مدیر بازرسی و نظارت اتحادیه پوشاک تهران مطرح کرد
"اهمیت فروش فوقالعاده در خردهفروشها در شرایط گسترش بیماری کرونا"
در ایران بسیاری از قوانین و مقررات مرتبط با زنجیره تامین و عرضه محصولات ازجمله قانون نظام صنفی، به موضوع حراج کالاها بصورت برگزاری نمایشگاههای عرضه مستقیم کالاها توجه شده است.
عرضه کالاها با حداقل 15 درصد تخفیف قیمت، ازجمله اقداماتی است که عرضهکنندگان(تامینکنندگان و خردهفروشان) به منظور افزایش فروش بکار میگیرند. این اقدام که تحت نام حراج کالاها شناخته میشود به دلایل مختلف ازجمله برای شناسایی محصولات جدید و همچنین کاهش قیمت کالاها برای افزایش فروش کل و در نتیجه افزایش درآمد و به تبع ان سود بیشتر انجام میگیرد.
حراج کالا از جمله موضوعات مهم در قوانین و مقررات اقتصادی کشورها به ویژه در شکلگیری و فعالیت بنگاههای عمدهفروشی و خردهفروشی دیده شده است. در ایران هم در بسیاری از قوانین و مقررات مرتبط با زنجیره تامین و عرضه محصولات ازجمله قانون نظام صنفی، به موضوع حراج کالاها بصورت برگزاری نمایشگاههای عرضه مستقیم کالاها، عرضه محصولات بصورت حراج در واحد صنفی و برگزاری فروش فوقالعاده در واحدهای صنفی با نظارت سازمانهای صنفی و بازرگانی توجه شده است. در این بین همواره مسئولین دولتی اقتصاد و روسای سازمانهای صنفی، برای بلندمدت تاکید بر نهادینه شدن برگزاری منظم فروش فوقالعاده در اصناف با نظارت دستگاههای متولی دارند. اما در بسیاری از سالها متولیان دولتی، برگزاری نمایشگاه عرضه مستقیم کالا را نیز پیگیرند. درنتیجه گاهی درخصوص روشهای و شیوههای برگزاری حراج بین مسئولین دولتی و متولیان سازمانهای صنفی برای کوتاهمدت اختلاف نظروجود دارد. چراکه همواره تاکید اصناف و سازمانهای صنفی، برگزاری فروش فوقالعاده با نظارت کامل سازمانهای صنفی در واحدهای صنفی است. اما برخی از مسئولین دولتی بر برگزاری نمایشگاه عرضه مستقیم هم تاکید دارند. علل مخالفت تشکلهای صنفی با برگزاری نمایشگاههای عرضه مستقیم محصولات، معایب این روش به خصوص اجحافهای مختلف به مصرفکنندگان است که برخی از عمدهترین دلایل آنها بشرح ذیل است:
برای حضور در نمایشگاهها، باید غرفه اجاره نمایند که هزینه زیادی دارد و این هزینه، قیمت کالاها را افزایش زیادی میدهد.
هزینه آماده سازی غرفهها، قفسهبندی مناسب، استفاده از ابزار و امکانات مخصوص نگهداری و عرضه، حمل کالا به محل برگزاری نمایشگاه و...، تاثیر زیادی بر هزینه فعالیت و به تبع آن افزایش قیمت محصولات دارد.
مدت زمان برگزاری نمایشگاههای محدود است، درصورت مشکلدار بودن و یا عدم رضایت خریداران از کالای خریداری شده (از نظر کیفیت، مرغوبیت، قیمت، جنس و ضمانتنامههای کالا و غیره)، حال اگر خریدار بعداز برگزاری نمایشگاه متوجه مشکل کالا شد، امکان تعویض یا پس دادن محصول بسیار سخت و حتی نشدنی است.
برنامهریزی، آمادهسازی، برپایی و کنترل و نظارت بر نمایشگاههای عرضه مستقیم مطلوب و مناسب، ازجمله دغدغههای مسئولین بازرگانی و اصناف کشور است، که وقت و نیروی فراوانی از آنها گرفته میشود.
امکان ارائه کالاهای بنجول، نامرغوب و قاچاق در این گونه نمایشگاهها بسیار زیاد است.
استفاده از بارکد و فاکتورهای چاپ شده در نمایشگاهها، به دلیل محدود بودن زمان برگزاری و پرهزینه بودن این ابزار، بسیار کم است.
در دوره برپایی نمایشگاهها، ترافیک سنگینی درشهرها، به خصوص در محدوده برگزاری نمایشگاه ایجاد میشودمشکلات فراوانی برای عموم مردم بوجود میآید.
اما روش دیگر حراج که تحت نام «فروش فوقالعاده در بنگاههای خردهفروشی تحت نظارت و کنترل سازمانهای صنفی» است در صورت برنامهریزی و ساماندهی مطلوب و بهینه آن، میتواند با ارائه کالاها به قیمت مناسب در زمانهای اوج تقاضا، بسیار مفید و لازم است. عمدهترین مزایای و ویژگیهای این گونه حراجها نسبت به سایر روشها بشرح ذیل است:
مشخص بودن محلهای واحدهای صنفی مشارکت کننده در فروش فوقالعاده برای مردم، درنتیجه امکان استرداد و تعویض کالاها در صورت دارا بودن عیب و اجحاف فراهم است. این امر موجب کاهش امکان عرضه کالاهای نامرغوب و بنجل به مصرفکنندگان میشود.
هزینه برگزاری این گونه حراج به دلیل عدم تحمیل هزینههای مختلف اجاره غرفه، حمل کالا، قفسه بندی و ....، نسبت به نمایشگاهها بسیار کمتر است
نظارت بر فعالیت و عملکرد واحدهای صنفی(با توجه به سابقهآنها) مشارکت کننده در این حراج، بسیار آسان و کمتر از سایر روشها میباشد.
برگزاری بسیاری از حراجها در زمانهای مناسب، بدون دخالت مسئولین دولتی با توجه به ماهیت، ویژگی و خصوصیات کالاها و زمانهای افزایش عرضه و تقاضا انجام میشود.
آنچه مسلم است یکی از ویژگیهای مهم نظام توزیع کارآ و مطلوب در هرکشوری، امکان فروش محصولات بهصورت حراج در ایام مختلف سال است. این حراجها معمولا با توجه به نوع کالاها در زمانهای مختلف برای فروش بیشتر و با قیمت کمتر در جهت جلب رضایت مصرفکنندگان با در نظر گرفتن سود مناسب بنگاههای صنفی، صورت میپذیرد. لازم بذکر است در اکثر کشورهای جهان، حراج کالاها در زمانهای مختلف بهخصوص ایامی که مصرف برخی کالاها با تقاضای بیشتری همراه است، در بنگاههای کوچک و بزرگ خردهفروشی برگزار میشود. در نتیجه در اکثر کشورها، از حراج در واحدهای تولیدی و خردهفروشی (صنفی) استقبال بیشتری میشود. اگرهم نمایشگاههای عرضه مستقیم محصولات بهقیمت کمتر شکلگیرد، با برنامهریزی در محلهای مشخص که دارای استانداردهای لازم رفاه مصرفکنندگان و فروشندگان داشته باشد، انجام میگیرد. در ایران در سالیان گذشته با توجه به مشکلات ساختاری نظام توزیع کالا و خدمات، بخشی از حراجهای انجام شده در نمایشگاههای عرضه مستقیم کالا انجام میگرفت. اما با توجه به معایب و مشکلات این شیوه از حراج برای مصرفکنندگان در کنار مشکلات بوجود آمده ناشی از گسترش بیماری کرونا در شهرها و مناطق مختلف کشور، ضرورت یافته که از تجمع عموم مردم در مناطق مختلف شهرها جلوگیری شود. براین اساس همچون بیشترکشورها برنامهریزی برای برگزاری فروش فوقالعاده در واحدهای صنفی زیر مجموعه اتاق اصناف ایران با نظارت کامل اتحادیهها و دیگر دستگاههای نظارتی مصوب شده است.
درنتیجه بیشتر مقدمات انجام این کار مهم و اساسی در ایام آخر سال صورت گرفته و به اتحادیههای مختلف و به خصوص آنهای که در تامین کالاهای اساسی و مهم مورد نیاز عموم مردم مشارکت بیشتری دارند، در جهت برنامهریزی و ساماندهی حراج در واحدهای صنفی مشخص و توانا در مناطق مختلف شهرها، بررسی، آگاهسازی و اطلاعرسانی لازم انجام گیرد. همچنین کارهای زیادی برای شکلگیری گروههای مختلف کنترل و نظارت بر برگزاری حراج واقعی در بنگاههای صنفی و جلوگیری از برگزاری هر گونه حراج غیرواقعی انجام گرفته و این موضوع در حال توسعه نیز میباشد. انشائ الله با برگزاری هر چه بهتر این حراج در سال جاری امکان تداوم این فعالیت در بنگاههای صنفی و جلوگیری از برگزاری سایر روشهای حراج کالا که علاوه بر مشکلات زیادی برای مصرفکنندگان و اصناف، امکان سرایت و همهگیری بیشتر این بیماری خطرناک را دارد، جلوگیری شود. این موضوع تنها با انجام موفق و مطلوب فروش فوقالعاده در آخر سال جاری و به ویژه اطلاعرسانی و آگاهیرسانی به عموم کسبه و مردم بر رعایت فاصله اجتماعی، استفاده از ماسک استاندارد و محدود شدن در افراد در حضورشان در واحد صنفی و در کل مشارکت با بازرسان و کادر درمانی کشور و اصناف امکانپذیر است.
بهنام آقاحسین شیرازی مدیر بازرسی و نظارت اتحادیه پوشاک تهران