پاک‌آیین:
مواضع رهبر انقلاب در خصوص جنگ قره‌باغ مبتنی بر صلح عادلانه است
سفیر سابق ایران در جمهوری آذربایجان با بیان اینکه مقام معظم رهبری معتقد به صلحی هستند که عدالت در آن مستتر است، گفت: صلح بدون عدالت پایدار نیست، در عدالت سرزمینی نمی‌تواند در اشغال باشد.
به گزارش ایلنا، محسن پاک‌آیین طی سخنانی در نشست تخصصی «بررسی جنگ قره‌باغ از منظر اصول سیاست خارجی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران» که به صورت مجازی (وبینار) به همت پژوهشکده شورای نگهبان و با همکاری مؤسسه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران برگزار شد، با بیان اینکه مسأله قره‌باغ یکی از مناقشات پیچیده فعلی جهان است، درباره تاریخچه مناقشه قره‌باغ گفت: قره‌باغ یک جمهوری خودمختار در ذیل تمامیت ارضی جمهوری آذربایجان بود که از سال ۱۹۲۱ اتحاد جماهیر شوروی قره‌باغ را جزو جمهوری آذربایجان که آن زمان یکی از [بخشهای] جماهیر شوروی بود مشخص کرد.
وی ادامه داد: در سال ۱۹۸۰ اولین جرقه‌های تجزیه‌طلبی رخ می‌دهد، زمانی که هنوز فروپاشی شوروی رخ نداده و ارامنه تقاضای این را داشتند که قره‌باغ به ارمنستان بپیوندد، ارمنستان هم همیشه دنبال اتحاد ارامنه بوده و یک پان ارمنی را دنبال می‌کرده است. در آن مقطع شوروی مخالفت می‌کند. اما موضوع به نتیجه نمی‌رسد و کماکان قره‌باغ در تمامیت ارضی آذربایجان باقی می‌ماند.
سفیر سابق ایران در جمهوری آذربایجان اضافه کرد: با فروپاشی شوروی در سال ۱۹۹۱ ارمنی‌های قره‌باغ هم اعلام استقلال و ادعا می‌کنند که با وجود مخالفت روسیه اعلام استقلال کردند که این موضوع مورد حمایت ارمنستان قرار گرفت.
پاک‌آیین سیاست‌های نخست وزیر غرب‌گرای ارمنستان را عامل جنگ قره‌باغ برشمرد و تاکید کرد: به دنبال انتخاب نیکول پاشینیان نخست‌وزیر جدید ارمنستان و سیاست غرب‌گرایی و نزدیکی وی به رژیم اشغالگر قدس و تغییر دیپلماسی وی نسبت به نخست وزیران اسبق ارمنستان که متمایل به روسها بودند، حمایت سنتی روسیه نیز نسب به ارمنستان کاهش می‌یابد، بنابراین روابط میان آذربایجان و ارمنستان بر سر منطقه مورد مناقشه قره‌باغ از ۶ مهر با شروع جنگ به سوی تنش همه جانبه کشیده شده و جنگی به مراتب گسترده‌تر از جنگ‌های پیشین رخ داد.
وی افزود: ارتش ارمنستان در منطقه ناگورنو قره‌باغ مقابل حملات هواپیماهای بدون سرنشین صهیونیستی و ترکی آسمان منطقه را بی قید و شرط باخته و کمتر از حد توان خود ظاهر شده است. بسیاری این رفتار در پدافند را ناشی از فرسودگی تجهیزات و تکنولوژی نسل پایین سلاح‌ها و رادارهای ضدهوایی ارمنستان می‌دانند.
سفیر سابق ایران در جمهوری آذربایجان گفت: البته نیروی زمینی ارمنستان نیز ضمن رها کردن سنگرهایشان و عقب نشینی، سلاح، مهمات و تجهیزات سالم را در میدان رزم باقی می‌گذارند. چنین رفتاری در یک ارتش کلاسیک بسیار عجیب است و هر نظامی کار کشته هنگام عقب نشینی ضمن حمل سلاح شخصی به نابودی سلاح ،تجهیزات و مهمات اقدام می‌کند که در این جنگ کمتر دیده شده است.
پاک‌آیین درباره رفتار ایران در قبال مناقشه آذربایجان و ارمنستان اظهار داشت: از آنجا که مرز ایران با آذربایجان و ارمنستان رود ارس است و به دنبال برخی اصابت خمپاره‌های این جنگ در خاک کشورمان واکنشهایی به خدشه آمدن تمامیت ارضی به همراه داشت.
وی ادامه داد: نخستین بار بیانیه‌ای توسط نمایندگان ولی فقیه در استانهای آذری زبان (آذربایجان‌غربی، آذربایجان‌شرقی، اردبیل و زنجان) صادر شد و در این بیانیه بازپس‌گیری اراضی اشغال شده آذربایجان از ارمنستان را کاملاً قانونی و شرعی دانستند و سپس مدیر حوزه علمیه قم بر تعلق خاطر قره‌باغ به آذربایجان تاکید کردند و در نهایت آقای دکتر ولایتی مشاور مقام معظم رهبری در امور بین‌الملل و وزارت خارجه موضع کشورمان در خصوص جنگ ارمستان با آذربایجان را بیان داشتند.
سفیر سابق ایران در جمهوری آذربایجان بیانات عالمانه رهبر معظم انقلاب در ۱۳ آبان و تاکید بر صلح عادلانه را مورد اشاره قرار داده و در این باره تصریح کرد: بیانات مقام معظم رهبری در روز ولادت پیامبر اعظم(ص) قاطع و اصولی بود، تاکید ایشان بر همسایگی، سیاست اصولی ارتباط و دوستی با همسایگان، شروع سخن با عبارتهایی نظیر جنگی که همسایگان ما شروع کردند، تاکید بر حادثه تلخ، نگاه صلح طلبانه ایران و مقام معظم رهبری را می‌رساند.
پاک‌آیین یادآور شد: یکی از گفتمانهای مقام معظم رهبری صلح عادلانه است، معتقد به صلحی هستند که عدالت در آن مستتر است، صلح بدون عدالت پایدار نیست، در عدالت سرزمینی نمی‌تواند در اشغال باشد، وقتی مشکل اول یعنی اشغال شدن یک کشور برطرف شد، مذاکره معنا می‌یابد.
وی با بیان اینکه اولین مناقشه در منطقه با توسعه طلبی ارمنستان شروع و باعث شد پای بیگانگان نظیر گروه مینسک(روسیه، فرانسه و آمریکا) و رژیم صهیونیستی به منطقه باز شود، گفت: فرانسه و رژیم صهیونیستی به بهانه کمک به آذربایجان سلاح‌های خطرناک و نامتعارف را به آذربایجان فروختند، آذربایجان را از طریق نظامی و ارمنستان را از طریق اطلاعاتی مورد حمایت قرار دادند، در خلال جنگ شاهد بودیم ارمنستان سفارتش را در تلاویو دایر کرد.
سفیر سابق ایران در جمهوری آذربایجان اضافه کرد: طولانی شدن حضور رژیم صهیونیستی در منطقه موجب اخلال در روند صلح و ناامنی منطقه منجمله توسعه قاچاق مواد مخدر و قاچاق انسان شد.
پاک‌آیین در تبیین بخشهای دیگر سخنان رهبر معظم انقلاب درباره مناقشه جمهوری آذربایجان و ارمنستان گفت: وجه حقوقی سخنان مقام معظم رهبری، حقوق اقلیت‌ها بود، امنیت ارامنه‌‌ای که در این سرزمین هستند و باید آذربایجان امنیت ارامنه این سرزمین را لحاظ کند. این بیانیات در ذیل تمامیت ارزی تعریف می‌شود.
وی ادامه داد: رهبر معظم انقلاب علاوه بر خلل ناپذیری تغییر مرزهای جغرافیایی، به بحث مقابله با تروریست‌ها اشاره داشتند، تروریست‌هایی که در این داستان وارد منطقه شدند «تکفیری‌ها» بودند، هرچند جمهوری آذربایجان و ترکیه حضور تروریست‌ها را تکذیب کردند، منتهی این گروه ترویستی در فضای مجازی با تصاویری به ابراز وجود پرداخت.
سفیر سابق ایران در جمهوری آذربایجان تاکید کرد: بیانات مقام معظم رهبری مطالب متقنی بر اصول انسانی، اخلاقی و اصول پذیرفته شده بین المللی بود و در طرح صلحی که تهیه شده بود مستفاد بیانات معظم له بود، این طرح باعث شد جمهوری اسلامی از حالت منفعل به حالت فعال بدل شود.
پاک‌آیین با اشاره به جنگ روانی صهیونیست‌ها علیه کشورمان در مناقشه قره‌باغ تصریح کرد: صهیونیست‌ها برای خدشه‌دار کردن نقش ایران در مناقشه قره‌باغ طی جنگ روانی در آذربایجان، جمهوری اسلامی ایران را طرفدار ارمنستان معرفی کردند، این موضوع مردم آذربایجان را نسبت به ایران بدبین کرده بود و حتی مکرر از ما می‌پرسیدند چرا از ارمنستان دفاع می‌کنید؛ که بیانات مقام معظم رهبری به بهترین شکل ممکن تاثیرگذار و نقشه صهیونیست‌ها را نقش بر آب کرد.
وی با اشاره به صلح منعقد شده میان نخست وزیر جمهوری آذربایجان و نخست وزیر ارمنستان به وساطت روسیه خاطرنشان کرد: اینکه بگویند ایران در این ماجرا شکست خورد یا مرزهای جغرافیایی تغییر کرده خلاف واقع است، هیچ مرز جدیدی ایجاد نشده و تغییری نسبت به قبل ایجاد نشده است. ادعاهایی همچون قطع مرز ایران با ارمنستان، ایجاد کریدور در داخل خاک ارمنستان یا حتی داخل خاک ایران، تغییر ژئوپلتیک منطقه و... مطرح شده است که از اساس واقعیت ندارد. آذربایجان از شمل ارس به ارمنستان (نخجوان) می‌رسد و نیازی نیست از ایران وارد شود.
سفیر سابق ایران در جمهوری آذربایجان ادامه داد: عمده صادرات آذربایجان از مسیر خلیج فارس و عمان است، ارمنستان هم چنین است و حتی ترکیه، لذا مزیت ترانزیتی ایران حفظ می‌شود و فرصتهای جدیدی ایجاد می‌شود و در ابعاد امنیتی مرزها امنیت از طرف ایران حفظ می‌شود و ما باید از این فرصت استفاده کنیم. لذا اگر صلح محقق شود از نظر اقتصادی به نفع ماست.
پاک‌آیین درباره موانع صلح نیز خاطرنشان کرد: علت اصلی وضعیت قره باغ معلوم نیست، روسها مداخله کردند در صلح قرباغ منتهی به نفع خودشان. موضوع قره‌باغ تا زمانی که تمامیت ارزی حل نشود مشکل برقرار است. در موضوع مرزها، اینکه کدام کشور حاکم شود مسئله مهمی است، از آن رو که جمهوری آذربایجان که حاکمیت ندارد، روسها هم که حامی صلح نیستند کاملاً در ابهام است و بقیه موارد هم به نظر نمی‌رسد به این سرعت حل شود.
