تولید گندم و اقتدارآفرینی کشور در امنیت غذایی/ افزایش 6 میلیون تنی تولید گندم در دولت سیزدهم/ ضایعات 30 درصدی گندم قابل قبول نیست

به گزارش ایلنا، سید مجتبی خیام‌نکویی با بیان اینکه گندم نقش راهبردی در اقتدارآفرینی کشور در امنیت غذایی دارد، اضافه کرد: اتفاقات بین‌المللی دو سال گذشته نشان داد اهمیت امنیت غذایی به‌خصوص محصول گندم به‌عنوان یک ابزار سیاسی تعیین کننده در مناسبات بین‌المللی مطرح است.

وی افزود: از طرف دیگر نقش کشاورزان و کسانی که در حوزه کشاورزی به‌عنوان بهره‌بردار در دستیابی به خودکفایی در این محصول تلاش می‌کنند، حائز اهمیت است.

خیام نکویی به افزایش تولید گندم در دولت سیزدهم اشاره کرد و گفت: در سال اول دولت سیزدهم شاهد افزایش حداقل 3 میلیون تنی تولید گندم بودیم، در سال دوم، افزایش 6 میلیون تنی و امسال نیز امیدواریم 6 میلیون تن افزایش سال قبل تکرار شود.

معاون وزیر جهاد کشاورزی گفت: کل نیاز گندم برای نان، صنف و صنعت، حدود 13/5 میلیون تن است که این رقم سال گذشته برای گندم نان از تولید داخل تامین شد و امسال نیز مانند سال گذشته، خودکفایی اتفاق خواهد افتاد.

افزایش عملکرد در واحد سطح

خیام‌نکویی در ادامه به اهمیت افزایش عملکرد در واحد سطح اشاره کرد و گفت: اگر روی نکاتی که مربوط به افزایش بهره‎وری در حوزه گندم است، متمرکز شویم، علاوه بر تامین نیاز داخل، می‌توانیم صادرات نیز داشته باشیم.

وی اضافه کرد: دو میلیون هکتار سطح زیر کشت گندم آبی و 4 میلیون هکتار سطح زیر کشت گندم دیم کشور است؛ متوسط عملکرد گندم آبی حدود 4/3 تن در هکتار است و برای گندم دیم نیز 1/3 تن در هکتار و اگر فقط بتوانیم در کشت آبی یک تن در هکتار و در کشت دیم نیز 500 کیلوگرم در هکتار میزان عملکرد را افزایش دهیم، می‌توانیم علاوه بر تامین نیاز داخل، صادرات نیز داشته باشیم.

لزوم کاهش ضایعات

رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی گفت: یکی از موضوعات مهم در مورد گندم، توجه به میزان بالای ضایعات این محصول اساسی است؛ چراکه میزان ضایعات از مرحله برداشت تا نانوایی‌ها و سفره، بسیار زیاد و حدود 30 درصد است و قابل قبول نیست گندمی که با این سختی و مشقت توسط کشاورزان تولید می‌شود، به ضایعات تبدیل شود؛ از طرفی تبیین اهمیت توجه به زنجیره تامین گندم تا نان کامل، حائز اهمیت است و متاسفانه در فرآیند تولید مشکلاتی داریم که منجر به تولید نان بی‌کیفت یا کم‌کیفیت می‌شود.

خیام‌‌نکویی گفت: سال گذشته 10/5 میلیون تن گندم از کشاورزان خریداری شد و پیش‌بینی می‌شود که حدود 2/5 میلیون تن نیز گندم برای خودمصرفی و بذر در دست کشاورزان باقی مانده باشد که با این حساب، حدود 13 میلیون تن گندم تولید شده و امیدواریم که امسال نیز چنین رقمی از گندم تولید شود.

ذخایر غنی ژنتیکی گندم در کشور

وی در ادامه عنوان کرد: کشور ما غنی‌ترین بانک ژن ذخایر ژنتیکی گندم را با بیش از 18 هزار نمونه گندم در اختیار دارد  که مزیت این مسئله در این است که در شرایط مختلف محیطی و بیماری‌ها می‌توان ارقام مناسب و مقاومی از گندم را در دسترس داشت.

اقدامات مدیریتی و تحقیقاتی برای بهبود عملکرد

معاون وزیر جهاد کشاورزی به برخی فعالیت‌های تحقیقاتی و مدیریتی برای بهبود عملکرد گندم اشاره کرد و گفت: سامانه‌های آبیاری قطره‌ای مناسب گندم، دستگاه‌ها و روش‌های کاشت، ارقام کارآمد برای مناطق مختلف، سامانه‌های حفاظت از خاک و زهکشی، مطالعات تناسب اراضی، تدوین الگوی کشت، مدیریت تغذیه گندم به‌منظور ارتقاء کمی و کیفی عملکرد گندم و ... از جمله مواردی است که تلاش شده از طریق آن موسسات تحقیقاتی در بهبود عملکرد گندم تاثیرگذار باشند.

خیام‌نکویی گفت: در سال 1357 و همزمان با انقلاب اسلامی، میانگین عملکرد گندم حدود 1700 کیلوگرم در هکتار بود و در حال حاضر به 4/3 تن در هکتار رسیده است و رکورد بالاترین برداشت نیز حدود 15 تن در هکتار است و این نشان می‌دهد که ظرفیت و پتانسل برای افزایش حداقل یک تن در هکتار به‌راحتی وجود دارد؛ از لحاظ کیفیت و بالا بودن میزان پروتئین و دیگر موارد نیز شاهد ارتقای محصول گندم هستیم.

تولید سلامت‌محور

وی به موضوع سلامتی گندم تولید نیز اشاره کرد و گفت: گندم تولیدی در ایران از لحاظ سلامتی، جزو سالم‌ترین گندم‌های تولیدی است و نسبت به محصول بسیاری از کشورهای خاورمیانه از شرایط مناسب‌تری برخوردار است؛ به‌طوری که از نظر وجود عناصر سنگین از درجه سلامتی بالایی برخوردار بوده و تامین کننده عناصر مغذی برای جامعه است؛ البته باید  تلاش مستمر داشته باشیم که هم از بعد کمی و هم کیفی پیشرفت نیز داشته باشیم.

خیام‌نکویی همچنین گفت: به موسسه تحقیقات فنی و مهندسی یک ماموریت ویژه‌ای برای افزایش کیفی گندم با همکاری بخش خصوصی محول کرده‌ایم که اقدامات مناسبی در این زمینه صورت گرفته است و به دنبال این هستیم که آرد سالم و کاملی را برای نان تامین کنیم که نسبت مناسبی از مواد مغذی مورد نیاز را داشته باشد.

راهبردهای امنیت پایدار تولید

وی گفت: معرفی ارقام و بذور اصلاح شده، نقش مهمی در افزایش کمی و کیفی گندم داشته است و ارقام مناسبی برای مناطق مختلف از طریق مراکز تحقیقاتی انجام شده است.

رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی گفت: مهم‌ترین راهبرد برای اینکه بتوانیم امنیت پایدار در تولید گندم داشته باشیم، تمرکز بر به‌زراعی، به‌نژادی و استفاده از ارقام مناسب، زمان کشت مناسب، کود و تغذیه مناسب، مدیریت بهینه آفات و بیماری‌ها و... است؛ از طرف دیگر از نظام تامین بذر گندم و تلاش برای استفاده از بذر‌گواهی نباید غافل بود؛ همچنین استفاده از سیستم مدیریتی مناسب، ماشین‌آلات و ادوات مناسب و به‌خصوص کمباین‌ها و ماشین‌های برداشت و تلاش در جهت کاهش ریزش و ضایعات هنگام برداشت است.