به آینده مذاکرات خوش بین هستیم

آیا مذاکره کنندگان از عمان با دست پر بازگشته‌اند؟ این سوالی است که مردم علاقمند به سیاست و کار‌شناسان از خود می‌پرسند. دور تازه مذاکرات هسته‌ای میان ایران و آمریکا در شرایطی حساس‌تر از گذشته در عمان برگزار شد. نشست هسته‌ای مسقط در حالی نگاه ‌ها را به سوی خود جلب کرد که کمتر از ۱۳روز تا پایان مهلت مقرر برای توافق نهایی میان ایران و ۱ + ۵ باقی مانده است. دکتر داوود هر میداس باوند نسبت به آینده مذاکرات و توافق جامع خوشبین است. این استاد برجسته دانشگاه به ندای ایرانیان می‌گوید «شواهد نیز نشان از این دارد که این بار ایران و ۱ + ۵ با قصد و اراده جدی‌تر برای رسیدن به یک توافق قابل قبول وارد مذاکرات شده‌اند و این امیدواری وجود دارد که مذاکرات به نتایج قابل قبولی منتهی شود» مشروح مصاحبه دکتر داوود هرمیداس باوند با سایت «ندای ایرانیان» را در ادامه می‌خوانید:

انتخابات کنگره چه تاثیری بر مذاکرات ایران و ۵ + ۱ داشته است؟ ظاهرا پیروزی جمهوری خواهان، بر روند مذاکرات تاثیر منفی داشته است. نظر شما چیست؟

خیر. من معتقدم بر اجرای توافق نامه تاثیر خواهد داشت. این مذاکرات با یک رویداد سیاسی تازه در داخل امریکا همزمان شده است. ماجرای انتخابات کنگره و نتیجه آن، اتفاقی بود که بی‌گمان بر سیاست خارجی ایالات متحده اثر گذار است. همه طرف‌های مذاکره هسته‌ای در این مرحله از مذاکرات به نظر می‌آید به دو عامل مهم توجه نشان می‌دهند؛ اول، رفتار کنگره نشینان و دوم فضای بحرانی خاورمیانه. بر این اساس انتظار عمومی این است که طرفین در مذاکرات سه جانبه‌ای که در مسقط جریان دارد، هر دو فاکتور را مدنظر قرار خواهند داد. اینکه فضای مذاکره مثبت دیده می‌شود ناشی از همین واقعیت است که طرفین در پی آن هستند تا بر موانع احتمالی که ممکن است از اراده جناح غالب بر کنگره یا حوادثمنطقه ناشی می‌شود غلبه کنند.

مذاکرات ایران و ۵ + ۱ در عمان چه تاثیری بر روند مذاکرات داشته است؟ نتیجه مذاکرات را چگونه پیش‌بینی می‌کنید؟

مقامات عمانی در میزبانی و میانجی‌گری طی ده ساله کارنامه مثبت و امیدوار کننده ای داشته‌اند. مقامات کشور عمان در مقاطع مختلف مذاکرات مهم و محرمانه‌ای را میزبانی کرده‌اند. باید بدانیم که این مذاکرات هم محرمانه و مهم است. میزبانی آغاز مذاکرات محرمانه جدید هسته‌ای، میانجیگری برای آزادی سه کوهنورد امریکایی و میانجیگری و وثیقه گذاشتن برای آزادی خانم رکسانا صابری به عنوان یک شهروند ایرانی - امریکایی از جمله اقداماتی بوده که از سوی مسقط در گذشته پیگیری شده است. این سابقه مثبت در میانجیگری نشان می‌دهد که سلطان قابوس تا به امروز توانسته است اغلب مسائل پیش آمده میان ایران و امریکا را با موفقیت حل و فصل کند و به نتایج مثبتی برساند. البته در مذاکرات هسته‌ای این بار عمان واسطه نیست، بلکه محل مذاکرات است. لذا انتظار می‌رود این بار هم انجام مذاکرات سه جانبه میان محمدجواد ظریف، جان کری و خانم کا‌ترین اشتون در این کشور همسایه ایران به نتایج مطلوبی یا دست کم به پیشرفت قابل توجه ختم شود.

سخنان سخنگوی وزارت خارجه آمریکا برخی از تحلیل گران را نسبت به نتیجه مذاکرات ایران و ۵ + ۱ کمی ناامید کرد. واقعیت مذاکرات چگونه است؟

خیر. من مذاکرات ایران و ۵ + ۱ را موفقیت آمیز می‌دانم. در ‌‌نهایت ما به توافق می‌رسیم. در جریان مذاکرات طولانی و پیچیده جان کری و ظریف، اظهارات باراک اوباما رئیس جمهوری امریکا برخی از ناظران را نسبت به روند مذاکره دچار تردید کرد. در سخنان اوباما به وجود شکاف‌های عمیق در مواضع طرفین و مناقشات سیاسی منطقه اشاره شده است. لکن آنچه باید مدنظر داشت این است که یکی از اصولی که بر روابط بین الملل حاکم است، مقوله تفکیک امور از یکدیگر است. در عرصه بین المللی حل هر موضوعی به منطق خاص خودش نیاز دارد. آنچه فعلا در مذاکرات مطرح است، چیزی جز بحثبر سر مسائل مربوط به تکنولوژی هسته ای و تحریم های وضع شده علیه ایران نیست. لذا اختلاف نظر طرفین در باره مناقشات منطقه ای ممکن است بر روند تعامل تهران و واشنگتن تاثیر بگذارد اما ماهیت موضوع را تغییر نمی‌دهند. در چنین فضایی که همچنان میان دو طرف بر سر بحرانهای بین المللی اختلاف نظر است انتظار می‌رود که دیپلماتهای ایران و امریکا همچنان بر مسئله هسته‌ای متمرکز شوند. افکارعمومی دریافته که حل مسئله هسته‌ای هم برای موقعیت شخص اوباما و هم برای ایران یک نیاز مبرم به شمار می‌رود. از این نظر اظهارات اخیر اوباما و همچنین سخنگوی وزارت خارجه این کشور در خصوص سانتریفیوژهای نسل پنجم ما بیشتر مصارف داخلی برای داخل آمریکا دارد. شواهد نیز نشان می‌دهد که این بار ایران و ۱ + ۵ با قصد و اراده جدی‌تر برای رسیدن به یک توافق قابل قبول واردعرصه مذاکرات شده‌اند و میز مذاکرات را قبول دارند. البته نباید فراموش کرد که این امیدواری همواره وجود دارد که مذاکرات به نتایج قابل قبولی منتهی شود.