زنگنه در گفت‌وگو با ایلنا:
آتش‌بس لیبی حکم مُسکن مقطعی را دارد/مداخله دولت‌ها مانع صلح یکپارچه
تحلیلگر مسائل بین‌الملل گفت: بحران خلاء قدرت در لیبی و آغشته شدن آن به مداخله دولت‌ها اوضاع را نه تنها درست نمی‌کند بلکه وضعیت پیچیده‌تر خواهد شد.
«صباح زنگنه» تحلیلگر مسائل بین‌الملل در تشریح ابعاد شروط چهارگانه دولت وفاق ملی لیبی برای اجرای آتش‌بس در این کشور در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: در چهار دهه اخیر تا زمانی که معمر قذافی بر مسند امور لیبی حکمرانی می‌کرد، این کشور درگیر مسائل سیاسی و اجتماعی زیادی بود و اصالتاً باید لیبی را متکی به فرد دانست. بسیاری از تحلیلگران و کارشناس‌ها معتقدند که لیبی در زمان قذافی را باید حکومت یک‌نفره دانست؛ چراکه نیروهای تحصیل‌کرده و نخبه‌ها عملاً به حاشیه رانده شدند یا تحت فشار قرار گرفتند و از این منظر باید بگویم در تمام این سال‌ها، لیبی از کتابِ سبزِ قذافی پیروی می‌کرد. اینکه ما شاهد هرج و مرج در لیبی پس از سقوط قذافی هستیم به خوبی نشان می‌دهد که هیچ کادرسازی سیاسی و اجتماعی در این کشور صورت نگرفته است و همین موضوع آشفتگی را در جامعه ترویج داد.
وی ادامه داد: پس از سقوط قذافی بسیاری از کشورهای منطقه بر اساس چشم‌داشت‌های خود به لیبی، اقدام به دخالت و گسترش نفوذ خود در این کشور کردند. به عنوان نمونه مصر بر اساس داده‌هایی که از لیبی داشت دست به تعمیق نفوذ امنیتی، سیاسی و اقتصادی خود لیبی کرد و نیروهای خود یا همپیمانانش را در لیبی گسیل کرد. قاهره سعی کرد در آن مدت به خصوص پس از سقوط قذافی جایگاه و جای پای خود در لیبی را مستحکم کند که این ورند در شرق لیبی همچنان به وقت خود ادامه دارد و تنها اشکال و محورهای آن با گذشته تفاوت دارد. در منطقه غرب لیبی هم نیروهای ملی حضور دارند که به صورت کاملاً جدی به سمت تشکیل دولت وفاق ملی لیبی پیش رفتند. گرچه این دولت برکل لیبی سیطره نداشت اما به هر ترتیب تنها جریانی است که از سوی سازمان ملل مورد حمایت قرار گرفته و حتی آنرا به رسمیت شناخته‌اند.
این کارشناس مسائل منطقه با بیان اینکه دخالت کشورهای خارجی در لیبی باعث خیزش گروه‌های تروریستی در این کشور شده، گفت: عدم تسلط دولت وفاق ملی بر کل لیبی موجب شد تا داعش و القاعده در بخش‌هایی از لیبی دست به تحرک‌های میدانی بزنند و این موضوع فضا را برای سوءاستفاده کشورها از شرایط لیبی تسهیل کرد. طبیعی است که نفت و انرژی لیبی به دلیل کیفیت و گستردگی آن برای بسیاری از کشورهای منطقه و فرامنطقه اهمیت زیادی داشته و دارد و بنابر همین موضوع شاهد آن هستیم که قاچاق سوخت و منابع انرژی بعلاوه قاچاق انسان از آفریقا به مقصد اروپا در حال افزایش است که فضای فعلی لیبی را کاملاً مخدوش و مردد کرده است.
زنگنه افزود: این روند به خوبی نشان می دهد که درخواست دولت وفاق ملی لیبی برای برقراری آتش‌بس و شروط چهارگانه آن برای اجرای آتش‌بس در عید قربان تا چه حد موانع متعدد روبi رو است. اینکه دولت وفاق ملی لیبی اعلام کرده که در ایام آتش‌بس نباید هیچ تحرک میدانی و جابجایی نیروی انسانی صورت بگیرد، موضوعی است که حتی با نظارت نمی‌توان آن را تایید یا تکذیب کرد بلکه ابزار و وسایل این نظارت مهم است که در شرایط کنونی در دسترس دولت غرب لیبی نیست. از منظر دیگر باید متوجه بود که منابع نفتی لیبی به هیچ وجه آسیب ندیده که این موضوع دقیقاً نشان می‌دهد که سازمان‌های امنیتی و اطلاعاتی خارجی کاملاً بر اتفاق‌های میدانی لیبی اشراف دارند و حتی در این کشور حضور فیزیکی دارند. از این جهت است که درگیری در لیبی را باید به نفع بسیاری از کشورهای خارجی دانست.
وی در پایان تصریح کرد: اینکه آیا آتش‌بس در لیبی آن هم به بهانه عید قربان می‌تواند زمینه آتش‌بس دائم و کامل در این کشور را به وجود بیاورد موضوعی است که بسیاری از مولفه‌های موجود آن را تایید نمی‌کنند. نه تنها در لیبی بلکه در کشورهایی مانند افغانستان و یمن که سال‌ها درگیری جنگ و خونریزی هستند از چنین اعیاد و مراسم‌هایی در جهت ایجاد یک تنفس چند روزه استفده می‌کنند. سازمان ملل هم از این موضوع براساس حقوق بشردوستانه استقبال می‌کند اما واقعیت این است که محرک درگیری‌ها در لیبی کشورهایی هستند که به هیچ وجه مایل به تمام شدن این جنگ چند ساله نیستند. در شرق لیبی امارات، عربستان، مصر و بریتانیا به همراه فرانسه راهبری اوضاع را به عهده دارند و در سمتی دیگر قطر و ترکیه در حال حمایت از دولت وفاق ملی لیبی هستند که به دنبال حفظ تمامیت ارضی خود هستند. بنابراین تا زمانی که حاکمیت در لیبی اصلاح نشود و زمینه صلح سراسری فراهم نشود و دخالت کشورها به اتمام نرسد، بدون شک این قائله ختم به خیر نخواهد شد.
