روند کاهش تنش با عربستان و ارتباط ایران با جهان روی یکدیگر تاثیرگذار هستند/ اسرائیل از کاهش تنش در خاورمیانه نگران است

قاسم محبعلی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در پاسخ به سوالی در خصوص افق پیش روی روابط ایران و عربستان، موانع کاهش تنش و همچنین تاثیر از سرگیری روابط دیپلماتیک دو کشور برمنطقه گفت:  این امیدواری وجود دارد که این مذاکرات به سمت روند مثبت پیش برود؛ اظهارات دو طرف نسبت به یکدیگر تغییر کرده است و تبلیغات منفی دو کشور علیه یکدیگر کاهش پیدا کرده است و همچنین در حوزه یمن عملیات‌ها چه از سمت عربستان و چه از سمت انصارالله کاهش یافته است. این مذاکراتی هم که در سطوح امنیتی صورت گرفت ارزیابی‌های مثبتی را برای دو طرف به وجود آورده و روند تا اینجا روبه جلو و مثبت است اما واقعیت این است که اختلافات ایران و عربستان اختلافاتی متعدد و پیچیده است که حل و فصل آن ساده به نظر نمی‌رسد.

وی افزود: این اختلافات مجموعه‌ای از موضوعات شامل دوجانبه، منطقه‌ای و نوع نگاه دو کشور به مساله مذهب، دین و فرقه است که تفاوت‌های جدی وجود دارد و دو کشور نگرانی‌هایی نسبت به یکدیگر دارند. همه این مجموعه اختلافات به مولفه دیگری بستگی دارد که آن مناسبات ایران با جهان در قالب برجام است و این مسائل را باید با هم و هم راستا پیش ببرند چرا که روی یکدیگر تاثیر دارند.

وی ادامه داد: همچنین به نظر می‌رسد عربستان هم با توجه به تحولات در سیاست خارجی ایالات متحده در قبال خاورمیانه و پیگیری خروج این کشور از عراق و افغانستان که به جایگزینی رقبای این کشور مثل قطر و ترکیه منجر شده است، آن‌ها را متوجه کرده که در حال از دست دادن نقش خود هستند و در اینجا ارتباط با ایران به عنوان بازیگر متفاوت شاید بتواند بخشی از کاهش نقش عربستان را بهبود ببخشد. البته این یک رابطه دوطرفه است چرا که ایران نیز در این برهه زمانی با توجه به مشکلاتی که در منطقه با آن درگیر است، نیاز دارد که مشکلاتش را با عربستان کاهش دهد چرا که مشکلات ایران با کشورهای کوچک عربی منطقه نیز ناشی از بالا رفتن سطح تنش با عربستان است و این مجموعه دلایل نوعی خوش‌بینی را در خصوص اراده دو طرف برای کاهش تنش به وجود آورده است اما همانطور که اشاره کردم مسائل ایران و عربستان بسیار پیچیده و مسائل منطقه نیز غیرقابل پیش‌بینی است. 

 مدیر کل پیشین خاورمیانه وزارت امور خارجه در پاسخ به این سوال که مصداق پیچیدگی مشکلات تهران و ریاض چیست که هنوز دو کشور حتی برای بازگشایی سفارت‌خانه‌ها نیز به توافق نرسیده‌اند، گفت: مذاکرات در سطوح امنیتی بیشتر مذاکراتی برای دست یافتن به ارزیابی دو طرف از یکدیگر است و تا زمانی که مذاکرات روی میز دیپلمات‌ها و سطوح عالی سیاسی نرسیده باشد نمی‌توان گفت که طرفین به توافق نزدیک شده‌اند. دومین موضوع این است که مذاکرات ایران و عربستان تنها به اراده دو کشور وابسته نیست بلکه تحولات منطقه و اراده آمریکا و قدرت‌های بزرگ هم در این راستا نقش آفرین هستند.

وی افزود: اسرائیلی‌ها هم از پیشرفت این مذاکرات نگران بوده و سعی دارند این روند را تخریب کنند که البته ممکن است در این مسیر تنها نباشند که این موضوع نیز به پیچیدگی روند کاهش تنش می‌افزاید.

محبعلی همچنین در پاسخ به سوالی در خصوص تاثیر کاهش تنش میان ایران و عربستان بر روی کشورهای منطقه با توجه به اینکه کشورهایی مثل عراق و لبنان به صورت علنی پیگیر این روند هستند، گفت: رابطه ایران و عربستان تنها آثار دوجانبه نداشته و آثاری منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای دارد. برای مثال رابطه ایران با کشورهای کوچک عربی مانند امارت و بحرین به رابطه این کشور با عربستان بستگی دارد. این ابتکار عراقی‌ها به دلیل منافع خودشان بود چرا که با خروج نیروهای ایالات متحده از این کشور، بغداد نگران است که به صحنه‌ای برای رقابت‌های تهران و ریاض بدل شود و به همین دلیل علاقمند هستند روابطی به دور از تنش در منطقه حاکم شود.