اگون حمزه در گفت‌وگو با ایلنا (بخش دوم):
هدف حزب «تعیین سرنوشت» از میان بردن اختلاف‌‌ها براساس برنامه‌های اجتماعی‌اقتصادی است/ مشکل کوزوو و صربستان مذاکره بیش از حد نیاز است
نویسنده کتاب «قرائت مارکس» گفت: به نظر من مشکل این است که کوزوو و صربستان بیش از آنچه باید با یکدیگر مذاکره کرده‌اند. کنار گذاشتن این منطق مذاکرات دائم اقدامی عمیقا سیاسی خواهد بود، خاصه اگر وضعیت اقتصادی کوزوو و صربستان را نیز در نظر بگیریم.
به گزارش خبرنگار ایلنا، «اگون حمزه» از چهره‌های نوین و در عین حال مهم و تاثیرگذار در اندیشه چپ در سال‌های اخیر است. او کتاب‌هایی چون «آلتوسر و پازولینی: فلسفه، مارکسیسم و فیلم» گرفته تا «خوانش مارکس» (به همراه فرانک رودا و اسلاوی ژیژک)، و «از اسطوره تا نشانگان: مورد کوزوو» (به همراه ژیژک) را به رشته تحریر درآورده است. وی همچنین ویراستاری مجموعه‌هایی چون «تکرار ژیژک» را نیز برعهده داشته است. این نویسنده و تحلیل‌گر صاحب‌نام همچنین به همراه فرانک رودا ویراستار ژورنال بین‌المللی «کرایسیس اند کریتیک» است. آنچه در ادامه می‌آید بخش دوم گفت‌وگو با این نویسنده به بهانه سالگرد استقلال کوزوو است.
اگون حمزه با اشاره به وضعیت پیش روی کوزوو پس از به قدرت رسیدن «آلبین کورتی»، نخست‌وزیر جدید این کشور، به خبرنگار ایلنا گفت: بار دیگر تاکید می‌کنم که نمی‌توان به این زودی‌ها درباره مسیر پیش روی دولت حرف زد. نکته اینجاست که حتی امروزه نیز، براساس طرح «مارتی آهتیساری»، رئیس‌جمهوری فنلاند (طرحی که کوزوو براساس آن اعلام استقلال کرد) وضعیت نژادی در این کشور بسیار بغرنج است. کوزوو مجموعه‌ای است از آلبانیایی‌تبارها، صرب‌ها، رومانیایی‌ها و غیره.
وی افزود: اعضای حزب «تعیین سرنوشت» از صرب‌ها گرفته تا رومانیایی‌ها، بوسنیایی‌ها و غیره را در بر می‌گیرد. این حزب هدفش از میان بردن اختلاف‌‌ها میان این نژادها براساس برنامه‌های اجتماعی‌اقتصادی است، از اشتغال‌زایی گرفته تا برنامه‌های مشترک کشاورزی و غیره. این هدف از طریق گفت‌وگو «از پایین» ممکن می‌شود، یعنی با مذاکره با صرب‌های محلی.
نویسنده کتاب «قرائت مارکس» در ادامه گفت: پیشتر گفتم که آنچه شاهدش هستیم آغازی تازه برای حزب «تعیین سرنوشت» است، اما این نخستین‌بار در تاریخ این حزب نیست که چنین می‌شود. این حزب در ابتدا به‌عنوان جنبشی غیرسازمانی کار خود را آغاز کرد که در بیرون از پارلمان و ساختمان دولت محلی دست به اعتراض می‌زد. نخستین تغییر موضع در سازوکار این حزب در سال ۲۰۱۰ روی داد، زمانی که خود را برای انتخابات پارلمانی نامزد کردند.
وی در ادامه گفت: با وجود این‌ها، می‌خواهم تاکید کنم که پیروزی حزب «تعیین سرنوشت» نه به‌خاطر موضعش به‌عنوان یک حزب مخالف، بلکه به‌خاطر برنامه سیاسی‌اجتماعی‌اش بود، برنامه‌ای که در مخمصه فعلی، برنامه‌ای کاملا «واقع‌گرایانه» است.
حمزه در ادامه با اشاره تنش‌ها میان کوزوو و صربستان پس از استقلال گفت: مشکل میان این دو کشور نبود مذاکره و گفت‌وگو نیست. در حقیقت، دو طرف بیشتر زمان خود را خرج مذاکرات و تبادل نظرهای رسمی کرده‌اند. این روند پیش از جنگ ۱۹۹۸-۱۹۹۹ آغاز شد. در آن زمان « ابراهیم روجوفا»، نخستین رئیس‌جمهوری جمهوری کوزوو و «اسلوبودان میلوشویچ»، رئیس‌جمهوری پیشین یوگوسلاوی توافقی را برای بازگرداندن زبان آلبانیایی به مدارس در کوزوو امضا کردند. هنگامی که این توافق اجرایی نشد، در تاریخ اول اکتبر ۱۹۹۷، دانشجویان آلبانیایی به خیابان‌های پریشتینا ریختند و این بدل به نقطه‌ای مهم در جدایی روند و رویکرد روجوفا از میلوشویچ بود.
وی افزود: پس از شروع جنگ در فوریه ۱۹۹۸، مذاکرات به مدت سه ماه ادامه پیدا کرد و با کنفرانس رامبولیه در فوریه ۱۹۹۹ به پایان رسید. گفت‌وگوها در اوایل سال ۲۰۰۰ ادامه یافت و نمایندگی کوزوو و آلبانی را مقام‌های سازمان ملل برعهده داشتند. بعدا در سال ۲۰۰۵، مذاکرات شکلی رسمی‌تر به خود گرفت. این مذاکرات در سال ۲۰۰۸ پایان یافت و استقلال کوزوو اعلام شد. به‌رغم آن‌که آلبانی از این سند استقلال سود می‌برد، همچنان بر مالکیت اراضی کوزوو اصرار داشت. باید به یاد آورد که در خلال سال‌های ۲۰۰۸ الی ۲۰۱۰، دو کشور درگیر فرآیندی قضایی در دیوان بین‌المللی کیفری شدند و در ۲۲ جولای ۲۰۱۰ دادگاه حکم داد که استقلال کوزوو هیچ یک از قوانین بین‌المللی را زیر پا نگذاشته است.
بنیانگذار ژورنال بین‌المللی «کرایسیس اند کریتیک» ادامه داد: مذاکرات جدیدی با وساطت اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۱ آغاز شد. از آن زمان، چند توافق‌نامه امضا شده است که تنها تعداد انگشت‌شماری از آن‌ها اجرایی شده. در پی اعلان استقلال کوزوو در ۱۷ فوریه ۲۰۰۸، اتحادیه اروپا از این کشور خواست تا بار دیگر با صربستان مذاکره کند. فرمت این مذاکرات «فنی»اعلام شد و هدف «بهبود وضعیت زندگی برای هر دو طرف» بود. هدف از این مذاکرات به رسمیت شناختن مدارک مسافرتی دو طرف، ارتباطات و غیره بود. اما پس از یک سال، این مذاکرات نیز شکل‌وشمایلی سیاسی به خود گرفت و مقام‌های عالی‌رتبه حکومتی در آن درگیر شدند و روندی بی‌پایان به خود گرفت.
اگون حمزه در ادامه گفت: بنابراین به نظر من مشکل این است که کوزوو و صربستان بیش از آنچه باید با یکدیگر مذاکره کرده‌اند. کنار گذاشتن این منطق مذاکرات دائم اقدامی عمیقا سیاسی خواهد بود، خاصه اگر وضعیت اقتصادی کوزوو و صربستان را نیز در نظر بگیریم.
وی تصریح کرد: مشکل اصلی پیش روی کوزوو این است که شکل امروزی سیاست پارلمانی نوعی دولت-ملت را پیش فرض می‌گیرد. مشکل اما اینجاست که کوزوو با چنین تصویری فاصله بسیار دارد. آنچه در زمینه دولت فعلی می‌تواند سخت باشد این است که چنان طبق قوانین بازی پیش برود که گویی قوانین و قواعدی در پس‌زمینه وجود دارد.
گفت‌وگو از: کامران برادران
