خیری که کتابخانه، منزل و حساب‌های شخصی خود را وقف ترویج کتابخوانی کرد
پرویز اذکایی، خیر همدانی که در مراسم ملی بزرگداشت روز کتاب، کتابخوانی و کتابدار سال ۱۳۹۹ توسط نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور به‌عنوان خیّر نمونه برگزیده شد، کتابخانه، منزل و حساب‌های شخصی خود را وقف ترویج کتابخوانی کرده است.
به گزارش ایلنا، محقّق و نویسنده برجسته همدانی، پرویز اذکایی از چهره‌های فرهیخته ایران است که در مراسم ملی بزرگداشت روز کتاب، کتابخوانی و کتابدار سال ۱۳۹۹ توسط نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور به‌عنوان خیّر نمونه کشوری برگزیده شد.
وی در دی‌ماه سال ۱۳۹۵ کتابخانه شخصی خود را به کتابخانه مرکزی همدان اهدا کرد و در تاریخ ۲۱ تیر ماه ۱۳۹۶ «کتابخانه تحقیقاتی ـ تخصّصی پرویز اذکایی» شامل ۷ هزار و ۵۰۰ جلد کتاب نفیس و ۶ هزار و ۵۰۰ جلد مجله علمی و فرهنگی در کتابخانه مرکزی همدان افتتاح شد و هم‌اکنون در دسترس علاقه‌مندان است.
این کتابخانه که اذکایی از آن به عنوان کتابکده تعبیر می‌کند، مجموعه‌ای نفیس و گزیده در رشته‌های مختلف علوم انسانی به ویژه تاریخ و ایرانشناسی و فلسفه و علوم است که در قرون مختلف به تحریر درآمده و حاصل بیش از نیم قرن زحمت مداوم، کار و کوشش علمی این دانشمند بزرگ عصر ما است و براساس برآورد کارشناسان ارزش ریالی کتاب‌های اهدا شده توسط اذکایی بیش از ۴۰ میلیارد ریال است.
همچنین اذکایی، منزل مسکونی اش به متراژ ۳۰۰ مترمربع و ۱۸۰ متر زیربنا واقع در کوی شکریه همدان را، که کارشناسان ارزش ریالی فعلی آن را حدود ۶۰ میلیارد ریال برآورد کرده‌اند، وقف کرده تا به یک کتابخانه عمومی با مدیریت اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان همدان تبدیل شود. این مجموعه توسط اذکایی به نام «خانه فرهنگی روانشاد میرزا کاظم اذکایی مدیر» یا کتابخانه عمومی کوی شکریه همدان نامگذاری شده است. علاوه بر این اقدامات ارزنده و ماندگار، به درخواست دکتر اذکایی، تمامی حساب‌های مالی و اوراق بهادار نامبرده در قالب وقف به نام اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان همدان جهت هزینه‌های جاری مجموعه اذکایی اهدا شد تا در صورت وفاتش، با نظارت ناظر وقف توسط اداره کل کتابخانه‌های عمومی صرف شود.
پرویز اذکائی فروردین ۱۳۱۸ در خانوادهای فرهنگی، در شهر همدان زاده شد. او تحصیلات ابتدایی را در مدرسۀ «آلیانس/ اتحاد» گذراند و پس از پایـان خدمت نظام (۱۳۳۹) متصدی کتابخـانۀ دبیـرستانی شد که در آن تحصیل می‌کرد و در مدارس ملّی همدان (خصوصاً «دبستان فرهنگ» که پدرش محمدکاظم اذکائی بنیاد کرده بود) تدریس کرد.
شوق به آگاهی از تاریخ و معارف قدیم، او را به حوزه‌های علمیه کشانید چندان که از محضر حضرت آیت‌الله فقید آقای آخونـد ملّاعلـی معصومـی همـدانـی (ره) استفـاده کرد.
در سال‌های ۱۳۴۰ـ۱۳۴۲، امور چاپ و نشر روزنامۀ «نهیب غرب» به او محول شد و همکاری مستمری نیز با روزنامۀ «مبارز همدان» داشت.
در سال (۱۳۴۱) عهده‌دار طبع و ویرایش مجلۀ «پیک اسلام» شد. در سال ۱۳۴۸، تحصیلات دانشگاهی (رشتۀ تاریخ) را در دانشگاه تهران به پایان برد و ضمن آن سردبیر مجلۀ «وحید» بود.
در سال ۱۳۴۸ که مبدأ تشکیل کنگره‌های سالانۀ تحقیقات ایرانی، در کتابخانۀ مرکزی دانشگاه تهران بود و تا آخر سال ۱۳۵۷ عضویت دائمی آن را بر داشت. به علاوه، در چندین کنگره علمی داخل و خارج از کشور نیز مأموریت یافت، از جمله: کنگره جهانی ابوریحان بیرونی (تهران، ۱۳۵۲)، جشنواره جهان اسلام (لندن، ۱۳۵۴) و در المؤتمر الدولی للبیزره (منعقد در امارات متحده عربی، ابوظبی، ۱۳۵۴) نماینده اعزامی ایران بود.
در سال ۱۳۵۴، با مأموریت تحصیلی به دانشگاه منچستر انگلستان رفت و در بخش مطالعات شرقی آنجا به عنوان «طلبۀ تحقیق» و با رسالۀ «جغرافیای تاریخی همدان» دوره دکتری (PH.D) را تحت نظارت مرحوم پرفسور بویل (J.A. Boyle) گذراند. سپس در سال های پس از انقلاب، بـه تـرتیب عضو هیأت علمی دائـره المعارف تشیّع، دائره المعارف اسلامی (= دانشنامۀ جهان اسلام) و دائره المعارف بزرگ اسلامی و از مؤلفان آن‌ها بوده و حدود ۳۵۰ مقالۀ بلند و کوتاه، در موضوعات تاریخی، کتابشناسی، رجال، اَنساب، نجوم، و تاریخ علم اسلامی و ایران در آن‌ها نوشته است.
سال‌های ۱۳۶۶ـ۱۳۶۷، به عنوان کارشناس نسخ خطّی در بنیاد دائره المعارف اسلامی، چند اثر را بـرای چاپ عکسی آماده کـرد، که از جمله تفسیر مفاتیح الاسرار شهرستانی بود که با فهارس وی انتشار یافته است.
