چالش‌های پیش‌روی نخست‌وزیر جدید لبنان/ سناریوهای احتمالی دولت‌های خارجی برای بیروت

«سیدرضا صدرالحسینی» کارشناس مسائل منطقه با اشاره به انتخاب نخست‌وزیر جدید لبنان و چالش‌های پیش‌روی آن در گفت‌‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: با نگاهی به رویه تحولات لبنان در طول سه ماه گذشته به وضوح فراز و فرودهای زیادی را در عرصه سیاسی و امنیتی مشاهده کردیم اما نهایتاً طی چند روز اخیر «حَسّان دِیاب» به عنوان گزینه نهایی نخست وزیری لبنان با ۶۹ رای موافق انتخاب و مسئول تشکیل کابینه این کشور شد. قبل از آن که به آینده پژوهی در مورد لبنان بپردازیم باید کمی به عقب برگردیم و ریشه تحولات اخیر این کشور را مورد بررسی قرار دهیم؛ چراکه نخست‌وزیر جدید لبنان اگر دید روشنی از ماهیت وقایع اخیر نداشته باشد بدون تردید با مشکلات جدی روبرو خواهد بود. واقعیت این است که اتفاق‌هایی که در لبنان طی ماه‌های اخیر رخ داد ریشه حزبی داشت و متاسفانه به دلیل وابستگی سیاسیون این کشور به دولت‌های خارجی شاهد آن هستیم که تا به امروز یک به هم‌ریختگی سیاسی و امنیتی در بیروت و برخی از نقاط دیگر کشور به وجود آمده است.

وی ادامه داد: در این میان کنشگری منفی و مخرب افرادی مانند سمیر جعجع، ولید جنبلاط، ریاض سلامه و غیره کاملاً مشهود بود و نشان داد که ارتباط آنها با کشورهای خارجی یکی از دلایل به وجود آمدن بحران در لبنان بوده است. در واقع باید متوجه باشیم که خط‌دهی امنیتی و اطلاعاتی از سوی کشورهایی مانند عربستان سعودی، ایالات متحده و اسرائیل به ستون فقرات بحران اخیر در لبنان تبدیل شد. نکته‌ای که در این بین باید مورد توجه قرار گیرد این است که در حاشیه وضعیت سیاسی لبنان، شاهد تضعیف اسرائیل و بحران در سیاست داخلی آن بودیم؛ به همین جهت اسرائیل از این وضعیت احساس خطر می‌کرد و عوامل داخلی آن شروع به خلق و توزیع بحران در لبنان کردند. در این راستا عربستان هم با پمپاژ حمایت‌های مالی و رسانه‌ای فضای داخلی لبنان را به سمت بی‌دولتی و بی‌ثباتی جهت داد و تلاش داشت با برجسته کردن خلاء قدرت، لبنان را به قبل از سال ۲۰۰۰ برگرداند.

این تحلیلگر مسائل سیاسی با اشاره به کنشگری مثبت رئیس جمهوری لبنان، گفت: درایت میشل عون و بخشی از مردم لبنان باعث شد تا استعفای دیکته شده و نابجای «سعد الحریری» و تبعات آن تا حد زیادی خنثی شود. در این میان استراتژی حزب‌الله و صبر این جریان در لبنان هم موجب شد تا برخوردهای مورد نظر غربی‌ها و متحدان منطقه‌ای آنها در داخل لبنان با بن‌بست مواجه شود. به همین دلیل انتخاب حسان دیاب به عنوان نخست‌وزیر لبنان توانست اوضاع را تا حد زیادی آرام کند؛ چراکه برخی از مهره‌ها که به عنوان گزینه نخست وزیری انتخاب شده بودند کنار کشیدند و به دنبال ایجاد تشنج در فضای سیاسی بیروت بودند. سابقه حسان دیاب کاملاً مشخص و روشن است. او  متولد ۱۹۵۹ میلادی در بیروت است و متاهل و سه فرزند (یک دختر و ۲ پسر) دارد. دیاب مدرک دکتری خود را در رشته مهندسی کامپیوتر از یکی از دانشگاه‌های بریتانیا گرفته است.

صدرالحسینی افزود: نخست‌وزیر فعلی لبنان پس از فارغ التحصیلی عضو هیات علمی دانشگاه آمریکایی بیروت شد و از سال ۲۰۰۶ تاکنون نایب رییس برنامه‌های منطقه‌ای این دانشگاه و نیز استاد مهندسی کامپیوتر در دانشکده مهندسی «مارون سمعان» لبنان است. دیاب از شخصیت‌های اهل سنت و جماعت لبنان و عضو هیات موسس دانشکده مهندسی دانشگاه ظفار در کشور عمان است. او در ژوئن سال ۲۰۱۱ میلادی به عنوان وزیر آموزش عالی در دولت «نجیب میقاتی» نخست وزیر پیشین لبنان، انتخاب شد. وی از سوی جنبش امل و حزب الله مورد تایید است و به همین دلیل به نظر می‌رسد که در هفته‌های آینده کابینه تکنو سیاسی لبنان را مرکب از فن سالاران (تکنوکرات‌ها) و نمایندگانی از نیروهای اصلی سیاسی این کشور تشکیل می‌دهد.

وی در پایان خاطرنشان کرد: آنچه نخست‌وزیر لبنان باید در دستور کار خود قرار دهد و اتفاقاً در اولین نطق خود هم به آ‌ن اشاره کرد، مقابله با فساد و تورم تزریقی است که حاصل تحریم‌های ایالات متحده و فعالیت‌های مخرب برخی از کشورهای عربی بوده است. او به خوبی می‌داند که دلیل مطالبات به حق مردم لبنان چه بوده اما شکی وجود ندارد که از خارج کشور علیه او خط‌دهی خواهد شد. به همین دلیل پیش بینی می‌شود که بر اساس وضعیت کنونی و همچنین سوابق قبلی تشکیل کابینه در لبنان وی با مشکل روبه/ رو شود. در این میان جریان‌های منتسب به سعودی و ایالات متحده علیه او فعال خواهند شد و حتی احتمال دارد اسرائیل برای بی‌ثبات کردن مجدد لبنان، دست به تحرکات خشن و انفعالی بزند. به همین دلیل به نظر نمی‌آید که جریانات خارجی بگذارند وی به راحتی کابینه را تشکیل دهد اما در داخل با حمایت نسبتاً خوبی روبه‌رو است.