اتحاد هنرمندان جهان بر سر کرونا+عکس

کد خبر : ۱۰۸۲۱۰۰

در حالی که بحران کرونا بیش از یک سال و نیم به طول انجامیده، گرافیتی‌کاران همه کشورها بدون هماهنگی‌های قبلی بر آن شده‌اند تا چهره منحوس کرونا را با رنگ بر دیوارهای شهر و دیارشان ثبت کنند.

به گزارش خبرنگار ایلنا، بی‌شک زندگی در دنیای امروز با آنچه در دهه‌ها و سده‌های اخیر وجود داشته، متفاوت است بر همین اساس می‌توان گفت زندگی شهری نسبت به گذشته دچار تغییراتی اساسی شده است. البته این تحول همواره در مقاطع مختلف تاریخی وجود داشته و گذر زمان و ایجاد ابزار و امکانات نو یکی از دلایل اصلی آن است.

یکی از مقولات مدرنی که در دنیای مدرن امروز شکل جدی‌تری به خود گرفته هنرهای شهری است. دلیل این جدیت زندگی شهری پرشتاب در دنیای امروز است که با وجود دشواری‌ها و مرارت‌ها، نیاز انسان معاصر را به هنر بیشتر کرده است.

نقاشی دیواری قدیمی‌ترین و مورد توجه‌ترین هنر دنیا

شاید بتوان گفت نقاشی دیواری یکی از قدیمی‌ترین هنرهای شهری است. به جز آثاری که توسط دولت‌ها و شهرداری‌ها به صورت قانونی و با موضوعات فرمایشی و سفارشی بر دیوار شهرها نگاشته می‌شود هنر دیگری نیز وجود دارد که شکل و شمایل قانونی ندارد و فعالان آن، اصطلاحا به صورت زیرزمینی کار می‌کنند. این هنر که اتفاقا طرفداران بسیار دارد و دارای ماهیتی اجتماعی و انتقادی است «گرافیتی» نام دارد.

ریشه واژه «گرافیتی» ایتالیایی است که از «گرافیتو» به معنی خط خطی یا خراش و علامت گرفته شده. زمان پیدایش هنر گرافیتی نیمه دوم قرن ۲۰ است و کشور آمریکا را مبدا آن می‌دانند. کمی بعد این هنر به اروپا نیز رفته و دیری نگذشت که اماکن عمومی، دیوارها و اشیاء توسط هنرمندان ناشناس مملو از تصویرهایی شدند که به موضوعی خاص اعتراض داشت. از سویی، گرافیتی طی قرن بیستم مورد توجه باندهای تبهکاری و خلاف‌کاران خیابانی بوده است. آن‌ها با این کار، پیام خود را به دیگر رقبا می‌رسانده‌اند یا موضوع و جریان و اتفاقی را به پلیس یا مردم یادآوری می‌کرده‌اند. «تگ گرافیتی»، «تروآپ گرافیتی»، «پنل گرافیتی»، «برچسب گرافیتی»، «استنسیل گرافیتی»، «وحشی گرافیتی»، «بلک باستر» و «هیون» سبک‌های هنر گرافیتی هستند.

قاعده فعالیت گرافیتی‌کاران به عنوان هنری غیر قانونی

گرافیتی‌کاران هر کشور معمولا با نام مستعار و به صورت مخفی به کشیدن آثار می‌پردازند. آن‌ها نه تنها در ازای کارشان مبلغی دریافت نمی‌کنند، بلکه معمولا آثارشان توسط مراجع دولتی پس از مدت زمانی کوتاه پاک می‌شوند که این اتفاق نیز دلیلی دیگر برای عدم ماندگاری چنین آثاری است. البته برخی کشورها بنا به ارزشی که برای آثار گرافیتی قائل هستند دیوارها یا بناهایی را در اختیار گرافیتی‌کاران گذاشته‌اند تا به این ترتیب ضمن ماندگاری آثار فعالیت هنرمندان این رشته نیز ماهیتی قانونی پیدا کند. کشورهایی چون مکزیک، انگلیس، جمهوری چک، پرتقال، لهستان، کلمبیا، نیویورک (یکی از ایالت‌های آمریکا)، ترکیه، آرژانتین و فرانسه کشورهایی هستند که برای هنر گرافیتی ارزش قائلند و فعالیت هنرمندان این عرصه را در برخی شهرها و محله‌ها قانونی اعلام کرده‌اند.

محل اجرای گرافیتی کجاست؟

اتفاقات و وقایع اجتماعی، سیاسی، زیست محیطی و هنری موضوعاتی هستند که همواره مورد توجه گرافیتی‌کاران بوده‌اند و بهترین اماکن برای نگارش آثار گرافیکی دیوارهای معابر، پیاده‌روها، ایستگاه‌های اتوبوس و تاکسی و مترو، تیرهای چراغ برق، ساختمان‌های مرتفع، نیمکت‌ها، قطارهاست.

موضوعی که همه گرافیتی‌کاران دنیا بر سرش اتفاق نظر دارند

طی سالیان گذشته موضوعات مختلفی دستمایه کار گرافیتی‌کاران قرار گرفته که اصلی‌ترین آن‌ها جنگ، اعتراض به برخی قوانین شهری، انتقاد به تبعیض‌های نژادی، قومی و جنسیتی، محاکمه افراد برجسته، بلایی طبیعی و خرده اتفاقات اجتماعی و اقتصادی است.

بر خلاف همه دوره‌ها و اعصار، یکی از موضوعات مهمی که طی یکی، دوسال گذشته مورد توجه گرافیتی‌کاران سرتاسر جهان بوده، بیماری کویید۱۹ یا همان کروناست. شاید این نخستین بار است که هنرمندان گرافیتی همه کشورها بدون هماهنگی‌ها و تعاملات قبلی بر سر یک موضوع مشخص اتفاق نظر پیدا کرده‌اند و این نقطه نظر مشترک باعث خلق آثاری شده که در نوع خود بی‌نظیر هستند. شاید اگر نمایشگاهی متشکل از آثار هنرمندان تمام کشورها برگزار می‌شد، زیبایی آثار کرونایی و تنوع آن‌ها بیش از آنچه هست به چشم می‌آمد و مورد توجه قرار می‌گرفت.

گرافیتی‌کاران ایرانی نیز مانند هنرمندان دیگر کشورها به طور کم و بیش روی موضوع کرونا کار کرده‌اند. باید یادآور شد هنر گرافیتی بر خلاف بسیاری از کشورهای آمریکایی و اروپایی در ایران قدمت و سابقه چندانی ندارد و منابع و ماخذی درباره آن در دسترس نیست. با این حال اسناد مدارکی در این رابطه وجود دارد و گویای این است که گرافیتی از اواخر دهه هفتاد و اوائل دهه هشتاد در ایران مرسوم شده و تصاویری که در محله اکباتان و آپادانا و دیگر محله‌ها بر دیوارها کشیده شده گویایی این قدمت است. با توجه به آثار کمی که روی دیوارهای شهر تهران و شهرستان‌ها نقش بسته، اینگونه به نظر می‌رسد که گرافیتی‌کاران ایرانی نسبت به قبل کم کارتر شده‌اند که دلیل آن مشخص نیست؛ زیرا به دلایل امنیتی و قانونی، معمولا نمی‌توان با هنرمندان این عرصه گفتگو کرد.

در ادامه تماشای آثار گرافیتی هنرمندان کشورهای مختلف با موضوع کرونا خالی از لطف نیست.

برخی از آثار ایرانی با موضوع کرونا

معمولا آثار گرافیتی ایرانی توسط شهرداری‌های پاک می‌شوند. البته اگر آثار در مناطق پر رفت و آمد نقش بسته باشند زودتر پاک می‌شوند، در غیر اینصورت شاید تا مدت‌ها بر دیوار باقی بمانند. اگر هم در مناطق خلوت و کور باشند این شانس را خواهند داشت که هرگز پاک نشوند.