شکایت ایران و آمریکا در دادگاه لاهه ماهیت سیاسی دارد/ جای تحلیلگر سیاسی در هیات حقوقی ایران خالی بود

یوسف مولایی در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی ایلنا، با اشاره به شکایت ایران از آمریکا در دیوان بین‌المللی دادگستری گفت: وکلای ایران در دادگاه در سه محور، دادخواست و مطالب خود را مطرح کرده‌اند. محور اول مطالب، اثبات صلاحیت دادگاه لاهه برای رسیدگی به دعوی است. محور دوم مطالب، درخواست صدور دستور موقت و تشریح دلایل آن است. محور سوم مطالب، خسارتی است که ایران می‌گوید اگر دستور موقت صادر نشود، ایران و مردم ایران محتمل آن می‌شود.

وی با بیان اینکه هر کدام از وکلای ایران در جلسات روزهای گذشته دادگاه لاهه یکی از محورهای شکایت و دعوی را مطرح کردند، اظهار داشت: ایران درخصوص اثبات صلاحیت دادگاه لاهه برای رسیدگی به دعوی، به پیمان مودت منعقده در سال ۱۹۵۵ اشاره می‌کند و در این چارچوب، به ماده‌های ۴، ۷، ۸ و ۱۰ استناد می‌کند. در این پیمان تاکید شده است که دیوان بین‌المللی دادگستری صلاحیت بررسی دعاوی و اختلافات را دارد.

این حقوقدان بین‌المللی ادامه داد: امریکا متقابلا در پاسخ به مطالب موضوعه ایران می‌گوید که دیوان بین‌المللی دادگستری صلاحیت بررسی این شکایت را ندارد چون موضوع دعوی، برجام است و برجام سازوکار خاص خود را بررسی به شکایت دارد. امریکایی‌ها درخصوص صدور فوری دستور موقت و همچنین غیرقابل جبران بودن تحریم‌ها نیز مدعی هستند که ادعای ایران درست نیست و وضعیت کنونی جمهوری اسلامی به خاطر تحریم‌ها نیست.

مولایی با بیان اینکه این شکایت با آنکه قالب حقوقی دارد ولی ماهیت سیاسی دارد، تصریح کرد: اختلاف موجود میان ایران و امریکا هرچند ظاهری حقوقی دارد ولی به خاطر تنش‌هایی است که در روابط و مناسبات سیاسی میان تهران و واشنگتن و وجود دارد و اگر این تنش وجود نداشت، این شکایت نیز به دیوان لاهه نمی‌آمد. در واقع، دعوای سیاسی در قالب حقوقی در حال رسیدگی است و این دعوا، ماهیت سیاسی دارد.

وی با بیان اینکه ای کاش در هیات حقوقی ایران تحلیلگر سیاسی هم وجود می‌داشت، خاطرنشان کرد: دلیل این امر آن است که تحلیل‌های حقوقی ما با مواضع سیاسی‌ جمهوری اسلامی ایران همخوانی نداشته باشد و این موجب سواستفاده هیات امریکایی می‌شود. به طور مثال، مسئولان و شخصیت‌های سیاسی ایران بارها گفته‌اند که تحریم‌ها اثر ندارند که این مسئله با دعوی ایران در تناقض است.

این استاد دانشگاه تهران با بیان اینکه یکی از مطالبی که هیات امریکایی طی روزهای گذشته مطرح کرده که چندان پایه حقوقی ندارد، آن است امریکا می‌گوید مسائلی که با امنیت ملی‌مان مغایرت داشته باشد ملزم به رعایت آن نیستیم، ابراز داشت:‌ امریکایی‌ها می‌گویند تحریم‌ها با امنیت ایالات متحده ارتباط دارد. در این چارچوب، امریکایی‌ها حتما به فعالیت‌های منطقه‌ای ایران و توان موشکی اشاره می‌کند.

مولایی با تاکید بر اینکه حتما باید در هیات حقوقی ایران افرادی باشند که مباحث سیاسی را مدیریت کنند، بیان کرد: در صورتی که ایران نتواند موفق به اخذ دستور موقت مبنی بر تعلیق تحریم‌ها را نگیرد، امریکا بهره‌برداری سیاسی خواهد کرد.

وی درباره چه زمانی دادگاه دستور موقت و فوری صادر خواهد کرد؟ یادآور شد: این دستور مبتنی بر احتمال قطحی، جنگ و فقر و... است که به نوعی حیات اجتماعی را تهدید می‌کند. در این چارچوب باید اسناد محاکمه‌پسند ارائه دهد.

این حقوقدان بین‌المللی درباره حضور جمشید ممتاز در میان قضات این شکایت عنوان کرد: جمشید ممتاز به عنوان قاضی پیشنهادی ایران در دادگاه لاهه معرفی شده است. ایشان از جمله حقوقدان مبرز ایرانی است و من فکر می‌کنم بهتر از او کسی را نداریم و حضور ایشان مایه قوت و دلگرمی است. با این حال، جمشید ممتاز کار سختی است و باید با خنثی کردن تلاش‌های قاضی امریکایی، ۱۵ قاضی دیوان لاهه را متقاعد کند که ابتدا صلاحیت دیوان بین‌المللی دادگستری را پذیرفته و سپس دستور موقت صادر کند.