مذاکرات صلح آمریکا و طالبان؛ چه امتیازاتی در حال رد و بدل شدن است؟

به گزارش ایلنا، دونالد ترامپ در سفر اخیر خود به افغانستان و در جمع نیروهای نظامی آمریکایی در پایگاه بگرام از آمادگی برای شروع مجدد مذاکرات صلح با طالبان پرده برداشت. مذاکرات صلحی که پس از برگزاری ۹ دور آن در قطر، در آخرین مراحل ابتر ماند و توسط آمریکا متوقف شد. آمریکا علت توقف مذاکرات را انجام اقدام تروریستی از سوی طالبان که منجر به کشته شدن یک سرباز آمریکایی شد، اعلام کرد.

استراتژی آمریکا در رابطه با مذاکرات صلح با طالبان مشخص است. آمریکا از ۱۸ سال پیش که واقعه ۱۱ سپتامبر به وقوع پیوست، ناچار شده است که برای ممانعت از حاکمیت مجدد طالبان بر افغانستان و احتمال انجام اقدام مشابه آنچه در۱۱ سپتامبر اتفاق افتاد، شماری از نیروهای نظامی خود را در این کشور مستقر کند. این اقدام هزینه‌های مالی و جانی هنگفتی برای آمریکا به همراه داشته است، به طوریکه ترامپ، جنگ افغانستان را یک جنگ تحمیلی خوانده که میلیاردها دلار خسارت به کشورش وارد کرده است. وی تلاش دارد تا با رسیدن به یک توافق صلح با طالبان، از بار هزینه‌های مادی و جانی در افغانستان خلاص شود.

اما هدف طالبان از مذاکرات صلح با آمریکا چیست و آنها بدنبال کسب چه امتیازی هستند؟

آنچه که از مذاکرات صلح طالبان و آمریکا مشخص شده، این است که در قبال تضمین های امنیتی از سوی طالبان، آمریکا از افغانستان عقب‌نشینی خواهد کرد یا به عبارتی دیگر، نیروهای نظامی خود را از این کشور خارج خواهد کرد. واقعیت این است که استراتژی طالبان در افغانستان، تشکیل امارت اسلامی است. این گروه در مذاکرات خود با حکومت داخلی و کشورهایی که دخیل در مذاکرات صلح افغانستان هستند، استراتژی خود را مخفی نمی‌کند. نه حکومت داخلی و نه کشورهای دخیل در مذاکرات صلح، به هیچ‌وجه زیر بار این استراتژی نرفته و تشکیل یک امارت اسلامی در افغانستان را غیر قابل قبول می دانند.

حال باید دید که سیاست آمریکا در قبال تشکیل امارت اسلامی در افغانستان چیست. آمریکا که یک بار از وجود یک حکومت با معیارهای امارت اسلامی در افغانستان، ضربه سنگینی خورده، آیا حاضر است به تشکیل  مجدد امارت اسلامی در افغانستان تن دهد؟ واقعیت این است که همین که آمریکا حاضر به عقب نشینی از افغانستان شده، ریسک حاکمیت مجدد طالبان بر افغانستان را قبول کرده است.

آمریکا اگرچه در گذشته از وجود حکومت اسلامی در افغانستان ضربه خورده است، اما شاید با تشکیل یک امارت اسلامی که خطری برای آمریکا نداشته باشد و به علاوه رقیبی برای حکومت‌های معارض آمریکا در منطقه باشد، مشکلی نداشته باشد و حتی از آن استقبال کند. اما این موضوع همانطور که گفته شد، ریسک بزرگی است که باید دید آمریکا برای رهایی از هزینه های خود در افغانستان حاضر به معامله بر روی آن هست یا خیر. آنچه مسلم است، این که در مذاکرات صلح طالبان با آمریکا، گروه طالبان حاضر نیست در مقابل دادن امتیازات قابل توجه شامل دادن تضمین های امنیتی، تنها به گرفتن شکلات بسنده کند. 

به عبارت دیگر شاید بتوان گفت که این از واقیعت به دور و با استراتژی طالبان در تعارض است که هزینه خروج نیروهای خارجی را این گروه بپردازند، اما حاکمیت افغانستان همچنان در دست گروه‌های دیگر باشد و یا نهایتا نقشی محدود در حاکمیت به این گروه داده شود، موضوعی که مورد حمایت دولت افغانستان، کشورهای دخیل در مذاکرات صلح افغانستان و برخی کشورهای منطقه است.

 لذا به نظر می‌رسد جاه‌طلبی‌های طالبان که یک بار موفق به تشکیل امارت اسلامی در افغانستان شده‌اند، مانع از آن است که حاضر شوند به زیر چتر دولت افغانستان بروند یا اینکه حاکمیت بر افغانستان را با گروه‌های دیگری که به لحاظ ایدئولوژی سنخیتی با آنها ندارند، تقسیم کند. در نهایت چنین استنباط می شود که در صورت به نتیجه رسیدن مذاکرات صلح طالبان با آمریکا، این گروه به موقعیتی دست خواهند یافت که بر وضعیت داخلی افغانستان و همچنین بر منطقه تاثیرات قابل توجهی خواهد داشت.

علی امیدوار، کارشناس سیاسی