بازخوانی صلح «وادی عربه» و سردی حاکم بر روابط اسرائیل- اردن

به گزارش ایلنا، پایگاه عربی ۲۱ در مقاله‌ای به قلم «صبحی حدیدی»، نوشت:

۲۵ سال برای کشوری مثل اردن که با تخلفات متعدد اسرائیل مواجه بوده زمان گذرایی نیست.

بنا بر چنین معادلاتی، توافق «وادی عربه» که عنوان سند صلح اردن- اسرائیل بر آن اطلاق می‌شود، در دولت‌های متوالی اسرائیل کمتر از جوهر کاغذ و در نگاه ملک حسین، پادشاه سابق و «عبدالله دوم» پادشاه کنونی اردن بیش از منبع شرم ملی و مردمی نبوده است. 

تمام سیاستمداران و تحلیلگران در اردن و رژیم صهیونیستی بر این موضوع اجماع نظر دارند که هماهنگی امنیتی در مرزها تنها اثر میدانی جوهر کاغذ توافق وادی عربه است،‌ این در حالی است که ربع قرن پیش امثال «بیل کلینتون»، رئیس‌جمهوری اسبق آمریکا و «وان کریستوفر» وزیر خارجه وی، ملک حسین و «اسحاق رابین»، نخست‌وزیر وقت اسرائیل مدعی بودند که دفن وطن جایگزین نخستین ثمره این توافق و نتیجه بعدی آن به حسب توصیف اسرائیل در چارچوبی تاریخی، جزیره صلح است و بنا بر همین ادعاها امان با اجاره حقوق سرمایه‌گذاری کشاورزی و تأسیس نیروگاه در اراضی الباقور و الغمر به مدت ۲۵ سال موافقت کرد. 

این اراضی که امروز باید دوباره به اردن باز گردد و هنوز مشخص نیست که آیا دولت «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی آنها را تحویل خواهد یا خیر یا اینکه مانع ورود کشاورزان صهیونیست به این اراضی پس از تاریخ آغاز عملیات تحویل می‌شود یا خیر، در حال حاضر به جدیدترین ویترین کنوانسیون‌های توافق صلح وادی عربه در سطوح سیاسی و حقوقی و دیپلماسی (به استثنای سطوح امنیتی و اطلاعاتی که به اعتقاد ناظران همچنان در بهترین حالت ممکن پابرجا و فعال است) تبدیل شده است. 

ربع قرن گذشته پیش از پرونده دو منطقه الباقوره و الغمر شاهد سلسله چرخش‌ها، بحران‌ها و جمود مزمن یا شاید فعالیتی زود گذر بوده است که شاید مهمترین مورد آن در حال حاضر مخالفت شاه اردن با دیدار با نتانیاهو بوده است. این دو شخصیت آخرین بار در سال ۲۰۱۴ با یکدیگر دیدار کردند.

علاوه بر تمام این موارد، امان برای حفظ فرمول فعلی در روابط خود با تل آویو عوامل مبدئی و ریشه‌ای را اجرا نکرده و این روابط به سردی روز افزون گراییده است. 

تخلفات پی در پی اسرائیل در توافق وادی عربه درباره نظارت بر مقدسات اسلامی در قدس و فاجعه اقدام رژیم اشغالگر برای محاکمه نگهبان سفارت اردن در عمان و نیز اظهارات نتانیاهو درباره الحاق اراضی الغور، وضعیت روابط را به اینجا رسانده است. 

در مقابل نیز نکته ظریفی وجود دارد. رژیم اشغالگر به ظاهر چندان مشتاق جشن یادبود بیست و پنجمین سال توافقی که هنگام امضای آن مهم و مفصل توصیف کرد، نیست. نه جشنی و نه مناقشه و میزگردی و نه حتی کمترین میزان تحلیل‌های دانشگاهی نیز در این باره وجود ندارد. 

در مقابل، اظهارات نتانیاهو بسیار حریص به روابط با برخی کشورهای خلیج‌فارس به نظر می‌سرد اما هیچ اشتیاقی در قبال روابط با اردن نشان نمی‌دهد. 

می‌توان دو مرحله را در سیر تاریخی توافق وادی عربه تشریح کرد که هر یک نشانه‌های خاصی را دارا هستند. مرحله نخست در هواپیمای ملک حسین نمود می‌یابد که یک روز پس از امضای توافق، هنگام بازگشت از عمان بر فراز قدس پرواز کرد و هواپیماهای اف- ۱۵ اسرائیل به مناسبت جشن این توافق وی را اسکورت کردند و مرحله دوم، تصویر لگدمال کردن پرچم اسرائیل توسط «جمانه غنیمات»، سخنگوی دولت اردن است. 

ده‌ها نمونه دیگر درباره جزئیات مشابه وجود دارد که پرونده وادی عربه را روز به روز به جوهر روی کاغذ و صلحی سرد نزدیک می‌کند.