تفاوت نگاه ایران و کشورهای حاشیه خلیج‌فارس
ایران چندین سال است بر این موضوع تاکید دارد که امنیت باید برای همه کشورهای منطقه باشد و نباید مورد تفکیک قرار گیرد ضمن اینکه ایران معتقد است امنیت باید توسط کشورهای منطقه و در سایه همکاری با همدیگر فراهم شود نه با استفاده از قدرت‌های خارجی.
اما عربستان، امارات، قطر، کویت و بحرین عمدتا معتقدند امنیت باید توسط یک کشور خارج از منطقه فراهم شود چرا که نسبت به ایران احساس تهدید و نگرانی دارند و چون خودشان نمی‌توانند به تنهایی در برابر ایران یا عراق قدرت کافی داشته باشند معتقدند باید به قدرت خارجی اتکا داشته باشند. این تفاوت نگاه شاید نزدیک به سه دهه است که بین ایران و کشورهای حوزه جنوب خلیج‌فارس وجود دارد.
صحبت‌های آقای ظریف در شورای روابط خارجی آمریکا حاکی از این موضوع است که کشورهای ایران و عربستان دو قدرت منطقه‌ای هستند و نمی‌توانند یکدیگر را حذف کنند؛ حتی نمی‌توانند یکدیگر را نادیده بگیرند. برای تامین ثبات در منطقه، ایران یا عربستان به تنهایی نمی‌توانند اقدام کنند.
باید مشارکت سایر کشورها از جمله ترکیه، مصر و... وجود داشته باشد. در سایه همکاری منطقه‌ای است که دو کشور به ثبات می‌رسند و می‌توان انتظار تامین امنیت در منطقه داشت.
از طرف دیگر آقای روحانی نیز در سخنانی در تبریز تاکید می‌کند که اگر کشوری ایران را تهدید کرد این تهدید برای همه کشورهای منطقه است؛ همچنان که مثلا اگر عربستان و مردمش تهدید شوند ضررش برای مردم ایران است چون سرنوشت کشورهای منطقه به هم گره خورده و ناامنی در ایران بر امنیت عربستان و خلیج‌فارس تاثیرگذار است.
البته برعکس آن نیز صادق است. ناامنی در عربستان و خلیج‌فارس تاثیر مستقیم بر ایران دارد. بنابراین این موضوع چرخش در مواضع ایران نسبت به عربستان محسوب نمی‌شود. روشن است که ایران از ابتدا تاکید داشته که امنیت از طریق همکاری باشد ولی عربستان سعودی و دیگر کشورهای منطقه امنیت را از طریق قدرت فرامنطقه‌ای مثل آمریکا، انگلیس و بعضا فرانسه جست‌وجو کردند بنابراین میلیاردها دلار اسلحه خریدند.
منطق ایران این است که ایران‌هراسی دلیل اصلی‌اش بر این است که طرف مقابل را تشویق کنند میلیون‌ها دلار پولی را که می‌تواند برای ثبات، امنیت و رفاه اقتصادی در سطح منطقه یا حتی در خود عربستان و امارات خرج شود خرج اسلحه و خرید انواع و اقسام تجهیزات نظامی می‌شود تا کمپانی چندملیتی اسلحه‌سازی در آمریکا، انگلیس و فرانسه و سایر کشورها آباد شود.
البته در دوره‌ای که عبدالله پادشاه عربستان بود توافق امنیتی بین ایران و عربستان امضا شد و 10 سال روابط خوبی تقریبا از سال 1376 تا 1385 برقرار بود ولی بعدا با توجه به تغییراتی که در سیاست آقای احمدی‌نژاد و سیاست عربستان بعد از دولت عبدالله و روی کار آمدن سلمان به خصوص فرزندش محمدبن‌سلمان که الان ولیعهد شده به وجود آمد روابط دوکشور تحت‌الشعاع قرار گرفت.
سیاست عربستان به سمتی رفت که تکیه‌گاهش آمریکا بود حتی عادی‌سازی مناسبات رژیم‌صهیونیستی را شروع کردند به صرف اینکه می‌خواهند با ایران مقابله کنند.
اکنون نیز عربستان به جای آنکه از این همکاری استقبال کند و دست یاری را بفشارد آن را پس می‌زند و معتقدند که باید با اسراییل علیه ایران متحد شود و با همکاری آمریکا نظام ایران را به ورطه سقوط برساند.
صراحتا قبلا دولت عربستان هیچ وقت وارد این‌گونه مدیریت نمی‌شد اما اکنون در درجه اول می‌خواهد قدرت ایران را در سطح منطقه و در درجه دوم حکومت ایران را ساقط کند و این سیاستی است که عربستان دنبال می‌کند.
منبع: روزنامه جهان صنعت/حسن بهشتی‌پور- کارشناس مسایل بین‌الملل
