آمریکا از ترس فروپاشی کابل، هدایت طالبان به سمت مذاکرات بین‌الافغان را در دستور کار دارد/ خروج کامل واشنگتن از افغانستان، شایعه محض است

«پیرمحمد ملازهی» کارشناس ارشد مسائل جنوب آسیا در تشریح ابعاد و دلایل گفت‌وگوی مقام‌های آمریکا و طالبان بر سر شروع مذاکرات بین‌الافغان در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: زمانی که زلمی خلیلزاد به طرفیت از ایالات متحده با طالبان مذاکره کرد و توافق دوحه میان دو طرف به امضاء رسید، تعهداتی بر عهده طالبان و آمریکا گذاشته شد. ایالات متحده تعهد داد که نیروهای خود را در زمانی مشخص از افغانستان خارج می‌کند و طالبان هم به کاهش خشونت‌های خود متعهد شد. بخشی از نیروهای آمریکا از افغانستان خارج شده است و طیف دیگری از آنها همچنان در این کشور هستند و در مقابل طالبان هم دست از حمله به نیروهای آمریکا برداشته است اما حملات آنها به نیروهای دولت افغانستان و اردوی ملی این کشور به قوت خود باقی است؛ چراکه آنها اساساً دولت افغانستان را به رسمیت نمی‌شناسند. همین موضوع نگرانی‌هایی را برای آمریکایی‌ها به وجود آورده است.

وی ادامه داد: آمریکا نگران آن است که اگر طالبان با دولت مرکزی افغانستان به توافق نرسند، بدون شک این دولت از بین خواهد رفت و واشنگتن مجبور به دخالت در افغانستان می‌شود که اگر این مساله رخ دهد، بدون تردید توافق دوحه زیر سوال می‌رود. اگر آمریکا حس کند که طالبان می‌خواهد با استفاده از سلاح و خشونت دولت مرکزی را ساقط کند، آن‌وقت بر خلاف توافق دوحه راهی ندارد جز اینکه نظامیان خود را به افغانستان برگرداند و داستان‌های قبلی تا مرز مبارزه و درگیری با طالبان را تکرار کند. به همین جهت است که چند روز پیش مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا با ملا برادر (مسئول شاخه سیاسی طالبان) تماس گرفته است تا نگذارد شرایط به این سمت و سو برود. واشنگتن نگران آن است که اوضاع به هم بریزد و در مقابل طالبان هم با توجه به وضعیت فعلی پاکستان و تمایل اسلام‌آباد برای مذاکره طالبان با کابل، فکر نمی‌کنم خشونت را به حدی را برسانند که آمریکایی‌ها مجبور به دخالت شوند.

این تحلیلگر مسائل سیاسی گفت: تشدید جنگ توسط طالبان در یک سطح مشخص انجام شده تا آنها بتوانند امتیازهای بیشتری از دولت مرکزی کسب کنند. کابل معتقد است که دولت فعلی از دل انتخابات بیرون آمده ولی ما می‌بینیم که همچنان با نتایج این انتخابات مخالفت می‌شود و جناح‌های مختلف در افغانستان آن را قبول ندارند. در این میان باید متوجه باشید که پمپئو و مجموعه فعلی ایالات متحده به دنبال آن است تا بتواند یک سه ضلعی مشخص بر اساس منافع خود در این کشور تعیین کند که یک ضلع آن عبدالله عبدالله، ضلع دیگر اشرف غنی و سومین ضلع آن طالبان است. هر کدام از این سه ضلع منافعی را برای خود در کابل در نظر گرفته‌اند اما تشدید جنگ به این هدف انجام می‌‌شود که طالبان بتواند از طریق اعمال فشار، بالاترین میزانِ منافع را برای خود کسب کند. شواهد حکایت از آن دارد که آمریکایی‌ها و پاکستان به دنبال آن هستند تا بتوانند مذاکرات بین‌الافغان را شروع کنند اما این بدان منظور نیست که تمام مشکلات حل و فصل شده است. به هر ترتیب آمریکایی‌ها از روند فعلی نگران هستند و نمی‌خواهند توافق دوحه از بین برود.

ملازهی افزود: در این میان پنتاگون اخیراً اعلام کرده که طالبان با شاخه القاعده در هند ارتباط دارد و این دقیقاً بر خلاف بندهای توافق دوحه است. باید متوجه باشید که طالبان هیچگاه ارتباطش با القاعده را قطع نکرده است اما اینکه چرا در وضعیت کنونی پنتاگون چنین گزارشی را منتشر می‌کند، دلیلی ندارد جز اینکه آنها می‌خواهند در شرایط فعلی و بر اساس بندهای توافق دوحه، به طالبان هشدار دهند که این جریان باید بر اساس توافق دوحه اجازه ندهد که منافع آمریکا از خاک افغانستان تهدید شود و متحدان آمریکا را مورد ضربه قرار دهد. در این میان باید متوجه بود که سازمان القاعده خیلی وقت است که از افغانستان بیرون رفته و حالا در هند، اندونزی، بنگلادش، میانمار و شرق آسیا فعال است. بنابراین همکاری طالبان با آن بخش از القاعده که تحت رهبری ایمن الظواهری است و بر شبه قاره هند تمرکز دارند، از منظر پاکستان مشکلی ندارد؛ چراکه آنها با هدف قرار دادن هند، منافع اسلام‌آباد را تامین می‌کنند و به نظرم القاعده ارتباط‌های خود با طالبان را قطع نمی‌کند و تنها اتفاقی که در این  میان رخ می‌دهد این است که القاعده دیگر علیه آمریکا در افغانستان کار نمی‌کند.

وی در پایان خاطرنشان کرد: اخیراً سنای آمریکا با ۶۰ رأی مخالف در مقابل ۳۳ رأی موافق، لایحه پایان جنگ ۲۰ ساله آمریکا در افغانستان را از دستورکار خارج کرد که اذهان عمومی را مشوش کرده است. باید توجه داشته باشید که آمریکایی‌ها در افغانستان منافعی دارند و نمی‌خواهند از آنجا خارج شوند. از جهتی دیگر به نظر می‌رسد که توافق با طالبان دارای پشت‌پره‌های مهمی است و در این راستا به نظرم طالبان به صورت پنهان حضور محدود آمریکا در افغانستان را پذیرفته است. در عراق ما شاهد بودیم که حدود سه هزار نظامی آمریکا صرفاً با لباس‌های شخصی وارد سفارتشان در بغداد مستقر شدند و از عراق خارج نشدند. در این میان باید متوجه بود که رقابت‌های انتخاباتی در آمریکا هم بسیار مهم است. بسیاری از دمکرات‌ها معتقدند که ترامپ در افغانستان بازنده میدان است و روس‌ها در آنجا برنده هستند و از موضوعات این چنینی به نفع خود در انتخابات  استفاده  می‌کنند. از جهتی دیگر باید متوجه باشید که پاکستان نمی‌خواهد نفوذ هند در افغانستان زیاد شود و در این میان رقابتِ مسکو و واشنگتن هم به جایی رسیده است که می‌گویند طالبان در حال دریافت جایزه از مسکو برای ترور سربازان آمریکا است که به نظر این موضوع درست نیست؛ چراکه اساساً طالبان یک تفکر با منافع مشخص است که منافع خود را دنبال می‌کند و از این مسائل دوری می‌کند.