هرگونه تغییر در ارگ اتابکی باید با تایید میراث فرهنگی خوزستان باشد/ هنوز مناقشات مالکیتی این اثر تاریخی برطرف نشده است

به گزارش خبرنگار ایلنا از خوزستان، ارگ اتابکی نام عمارتی است متعلق به دوران حکومت اتابکان لر بزرگ در ایذه "مالمیر" است که قدمتی بالغ‌بر ۸۰۰ سال دارد.

ابن‌بطوطه جهانگرد مراکشی طبق روایتی که از خود نقل می‌کند به مدت چهار شب در کاروانسرای ارگ اتابکی مالمیر اطراق کرده بود.

این بنا در انتهای خیابان محمد رسول‌الله«ص» و ابتدای جاده‌ تاریخی پیان "شمی" واقع‌شده است که محوطه‌  تاریخی آن در تاریخ ۱۳ مهرماه ۷۷ به شماره ثبت ۲۱۴۰ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

نخستین فصل کاوش در این عمارت توسط یک هیئت باستان‌شناسی به سرپرستی جعفر مهرکیان در تابستان ۷۸ آغاز شد و در چند مرحله‌ دیگر این مکان مورد حفاری، کاوش و مرمت‌های باستان‌شناسی قرار گرفت.

 این عمارت بنا به نظر برخی از کارشناسان حوزه‌ میراث فرهنگی می‌تواند بخشی از یک ارگ حکومتی باشد که ابتدای این ارگ در روستای تاریخی نورآباد و انتهای آن، سازه‌  تاریخی معدوم شده‌  چاربرجی واقع در پارک جنگل "پارک بهاران" است.

 در شهریور سال ۱۳۸۴، آب‌انبار تاریخی این بنا واقع در ابتدای جاده‌ پیان توسط شهردار وقت شهر ایذه به‌وسیله‌ لودرهای شهرداری تخریب شد و با ورود به‌موقع مردم منطقه و فعالان فرهنگی از ادامه‌ فعالیت‌های آنها جلوگیری شد.

تخریب سازه‌ تاریخی آب‌انبار این عمارت باعث جریحه‌دار شدن افکار عمومی و کدورت فعالان میراث فرهنگی ایذه شد. کدورتی که بر اساس این شکایات و بنا به ورود و دستور مدیرکل وقت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان خوزستان سرانجام به حبس چندروزه‌ی شهردار وقت انجامید.

اسناد این تخریب هم‌اکنون در آرشیو انجمن دوستداران میراث فرهنگی و گردشگری شهرستان ایذه "تا ری شا "موجود است.

نکته‌ قابل توجه این است که این بنا و زمین‌های اطراف آن تماماً متعلق به مردم و افراد کم درآمدی است که مدت‌ها است میان آنها و برخی ارگان‌های دولتی مناقشات مالکیتی وجود دارد. مناقشاتی که تا هم‌اکنون بی‌نتیجه باقی‌مانده و هیچ ترتیب اثری به مراجعات مردمی  داده نشده است.

به‌تازگی اخباری مبنی بر ورود شهرداری ایذه برای ساماندهی این عمارت در رسانه‌های محلی منتشر شد که در همین رابطه مهدی فرجی رئیس اداره‌ میراث فرهنگی و گردشگری شهرستان ایذه به خبرنگار ایلنا در استان خوزستان، گفت: ما مخالف ساماندهی نیستیم، ولی اولین موضوع مهم دراین‌باره رضایت مالکان و معارضان موجود در محوطه‌ ارگ اتابکی است و با توجه به شرایط حاکم در محوطه‌ ارگ و اطراف آن و همچنین سندی که طی آن، اداره‌ راه و شهرسازی ایذه ادعای مالکیت ارگ و اطراف آن را می‌کند، باید گفت تمامی آن زمین‌ها متعلق به مردم است و باید رضایت آنها کاملاً جلب، یا در عوض، زمین‌های آنها با زمین یا ملکی معاوضه شود. از سال ۵۷ تاکنون پرونده‌های بی‌شماری درباره‌ زمین‌های اطراف ارگ و خود محوطه‌ ارگ اتابکی در اداره‌ میراث فرهنگی و گردشگری شهرستان ایذه موجود است که باید به‌درستی به این پرونده‌ها پرداخته شود.

فرجی افزود: خرید و فروش‌هایی که در این سال‌ها در محوطه‌ ارگ اتابکی انجام گرفته و یا وکالت‌هایی که از مالکان قدیم آن در دست است همگی قانونی بوده و هرکس، چه شخص و یا ارگانی که بخواهد وارد بحث ساماندهی ارگ شود باید رضایت مالکان قدیم و جدید آن را جلب کند.

رئیس اداره‌ میراث فرهنگی و گردشگری شهرستان ایذه، بیان کرد: در  جلسه‌ای که انجام شد، قرار براین شد که طرح پیشنهادی شهرداری ایذه مورد ارزیابی قرار گیرد و اگر پذیرفته شد، پس از جلب رضایت مالکان، مجوز ساماندهی با نظارت کارشناسان حوزه‌ میراث فرهنگی و گردشگری استان خوزستان و شهرستان ایذه صادر شد.

فرجی گفت: طرح پیشنهادی شهرداری ایذه برای ساماندهی ارگ اتابکی به دلیل مشخص نبودن جزئیات طرح رد شده است. در طرح پیشنهادی مشخص نشده بود که آنها می‌خواهند چگونه و با استفاده از چه نوع متریالی کار کنند. نظر ما این است اگر قرار بر کار غیر اصولی و غیر کارشناسی باشد، ارگ به همین شکل بماند بهتر است و تا زمانی که به ما طرحی ارائه نشود و طرح پیشنهادی آنها در شورای فنی مطرح و مصوب نشود، طبق نظر و ابلاغیه‌ دادستان عمومی کل کشور هرگونه ورود غیرقانونی اگر از طرف شهرداری یا هر ارگان دیگری انجام شود ما به‌عنوان شاکی جلوی هرگونه تعرض خواهیم ایستاد.

در همین رابطه، حسینی بروجنی معاون اداره‌ کل میراث فرهنگی و گردشگری استان خوزستان نیز به خبرنگار ایلنا، گفت: موضوع ارگ اتابکی یک موضوع خاص است و حتی اگر شهرداری مالک ارگ هم باشد، که نیست، طبق برنامه‌ ششم توسعه که در مجلس شورای اسلامی مصوب و ابلاغ شده، بر اساس ماده‌ ۹۸ آن نمی‌تواند بدون نظارت کارشناسان ما اقدام به ساخت‌وساز کند. چراکه طبق قانون هر ارگان دولتی یا هر شخصی که مالک یک اثر تاریخی باشد، وظیفه دارد اعتبار مرمت آن اثر تاریخی را تأمین و زیر نظر میراث فرهنگی مرمت کند.

وی ادامه داد: طرحی که شهرداری ایذه به ما ارائه داد از طرف کارشناسان فنی اداره‌ کل میراث فرهنگی و گردشگری به‌کل رد شد و خود شهرداری هم ایرادات وارده را کاملاً پذیرفته است.

 گزارش: بهنام رضایی