اشتغال نیمی از مردم سیستان و بلوچستان به آب بستگی دارد/ رابطه ایران و افغانستان جاده یکطرفه شده است

حبیب‌الله دهمرده در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در خصوص مشکلات پیش آمده در استان سیستان و بلوچستان بر سر حق‌آبه رودخانه هیرمند که از سوی افغانستان رعایت نشده گفت: بحث حق‌آبه هیرمند به سال ۱۳۵۱ بازمی‌گردد و به امروز ارتباطی ندارد. آن زمان این رودخانه ظرف مدت ۶ ماه خشک شد و مردم سیستان حدود ۶۰ الی ۷۰ درصد به دشت گلستان کوچ کردند، از همین رو یک تفاهم‌نامه و معاهده‌ای بین ایران و افغانستان تنظیم شد که دولت افغانستان سالانه ۸۲۰ میلیون متر مکعب آب به ایران بدهد اما عملا این تفاهم‌نامه اجرایی نشده است.

نماینده مردم زابل و زهک در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: بعضی سال‌ها رودخانه طغیان می‌کرد و چون بندی نداشت، آب و سیل وارد خاک ایران می‌شد که در همین سال‌ها حدود ۱۰ میلیارد متر مکعب بیشتر یا کمتر آب به ایران می‌رسید و می‌توان گفت کف ورودی آب به ایران  سالانه ۲ الی ۳ میلیارد متر مکعب بود که البته  این اتفاق در ماه‌هایی که باران در افغانستان زیاد می‌شد، صورت می‌گرفت و طرف افغانستانی که  به تعهدات خودش پایبند نبود و این حجم ورودی را به حساب ایران می‌گذاشتند.

وی ادامه داد: اخیرا بند کمال‌خان شکل گرفته که ۷۰ الی ۸۰ کیلومتر طول دارد و نمی‌گذارد یک قطره آب وارد خاک ایران شود. مردم منطقه به دلیل اینکه زندگی‌شان وابسته به کشاورزی و دامپروری است، خواست‌شان این است که این حق‌آبه به آنها داده شود چرا که صنعت و معدن در این استان شکل نگرفته است. در قسمت شمال استان یعنی خود سیستان و مرکز یعنی زاهدان بیش از نیمی از جمعیت به لحاظ شغلی وابسته به آب هستند و اگر آب نداشته باشند عملا درآمدی ندارند. از همین رو کشاورزان با مشکل مواجه می‌شوند.

دهمرده یادآور شد: مرزها هم بسته شده و این هم مزید بر علت اعتراض مردم شده است. آنان می‌گویند افغانستان حق ندارد این بند را ایجاد کند و اعتراض شدیدشان نسبت به این مسئله است. از سوی دیگر آنها توقع دارند دولت‌های ایران حداقل یک اقدام اساسی و ریشه‌ای انجام بدهند که این هم تاکنون آنچنان که باید تحقق پیدا نکرده است.

وی ادامه داد: من به عنوان نماینده مردم، هم آب‌های ژرف را دنبال کردم که تنوع به وجود بیاید و هم انتقال آب از دریای عمان را پیگیری کردم و هم حق‌آبه هیرمند را پیش بردم که باید بگویم دو تا از این پیگیر‌ی‌ها در حال عملیاتی شدن است و برخی از مسئولین در این راستا تلاش‌های بسیاری انجام داده‌اند که البته این امر نیازمند اقدامات جدی‌تر است.

نماینده مردم زابل و زهک تاکید کرد: ایران و افغانستان سالیان درازی در کنار هم زندگی کرده‌اند و چند میلیون افغانستانی در کشور ما حضور دارند. این بند کمال خان عصاره خواست بدخواهان بشریت شامل آمریکا، انگلستان و آل سعود است. آنان این بند ساختگی را به وجود آوردند تا مشکلات و گرفتاری برای ایران و مردم منطقه ایجاد کنند.

وی افزود: مردم مطالبه حق‌آبه خودشان را دارند چرا که هیچ درآمدی جز کشاورزی ندارند و نه می‌توانند از مرز استفاده کنند. به همین دلیل زندگی‌شان به شدت تحت تاثیر آب است. من از نماینده ویژه ایران در امور افغانستان، دکتر قمی بسیار تشکر می‌کنم، هم ایشان و هم  اعضای کمیسیون امنیت ملی و سایر نمایندگان را به منطقه بردم تا ببینند اوضاع از چه قرار است، آنجا قول‌هایی می‌دهند اما به پای عمل که می‌رسد اتفاقی رخ نمی‌دهد.

دهمرده تاکید کرد: مردم سیستان و بلوچستان به دنبال تنش و چالش  نیستند بلکه به دنبال این هستند دولت کاری انجام بدهد.

وی درباره اینکه ایران به طالبان برای برآورده کردن نیاز مردم افغانستان کمک کرده است اما آنگونه که باید در قضیه حق‌آبه ما رفتار متقابلی را از سوی آن‌ها مشاهده نکرده‌ایم، گفت: مردم می‌گویند ما به همه دولت‌های افغانستان کمک کرده‌ایم، این وظیفه ماست و نمی‌گوییم حتی یک افغانستانی هم از کشور ما بیرون شود. آنها میهمان ما هستند و برادر و خواهر ما حساب می‌شوند اما این جاده یکطرفه شده است؛ دولت افغانستان حداقل آب شرب ۴ میلیون شهروند این کشور را که داخل ایران زندگی می‌کنند، به ما بدهند.

این نماینده مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: مردم منطقه عنوان می‌کنند حق‌آبه هیرمند قانونی است چرا انجام نمی‌شود و این سوال ، سوال به جایی است. حتی رئیس جمهور قبلی افغانستان که آمد بند را افتتاح کرد و مطالبی را به زبان آورد نیز گفت که حق‌آبه ایران را می‌دهیم و انکار نمی‌کنند اما عملا اتفاقی رخ نمی‌دهد و جریان آبی برقرار نمی‌شود.