محمدرضا مالکی:
تک‌گویی تمهیدات بیشتری برای گیرایی می‌خواهد/ مونولوگی که موقعیت‌سازی نکند، فرقی با پادکست ندارد
محمدرضا مالکی که با نمایش «زندگی در لانگ‌شات یا مرگ در کلوزآپ» در جشنواره هنر زنده است حضور دارد، از مزایا و معایب اجرای ویدئویی و آنلاین تئاتر در شرایط کرونا گفت و به ظرافت‌های اجرای مونولوگ اشاره کرد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، «محمدرضا مالکی» کارگردان نمایش «زندگی در لانگ شات یا مرگ در کلوز آپ» است که در رقابت نهایی نخستین دوره جشنواره هنر زنده است، حضور دارد. نمایشی که متن آن را محمدرضا مالکی به‌همراه جواد خورشا نوشته‌اند. تک بازیگر این اثر که در بخش مونولوگ جشنواره هنر زنده است حضور دارد، محمدرضا مالکی است و سینا ییلاق‌بیگی طراحی صحنه و ایده‌پردازی را به‌عهده داشته.
در توضیح گروه از این نمایش آمده است: «اون شب اختتامیه کاندیداهارو اعلام کردن و من به خودم گفتم هر کی جز من سیمرغ رو ببره خونه اش ایشالا بزنه به دوا درمونش!»
محمدرضا مالکی در گفتگو با ایلنا به مزایا و معایب برگزاری جشنواره‌های آنلاین تئاتر اشاره کرد و گفت: به‌طور قطع می‌شود گفت نمایش ویدئویی تئاتر هیچ‌وقت جای تئاتر زنده را نمی‌تواند بگیرد چون تئاتر واقعا به نفس تماشاگر وابسته است اما در شرایط حاضر واقعا یک حسن بزرگ دارد و آن هم اینکه در وضعیتی که متضمن خاموش نشدن چراغ تئاتر است.
او با تاکید بر اینکه «یعنی ما همچنان ایستاده‌ایم و می‌گوییم ما حضور داریم و تئاتر حذف‌شدنی نیست.» تصریح کرد: اما به‌طور کلی انرژی تماشاگر تاثیر بزرگی بر کیفیت اجرای تئاتر دارد و اصلا جذابیت تئاتر به همین است. برگزاری جشنواره تئاتر به‌صورت برخط و ویدئوتئاتر بسیار در این شرایط ایده‌ی بسیار خوبی است برای اینکه بگوییم تئاتر زنده است.
این کارگردان تئاتر درباره نمایش «زندگی در لانگ شات یا مرگ در کلوز آپ» یادآور شد: همزمان با جشنواره هنر زنده است، این نمایش در تالار مولوی هم در حال اجرا بود و روز هجدهم ما آخرین اجرای خود را هم برگزار کردیم و اجراهای بسیار خوبی را پشت سر گذاشتیم و با توجه به اینکه ما اصلا بخش روابط‌عمومی و تبلیغات گسترده‌ای نداشتیم، خیلی خودجوش پنج نفری که در گروه حضور داریم، هرشب در فضای مجازی همه را دعوت کردیم و اتفاق خیلی خوبی برای نمایش افتاد. خوشبختانه نمایش ما خودش تماشاگر خودش را جذب کرد و ما جایی خالی با توجه به بحث فاصله‌گذاری و محدودیت ظرفیت تماشاگر از سوی تیوال و مرکز نداشتیم.
مالکی درباره انتخاب این اثر در جشنواره هنر زنده است، تاکید کرد: این نمایش را بدون برنامه‌ریزی قبلی به جشنواره فرستادیم. موضوع این نمایش، دغدغه شخصی من بود و دوست داشتم آدم‌های بیشتری این نمایش را ببینند. این نخستین تجربه کارگردانی تئاتر بزرگسال برای من محسوب می‌شود؛ البته پیش‌تر در آثار بزرگسال بازی کرده بودم اما همه کارگردانی‌‌هایم در بخش آثار کودک و نوجوان بوده است.
این بازیگر و کارگردان تئاتر خاطرنشان کرد: زمانی که ایده این نمایشنامه به ذهنم رسید، نگران بودم که آیا این مونولوگ می‌تواند بیش از یک ساعت مخاطب را نگه دارد و برایش جذابیت و کشش داشته باشد؟ خوشبختانه بنا بر نقل قول معروفی که «آنچه از دل برآید لاجرم بر دل نشیند» چون کلیت موضوع برآمده از دل و از دغدغه‌های شخصی من بود، خوشبختانه مورد توجه هم قرار گرفت. موضوع اصلی نمایشنامه را با جواد خورشا مطرح کردم، و با همراهی هم، متن را نوشتیم و سینا ییلاق‌بیگی هم که واقعا فراتر از طراحی صحنه نمایش قدم برداشت و با جان و دل آمد جلو و هر کمکی از دستش برآمد، انجام داد.
مالکی در بخش دیگری از صحبت‌هایش به تمهیدات لازم در نمایش تک‌گویی برای کشش و گیرایی بیشتر تاکید کرد و گفت: یکی از وجوه تمایز مونولوگ با ژانرهای دیگر نمایشی این است که تک‌گویی امکان‌های بسیار کمی برای کشش و گیرایی وجود دارد و کارگردان و نویسنده باید بسیار حساب‌شده پیش بروند. نمی‌خواهم کار همکارانم را زیر سوال ببرم ولی مونولوگ‌های زیادی را دیده‌ام که یک چهارپایه می‌گذارند و رویش می‌نشینند و با تماشاگر صحبت می‌کنند! همیشه برایم سوال بوده که با چه کسی مشغول صحبت هستند؟ مگر مالیخولیا دارند؟ مکان کجاست؟ زمان چیست؟
او با تاکید بر اینکه «مونولوگ در عین اینکه می‌تواند بی‌منطق باشد اما بایست منطق خاص خودش را ایجاد کند.» یادآور شد: فرض کنید بازیگر در حال گفت‌و‌گو با یک بازجو است و دکور هم یک چهارپایه است؛ سه اپیزود طراحی می‌کنند و بی‌آن‌که به هم ربطی داشته باشد هر سه اپیزود را در حال بازجویی نشان می‌دهند. پس میزانسن چه می‌شود؟ حرکت و تصویر چه می‌شود؟ پس تفاوت این تئاتر صحنه‌ای با نمایش رادیویی چیست؟ این‌ها سوالاتی است که یک کارگردان و یا اجراگر نمایش تک‌گویی بایستی حتما از خودش بپرسد.
مالکی در پایان خاطرنشان کرد: باید یادمان باشد مخاطب دوست دارد در تئاتر، موقعیتی را برایش بسازیم و ترسیم کنیم وگرنه می‌رفت پادکست گوش می‌کرد.
نخستین دوره جشنواره هنر زنده است در بخش‌های سینما، تئاتر، موسیقی و هنرهای دیجیتال، از دهم تا بیست و یکم اسفندماه ۱۳۹۹ به‌صورت برخط (آنلاین) و حضور محدود در پردیس تئاتر باغ کتاب در حال برگزاری است و دبیر این رویداد بهروز غریب‌پور است و داوران بخش تئاتر عبارتند از فاطمه معتمد آریا، مرضیه برومند، علی اصغر دشتی و آتیلا پسیانی. آیین اختتامیه جشنواره روز بیست و یکم اسفندماه برگزار می‌شود و برگزیدگان هر بخش در همان روز اعلام می‌شوند.
