آشفتگی در کاخ‌سفید باعث لغو مذاکره با طالبان شد/ اشتباه آمریکا کنار گذاشتن بزرگان و دولت افغانستان بود

«فداحسین مالکی» سفیر پیشین ایران در افغانستان در تشریح دلایل لغو مذاکرات میان طالبان و ایالات متحده توسط رئیس جمهوری این کشور در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: لغو ادامه مذاکرات آمریکا و طالبان و همچنین اعلام خبر عدم پذیرش سران طالبان در نشست کمپ‌دیوید از سوی دونالد ترامپ تا حد زیادی به بحران سیاسی و درگیری‌های اخیر در کاخ‌ سفید ربط دارد. قبل از اینکه ترامپ خبر مذکور را اعلام کند، شاهد آن بودیم که مایک پمپئو اظهار کرد که به هیچ وجه پیش‌نویس توافق با طالبان را امضاء نخواهد کرد. در این میان اخباری از مخالفت «جان بولتون» با مساله توافق با طالبان هم به بیرون درز کرد و یکباره شاهد آن بودیم که ترامپ بر تمام پرونده و روند مذاکره با طالبان و صلح افغانستان، آبِ سرد ریخت و همه چیز ظرف چند دقیقه به نقطه صفر برگشت.

وی ادامه داد: من معتقدم که عزل جان بولتون هم تا حدودی به پرونده افغانستان مربوط بوده است. باید بپذیریم که ترامپ طی مدت اخیر که مذاکره با طالبان از سوی زلمی خلیلزاد آغاز شده بود به شدت تحت فشار بود و کانون‌های تصمیم‌گیری در آمریکا بارها او را زیر سوال برده بودند. از این منظر اختلاف او با بولتون بر سر ایران، کره‌شمالی و افغانستان هم تا حد زیادی بر نزاع سیاسی در کاخ‌سفید اثرگذار بود و به صورت کلی دعوا بر سر سیاست خارجی ایالات متحده شکل گرفته بود. بحران سیاسی در کاخ‌سفید در مورد طالبان هم به همین گونه است؛ به عبارتی دیگر افرادی که در تیم ترامپ حاضر هستند به هیچ وجه نمی‌خواهند امضایشان در توافق با طالبان نقش ببندد. مساله اینجاست که خلیلزاد اصالتاً در تیم ترامپ نبوده؛ او در تیم اوباما حضور داشت و کسانی مانند پمپئو و ژنرال پترائوس کاملاً مخالف این هستند که خلیلزاد در این پرونده پیروز شود.

این کارشناس مسائل سیاسی با انتقاد از سیاست آمریکا در روند و طرح‌ریزی مذاکره با طالبان گفت: آمریکایی‌ها در مورد مذاکره با طالبان دچار چندین اشتباه شدند. نخستین اشتباه ایالات متحده این بود که دولت افغانستان را در مذاکره خود با طالبان کنار گذاشت و آن را به حاشیه انتقال داد. دومین خطای واشنگتن اعطای مشروعیت و وجهه سیاسی به طالبان بود؛ این بدان معناست که ایالات متحده در اقدامی کاملاً نسنجیده، بزرگان و سران افغانستان را از چرخه قدرت و معادلات سیاسی حذف کرد. در مقابل اخیراً اشرف غنی دست به اقدام بسیار مهمی زد که آن هم اتخاذ موضع قاطع بود. رئیس جمهوری افغانستان آمریکا و طالبان را طرف سخنان خود قرار داد و به آنها هشدار داد که افغانستان را درگیر اختلاف‌های خود نکنند و حتی ایالات متحده را به سوءاستفاده متهم کرد. این بدان معناست که تمام طرفین درگیری در افغانستان به یکباره موضع خود را تغییر دادند و همین موضوع اوضاع و احوال صلح  را پیچیده‌تر می‌کند.

مالکی افزود: در میان گرد و غبارهای به وجود آمده کشورهای منطقه هم دست به اتخاذ موضع زدند. جمهوری اسلامی ایران رسماً اعلام کرد که ایالات متحده باید از افغانستان خارج شود و پاکستان هم طی بیانیه‌ای اعلام کرده که اوضاع را به صورت کاملاً دقیق تحت نظر دارد. واقعیت این است که طالبان در وضعیت فعلی آمریکا را دور زده که مصداق علنی این واکنش‌ها را می توان اصابت راکت کنار سفارت آمریکا در کابل دانست. اینجاست که ما می‌بینیم طالبان به اقدام های آمریکایی‌ها واکنش نشان داده و از سوی دیگر حضور طالبان در خاک آمریکا از سوی دولت ترامپ لغو می‌شود؛ چراکه معامله به یکباره از سوی واشنگتن فسخ شده است و دورنمای آن کاملاً مبهم است. در اینجاست که آمریکایی‌ها فهمیدند نباید به طالبان مشروعیت می‌دادند.

وی در پایان خاطرنشان کرد: اشرف غنی به درستی اشاره کرده که در افغانستان بحث برادرکشی به راه افتاده است و از این منظر همه به دنبال آن هستند تا ببینند طی روزهای آینده چه اتفاقی خواهد افتاد. باید به این مفهوم رسید که شرایط فعلی در افغانستان بسیار پیچیده شده و آینده آن سیاسی در این کشور بسیار مبهم خواهد بود. در این وضعیت سوال این است که آیا ایالات متحده به میز مذاکره باز می‌گردد یا خیر؟ پاسخ بسیار گنگ و نامعلوم است و به نظر می‌رسد اگر آنها بخواهند مجدداً وارد مذاکره شوند باید پیش‌نویس توافق را به رویت دولت و بزرگان افغانستان برسد. از سوی دیگر آنها باید متوجه باشند که کابل باید با همسایگان خود مانند چین، روسیه، ایران و پاکستان بر سر توافق صلح گفت‌وگو کنند. بنابراین در وضعیت فعلی باید منتظر گام‌های بعدی باشیم ولی آنچه که مهم و ثابت خواهد بود این است که طالبان اقدام‌های میدانی خود را با جدیت ادامه خواهد داد.