مرور سه سال پیگیری حقوقی دستگاه دیپلماسی پس از ترور سردار مقاومت

به گزارش ایلنا، بامداد سیزدهم دی‌ماه ۱۳۹۸، سردار قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس که برای انجام ماموریتی عازم عراق شده بود، در بدو ورود به فرودگاه بغداد مورد ترور قرار گرفت و به شهادت رسید. ساعات پس از انتشار این خبر، سیل وسیعی از پیام‌های تسلیت و خون‌خواهی فضای رسانه‌ای و مجازی کشور را در بر گرفت، نخستین تصویری که از دستگاه دیپلماسی کشور منتشر شد اما تصویری بود از جلسه فوق‌العاده معاونین و دستیاران وزیر امور خارجه که در دفتر وزیر، همانجایی که محمدجواد ظریف و سردار شهید سپاه قدس با یکدیگر دیدار می‌کردند، گرد هم آمده بودند. 

تلاش‌های محمدجواد ظریف و تیم وزارت امور خارجه دولت دوازدهم

محسن بهاروند، مدیرکل وقت آمریکای وزارت امور خارجه در نخستین سالگرد ترور فرمانده سپاه قدس در تشریح تلاش‌های ظریف و وزارت خانه متبوع خود پس از جمعه‌ای که حاج قاسم ترور شد، در یادداشتی نوشت: فردای شبی که ترور سردار سلیمانی تایید شد، در دفتر وزیر حاضر شدم مدیران ارشد وزارت امور خارجه با لباس عزا و چهره‌هایی غمناک گرد آمده بودند. آقای ظریف تقسیم وظایف کردند و همه را موظف کردند که هر کدام در بخش خود تلاش کنند تا ابعاد این جنایت برای جهانیان روشن شود، اکنون در یک سالگی آن جنایت تروریستی به حاج قاسم و مردمی که در ایران و عراق حاج قاسم و ابومهدی المهندس و همراهان وفادار آن‌ها را چنین باشکوه تا خانه ابدی خود مشایعت کردند، تا آنجا که اصل محرمانگی اجازه می‌دهد گزارش می‌کنم.  

وی افزود: هدف دستگاه دیپلماسی این بود که خون شهید حاج قاسم و یارانش پایمال نشود و در میان سیل اخباری که هر ثانیه منتشر می‌شود و هیچ واقعه‌ای بیش از چند دقیقه در مقابل آن توان مقاومت ندارد، به فراموشی سپرده نشود، دستگاه عظیم تبلیغات مستکبرین و غول‌های رسانه‌ای از ما پیشی نگرفته و جای قربانی و جنایتکار و ظالم و مظلوم با هم عوض نشود، همچنین ماهیت تروریستی بودن این جرم بر جهانیان آشکار شود، خدمات و جانفشانی‌های قاسم سلیمانی و یاران او در مبارزه با تروریسم و افراط‌گرایی در منطقه غرب آسیا بر جهانیان آشکار شود.

وی ادامه داد: هدف ما برداشته شدن نقاب از چهره خشونتگرا، تروریست و افراطی دولت آمریکا بود تا جنایت دولت آمریکا توسط دولت‌ها و ملت‌های آزاده جهان محکوم شود، علاوه بر این مسئولیت دولت آمریکا در ارتکاب ترور‌های هدفمند و پهپادی تبیین شود و مسئولیت کیفری آمرین، معاونان و مباشران این جنایت روشن و درخواست برای سپردن جنایتکاران به دست عدالت سازماندهی و دائم شود. برای دستیابی به این اهداف ده‌ها نشست مشترک با نهاد‌های قضایی و غیر قضایی داخلی کشور برگزار شد تا فعالیت‌های خارجی دیپلماسی در هماهنگی با مرتبطان داخلی و در امتداد آن به پیش رانده شود. وزارت امور خارجه پس از تقسیم وظایف داخلی و در راستای ایفای نقش ذاتی خود، از همان روز اول ارتکاب این جنایت، اقدامات خود را شروع کرد.

 معاون وقت امور حقوقی و بین‌المللی وزیر امور خارجه همچنین گفت: آقای ظریف به عنوان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران ۱۲ بار موضع علنی گرفته و در سطح بین‌المللی منتشر نموده‌اند و در صد‌ها مورد بخش مهمی از مذاکرات، دیدار‌ها و گفت‌وگو‌های تلفنی ایشان با همتایان خود و روسای سازمان‌های بین‌المللی به موضوع ترور شهید حاج قاسم اختصاص یافته است؛ علاوه بر این ۵ فقره یادداشت سیاسی و حقوقی نزد شورای امنیت سازمان ملل متحد و دبیرکل آن سازمان ثبت و به عنوان سند سازمان ملل منتشر شده است.

وی افزود:  نمایندگی‌های جمهوری اسلامی ایران نزد سازمان ملل متحد و سازمان‌های منطقه‌ای در نیویورک، ژنو، وین، پکن (شانگهای) بیش از ۱۰۰ بار با مسئولین و روسای این سازمان‌ها مذاکره کردند. با ارائه اطلاعات مستند به نماینده ویژه سازمان ملل، باعث شدند که در گزارشی مستقل و بی‌طرفانه ترور شهید سلیمانی را غیرقانونی و عملی خلاف حقوق بشر اعلام کند، همچنین  نمایندگی‌های سیاسی دوجانبه کشور ما نیز ۷۵۰ بار به مقامات کشور‌های متوقف فیه ملاقات و رایزنی کردند.

وی ادامه داد: ۱۰ نمایندگی ما در خارج از کشور در سطح روسای کشور‌های مربوطه ملاقات کردند، ۴۰ ملاقات در سطح وزرا و قائم مقام وزرا انجام شد، ۳۰ مورد ملاقات و رایزنی در سطح معاون وزیر برگزار شد، ۵۵۰ ملاقات و رایزنی نیز با مقامات کشوری، لشکری و پارلمانی و حزبی انجام شده است، ۱۴۰ نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور، پرچم‌های کشورمان را به نشانه عزا نیمه افراشته کرده و دفتر یادبود شهید حاج قاسم سلیمانی را گشودند تا هزاران نفر در سطحی که فرصت یافتند، همدردی خود را با ملت ایران از این طریق اعلام کنند. نمایندگی‌های ما ۲۰۰ مراسم یادبود با شرکت مردم و مسئولان کشور‌های خارجی برگزار کردند، این در حالی بود که پاندمی کرونا آن‌ها را محدود کرده بود، ۸۰۰ مقاله و مطلب در فضای واقعی و مجازی برای آگاهی افکار عمومی در خارج از کشور منتشر شده، ۸۰ یادداشت رسمی و دیپلماتیک برای مقامات کشور‌ها ارسال شده است. از سوی معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزیر امور خارجه ۱۰ یادداشت رسمی برای درخواست همکاری قضایی به کشور‌های خارجی ارسال شده، ۱۵۰ مصاحبه تلویزیونی، رادیویی و مطبوعاتی توسط نمایندگان و سفرای ما در خارج انجام شده است.

ساختمان دیدارهای منظم ظریف و فرمانده سپاه قدس

پس از شهادت سردار سلیمانی، وزارت امور خارجه ساختمان اصلی مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی خود را که محل دیدارهای منظم سردار سلیمانی و محمدجواد ظریف بود را به نام «سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی»  نامگذاری کرد.

برگزاری جلسه کمیته ویژه پیگیری حقوقی پرونده ترور سردار سلیمانی پس از کسب رای اعتماد

حسین امیرعبداللهیان نیز پس از آنکه در تاریخ سوم شهریورماه ۱۴۰۰ موفق به کسب رای اعتماد از مجلس شد در یکی از نخستین اقدامات خود، جلسه کمیته پیگیری حقوقی پرونده ترور سردار سلیمانی را در ۲۴ شهریورماه برگزار کرد. 

در این جلسه که با حضور نماینده خانواده شهید سلیمانی و مدیران و نمایندگان دستگاه‌های ذی‌ربط قضایی، سیاسی، امنیتی، حقوقی و نظامی برگزار شد، مدعوین به بیان دیدگاه‌ها و نظرات خود در خصوص پیگیری این پرونده پرداختند و ضمن بیان گزارش از عملکرد دستگاه متبوع خود، آخرین تحولات و پیشرفت‌ها در موضوع مورد نظر و ابعاد و آثار مختلف مسئله را بیان کردند.

سومین سالگرد ترور سردار مقاومت 

در آستانه سومین سالگرد ترور فرمانده پیشین سپاه قدس، وزارت امور خارجه در تاریخ دهم دی‌ماه اقدام به برگزاری میزگرد تخصصی مبارزه با تروریسم و افراطی گری در منطقه غرب آسیا در محل مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه کرد. 

در این نشست محمدحسن شیخ الاسلامی رئیس مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه در خصوص آخرین اقدامات دستگاه دیپلماسی در پیگیری پرونده حقوقی ترور سردار قاسم سلیمانی گفت: پیگیری حقوقی پرونده ترور شهید حاج قاسم سلیمانی در سه سطح شامل پیگیری در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران، پیگیری در نظام حقوقی جمهوری عراق و همچنین پیگیری در سطح بین‌‌المللی در حال انجام است.

عباسعلی کدخدایی، رئیس کمیته ویژه پیگیری حقوقی و بین المللی پرونده ترور شهید سلیمانی نیز در این نشست گفت: بعد از ارتکاب این جنایت اقدامات خوبی از سوی ایران در بعد حقوقی و بین‌المللی انجام شده که همچنان در حال استمرار است. وزارت خارجه پیگیری‌های خوبی انجام داده است. در قوه قضاییه و در بعد داخلی پیگیری‌های خوبی انجام شده است. خوشبختانه در حوزه حقوقی پرونده مراحل نهایی را طی می‌کند. هم رئیس قوه قضاییه و هم قضات شریف در این خصوص مصر هستند که پرونده با دقت مورد رسیدگی قرار گیرد و در بعد کیفری نیز کیفرخواست هم به مراحل نهایی نزدیک شده و امیدواریم در بعد کیفری نیز به نتایج خوبی برسد.

وی ادامه داد: این موضوع از سوی وزارت امور خارجه در مجامع بین‌المللی در حال انجام است و مبنای ما کنوانسیون ۱۹۷۳ است. حرمت شهید سلیمانی به عنوان عالی‌ترین مقام نظامی ما و مهمان عراق لازم الرعایه بوده است. ایشان دارای مصونیت بوده و مقامات آمریکا مکلف به رعایت جایگاه ایشان بودند و متاسفانه این جنایت را انجام دادند.

وی افزود: این جنایت نابخشودنی است و مقامات آمریکایی که مرتکب این جنایت شدند باید محاکمه شده و به سزای اعمال خود برسند. اقداماتی با کمک مقامات عراق در حال انجام است و هم از سوی قوه قضاییه و هم مقامات رسمی در عراق که امیدواریم کمک خوبی برای پیگیری پرونده شهید سلیمانی باشد.

آمریکا در مسیر پیگیری حقوقی پرونده ترور سنگ‌اندازی می‌کند

حسین امیرعبداللهیان شب گذشته نیز در جریان گفت‌وگویی تلویزیونی گفت:  در مقطعی یکی از سفرای مسلط بر مسائل حقوقی و بین‌المللی را برای پیگیری پرونده سردار در محافل بین‌المللی و مجامع حقوقی منصوب کردیم و همچنین از آقای عباسعلی کدخدایی که از دوستداران سردار سلیمانی و دارای دانش و تجربه بالایی است، خواهش کردیم علیرغم مشغله‌های زیاد و مناصب بالایی که همواره داشته و دارند، در وزارت امور خارجه کمیته‌ای متشکل از دستگاه‌های ذیربط با مسؤولیت ایشان تشکیل و کار به صورت تخصصی دنبال شود.

وی ادامه داد: اقداماتی که لازم بوده انجام شده، اما متاسفانه هم آمریکایی‌ها و هم غربی‌ها در مسیر پیگیری حقوقی پرونده سنگ‌اندازی و مانع‌تراشی می‌کنند، لیکن دست جمهوری اسلامی ایران بسته نیست. ما ضمن اینکه همه مسیرهای حقوقی را طی می‌کنیم، حتی آنجایی که مسؤولیت دولت وقت آمریکا نسبت به این ترور هست را در یاداشتی رسمی اعلام و ثبت کرده و شکایت خود را در مسیر طبیعی خودش دنبال می‌کنیم. به موازات آن اقدامات دیگری هم انجام شده است، از جمله اینکه حدود ۶۰ نفر از مقامات ذیربط آمریکا که در این ترور نقش داشتند، در بلک لیست (لیست سیاه) تروریستی جمهوری اسلامی ایران قرار دارند.

وی افزود: در مذاکرات اخیر وین و گفت‌وگوها برای لغو تحریم‌ها، یکی از موضوعاتی است که آمریکایی‌ها از ما خواستند که این ۶۰ مقام از لیست سیاه خارج شوند حتی بعد از طریق واسطه‌ها به ما توضیح دادند که این مقامات اسکورت ویژه دارند، هزینه‌های سرسام‌آوری حتی برای تامین امنیت‌شان در داخل آمریکا و سفرهایشان در غیر از منطقه باید اختصاص داده شود.

وزیر امور خارجه گفت: ما در وزارت امور خارجه در مجرای سیاسی، حقوقی و بین‌المللی، پرونده را دنبال می‌کنیم و در این مذاکرات هم به صراحت از طریق واسطه‌ها به طرف‌های غربی و آمریکایی اعلام کردیم که آنچه را که تصمیم جمهوری اسلامی ایران در لیست سیاه قرار دادن این ۶۰ مقام آمریکایی بوده یک تصمیم دقیق و درستی بوده و همین را هم در مسیر بین‌المللی و حقوقی خودش پیگیری خواهیم کرد که این افراد به عدالت سپرده شوند.