استراتژیست سیاسی بریتانیایی در گفت‌وگو با اسپوتنیک:
پیمان منع موشک‌های هسته‌ای میان‌برد پاسخ‌گوی هدف‌های آمریکا و روسیه نیست
باید کاری کرد که کشورهای جهان با این توافق‌های بین‌المللی موافق باشند. نکته مهم دیگر این‌که باید کاری کرد که دولت‌های فعلی و آینده هر کشور به این توافق‌ها پایبند بمانند.
به گزارش ایلنا به نقل از خبرگزاری اسپوتنیک، پارلمان روسیه بناست امروز -چهارشنبه- درباره تعلیق پیمان منع موشک‌های هسته‌ای میان‌برد تصمیم بگیرد. «اولیور استوارد»، استراتژیست سیاسی اهل بریتانیا، در این گفت‌وگو عنوان کرد که بعید است هنوز شانسی برای حفظ این توافق وجود داشته باشد.
اسپوتنیک: چرا سازمان‌های بین‌المللی، ان‌جی‌اوها و هواداران محیط‌زیست به‌کرات درباره تغییرات اقلیمی و نیروگاه‌های هسته‌ای حرف می‌زنند، اما در عین حال کاملا به مسئله پیمان منع موشک‌های هسته‌ای میان‌برد بی‌توجه‌اند؟ دلیل این امر چیست؟
اولیور استوارد: به‌نظرم باید ببینیم که چرا ان‌جی‌اوها و سازمان‌های بین‌المللی تغییرات اقلیمی را در مرکز توجه قرار داده‌اند. به نظرم دلیلش این است که آنها معتقدند که تغییرات اقلیمی تمام کشورها را فارغ از آن‌که سلاح هسته‌ای داشته باشند یا نه تحت تاثیر قرار می‌دهد. بنابراین آنان با تاکید بر تغییرات اقلیمی به مسئله‌ای جهانی می‌پردازند. در سال‌های اخیر شاهد بوده‌ایم که سازمان ملل و توافق پاریس این موضوعات را در قالب قوانین و توافق‌های بین‌المللی مطرح کرده‌اند. آنچه شاهدش هستیم افراد شک‌گرایی چون «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهوری آمریکا، است که استدلال‌های بین‌المللی را در این زمینه زیر سؤال می‌برند. از نظر کسی چون ترامپ تغییرات اقلیمی اهمیت کمتری نسبت به سایر چیزها دارد.
اما در بحث تسلیحات هسته‌ای، به عقیده من این مسئله‌ای بسیار مهم است و چه‌بسا بیش از هر زمان دیگر. تنش‌ها بر سر مسائل هسته‌ای را می‌توان همه‌جا دید. بحث بر سر توافق‌هایی بر سر کاهش این تسلیحات هسته‌ای است، آن هم توافقی که برای زمان جنگ سرد است. این توافق میراث دورانی است که روابط بین‌الملل ساختمان‌بندی بیشتری داشت. آن زمان رقابت میان آمریکا و شوروی بود و هردو انبوهی از تسلیحات هسته‌ای در انبارهایشان داشتند. اما الان زمانه فرق کرده است. اکنون جهانْ جهانی چندقطبی و خاکستری‌رنگی است و این توافق‌های قدیمی بازتاب‌دهنده واقعیت‌های جدید روابط نوین بین‌المللی نیستند.
اسپوتنیک: چرا بسیاری از فعالان تلاش دارند توجه مردم را از مسائلی چون این توافق بر تغییرات اقلیمی معطوف کنند؟
اولیور استوارد: قضیه بر سر سود و فایده است. اگر به سودی که مردم از این قضیه می‌برند بنگرید و عایدی‌ای که از آن دارند، به نظرم در این زمینه گروه‌های بسیاری منتفع خوانند بود. بنابراین، برای مثال، این ان‌جی‌اوها کارشان پرداختن به مسائل زیست‌محیطی است و دلیل اصلی وجودشان چنین مسائلی است. اگر تغییرات اقلیمی را کنار بگذارید، تردیدهایی درباره وجود آنها مطرح می‌شود و ماهیت‌شان زیر سؤال می‌رود. در زمینه سیاست نیز اگر نگاهی به منافع و دستورکارهایی بیندازید می‌بینید که هرکدام هستی یک سازمان را تأمین می‌کند یا سازوکار مشخصی را پی می‌گیرد. به باور من، دلیل این‌که تغییرات اقلیمی چنین مهم نشان داده می‌شود و بالاتر از مسائلی چون مثلاً تسلیحات هسته‌ای قرار می‌گیرد نیز همین است؛ چون درباره موضوع تسلیحات هسته‌ای نمی‌توان همچو مسئله تغییرات اقلیمی توجه و حمایت جامعه و سازمان‌های جهانی را جلب کرد.
اسپوتنیک: سازمان‌های بین‌المللی و ان‌جی‌اوها چگونه می‌توانند وجود و تحقق توافق‌های جهانی و شرایط آنها را تضمین کنند؟
اولیور استوارد: خب، اول آن‌که باید این کار الزام‌آور باشد. باید کاری کرد که کشورهای جهان با این توافق‌های بین‌المللی موافق باشند. نکته مهم دیگر این‌که باید کاری کرد که دولت‌های فعلی و آینده هر کشور به این توافق‌ها پایبند بمانند. مورد توافق پاریس نمونه خوبی است؛ از یک سو «باراک اوباما»، رئیس‌جمهوری پیشن آمریکا، آن را امضا کرد و از سوی دیگر ترامپ آن را ملغی نمود. مشکل اینجاست که دولت‌ملت‌ها ممکن است نظر مثبتی به توافق‌های مطرح‌شده نداشته باشند. بنابراین در قالب یک سازمان بین‌المللی باید کاری کرد که هدف‌های زیست‌محیطی و توافق‌های مربوط به آن به سود همه باشد.
اسپوتنیک: بودجه دفاعی سالیانه آمریکا در سال ۲۰۱۸ به ۶۴۹ میلیارد دلار رسید. این از مجموع بودجه چین، عربستان، هند، فرانسه، روسیه و بریتانیا بیشتر است. با این حال، واشنگتن مدام مسکو را به زیر پا گذاشتن پیمان منع موشک‌های هسته‌ای میان‌برد متهم می‌کند بی آن‌که ادله‌ای ارائه کند. آمریکا تلاش دارد به چه چیزی دست یابد؟
اولیور استوارد: آنچه آمریکا می‌گوید این است که روسیه به این توافق وفادار نیست. این توافق در دوران جنگ سرد به امضا رسید و این به سود هر دو کشور بود که تسلیحات هسته‌ای خود را محدود کنند و شماری از آنها را نیز معدوم کنند. دلیلش هم این است که افزایش شمار تسلیحات هسته‌ای امکان درگیری را بالا می‌برد.
در این سال‌ها شاهد بوده‌ایم که ایالات متحده اعلام کرده که روسیه به این توافق عمل نمی‌کند و سیستم دفاع موشکی خود را ارتقا می‌دهد. با این حال، تمام دولت‌ملت‌ها می‌کوشند سامانه‌های دفاعی خود را به‌روز کنند، چراکه این کار بازدارندگی معتبری برایشان ایجاد می‌کند. گاه هم این بدان معناست که باید در برابر توانایی‌های دشمنان آماده باشید. آمریکا تلاش کرده بازیگری غالب در جهان باشد و از مثلا سیستم بازدارندگی هسته‌ای جلو بزند و به چیزی دست یابد که از مدل روسی آن بسیار پیشرفته‌تر باشد. آنان می‌خواهند توانایی تهاجمی خود را افزایش دهند. درنتیجه طبیعی است که روسیه و دیگر کشورها نیز بکوشند تا حدی توانایی‌ها خود را ارتقا دهند.
اسپوتنیک: به نظرتان تا چه اندازه ممکن است که پیش از دوم آگوست قدم‌هایی برتی حفظ این توافق برداشته شود؟
اولیور استوارد: بعید می‌دانم اقدام چندانی در این زمینه انجام شود. به باور من، روسیه و آمریکا خود را با این قضیه وفق داده‌اند که این توافق جوابگوی هدف‌های دو طرف نیست. به نظرم در این زمینه دو طرف با یکدیگر توافق کامل دارند. ترامپ می‌خواهد نسل جدیدی از تسلیحات هسته‌ای را به راه بیندازد و «ولادیمیر پوتین»، رئیس‌جمهوری روسیه نیز می‌خواهد تمرکز خود را بر سامانه موشک‌های فراصوت بگذارد. بنابراین بعید می‌دانم که بتوان کاری برای این توافق کرد
