قائم‌مقامی در گفت‌وگو با ایلنا:
تنش ترکیه و آمریکا ابعاد منطقه‌ای به خود می‌گیرد/ کنگره به دنبال ضربه زدن به آنکارا از طریق «کاتسا» است
تعمیق روابط ترکیه و روسیه به حدی جلو رفته که جدا شدن آنکارا از مسکو و متمایل شدن به سمت آمریکا بسیار بعید است.
«سیدعلی قائم‌مقامی» کارشناس مسائل ترکیه در تشریح آخرین وضعیت تنش میان ترکیه و آمریکا و تاثیر آن بر معادلات منطقه در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: تنش میان آنکارا و واشنگتن به بحث خرید سامانه پدافندی اس۴۰۰ روسیه برمی‌گردد که طی هفته‌های اخیر این موضوع مجدداً به سر خط خبرهای روز تبدیل شده است. ترکیه حدود دو و نیم میلیارد دلار هزینه صرف خرید سامانه اس۴۰۰ کرده و از سوی دیگر مسکو به دنبال مشارکت ترکیه در تولید این محصول است که در این رابطه چندین وام به آنکارا ارائه شده است. این همکاری تا جایی ادامه پیدا کرده که حتی یکسری از سرباز‌های ارتش ترکیه برای آموزش به روسیه اعزام شده‌اند و قرار بر این شده که تا آخر سال ۲۰۱۹ یک فروند از سامانه مذکور به ترکیه تحویل داده شود و سه فروند دیگر از اس ۴۰۰ طی قرارداد مشترک فی‌مابین دو کشور به مرور زمان وارد خاک ترکیه شود.
وی ادامه داد: طبیعی است که ایالات متحده از خرید تسلیحات روسیه توسط ترکیه بسیار ناخرسند است و به نوعی این موضوع را بایکوت منافع خود می داند. در قبال این حرکت، آمریکا رسماً اعلام کرده که تحویل جنگنده‌های اف ۳۵ به ترکیه را متوقف کرده است. نکته حائز اهمیت اینجاست که ۸۰ قطعه از جنگنده‌های مذکور توسط ترکیه و در خاک این کشور ساخته می‌شود و این به معنای آن است که ترکیه می‌تواند در قبال موضع آمریکا (عدم تحویل جنگنده‌های اف۳۵) قطعات اف ۳۵ را به این کشور تحویل ندهد. بدیهی است که اگر این اتفاق رخ دهد بدون تردید تولید کامل اف۳۵ با مشکل روبه‌رو خواهد شد. ایالات متحده به هر زبانی، به ترکیه هشدار داده که اگر سامانه پدافندی اس۴۰۰ را خریداری کند بدون تردید اف ۳۵های لاکهید مارتین به آنکارا تحویل داده نخواهد شد. این بدان معناست که ترکیه نمی‌تواند ۱۰۰ تا ۱۳۰ فروند از ین جنگنده‌ها که حدود ۹۵۰ میلون دلار بابت ان پرداخت کرده را تحویل بگیرد.
این پژوهشگر مسائل بین‌الملل با اشاره به تاثیر دعوای سیاسی میان دو کشور و تاثیر آن بر آموزش افسران نیروهای هوایی ترکیه، گفت: تعداد زیادی از خلبانان ترکیه برای طی دوره آموزشی مربوط به اف۳۵ توسط آمریکایی‌ها در حال دوره دیدن هستند اما تنش میان دو طرف به حدی بالا رفته که واشنگتن اخیراً اعلام کرده که آموزش این افسرها و تیم فنی را لغو خواهد کرد. در این راستا باید متوجه بود که تنش میان هر دو طرف تنها به همین موارد ختم نمی‌شود بلکه کنگره آمریکا اخیراً اعلام کرده که ترکیه را مشمول قانون کاتسا ( قانون مقابله با دشمنان آمریکا از طریق تحریم) خواهد کرد. کنگره معتقد است که آنکارا در ماجرای اف۳۵ و اس۴۰۰ به دنبال بزرگنمایی بیش از حد است و از این طریق راهبرد اعمال فشار را در دستور کار قرار داده است.
قائم مقامی افزود: روند فعلی نشان می‌دهد که ایالات متحده اگر نتواند با ترکیه بر سر مساله اف۳۵ و اس۴۰۰ به توافق برسد، امکانش وجود دارد که این کشور توسط ایالات متحده در محور منطقه‌ای تحت فشار قرار بگیرد. از شواهد امر پیداست که اگر قرار باشد این اعمال فشار صورت بگیرد، مسائلی مانند کردها، شمال سوریه و ادلب در دستور کار قرار خواهد گرفت. این در حالی است که اخیراً مشاور ارشد اردوغان در مقاله‌ای که در روزنامه ینی‌شفق به چاپ رسیده این سوال را مطرح کرده که اگر آمریکا هیچ نیتی برای حمله نظامی به ترکیه ندارد، چرا از خریداری اس۴۰۰ ترس دارد؟ این مولفه‌ها به خوبی نشان می‌دهد که فضای تنش و بی‌اعتمادی روز به روز در حال گسترش است و مشخص نیست که چه اتفاقی رخ خواهد داد.
وی تصریح کرد: ایالات متحده در فضای فعلی به دنبال آن است تا بتواند متحدان خود در ناتو را بر اساس روندهای نظامی و تسلیحاتی تغذیه کند. واشنگتن نگران آن است که متحدانش در ناتو از صنایع تسلیحاتی روسیه جهت افزایش توان نظامی خود استفاده کنند و این دقیقاً نشان می‌دهد که تئوری تجاری سازی امنیت و سیاست ترامپ تا چه حدی در این مسیر موثر واقع شده است. باید متوجه بود که ترکیه و روسیه قراردادهای تجاری کلان به رقم ۳۰ میلیارد دلار با یکدیگر به امضاء رسانده‌اند و حتی قرار است نیروگاه‌های هسته‌ای این کشور توسط مسکو به زودی ساخته شود که این نشان از روابط عمیق دو طرف دارد. آنچه که همگان را نگران کرده، کشیده شدن سطح تنش فعلی به منطقه و خصوصاً ادلب است.
این کارشناس مسائل سیاسی در پایان خاطرنشان کرد: براین باورم که نزاع میان ترکیه و آمریکا بدون تردید بر ادلب و شمال سوریه تاثیرگذار خواهد بود. ترکیه در نشست آستانه و در مقابل مقامات ایران و روسیه رسماً متعهد شده تا گروه‌های تکفیری در ادلب خلع سلاح شوند اما تاکنون چنین اتفاقی رخ نداده و درگیری‌ها ادامه دارد. ارتش سوریه بارها خواهان توقف درگیری‌ها و بهبود اوضاع در ادلب شده اما همچنان کارشکنی‌ها ادامه دارد. بحث اصلی این است که چرا پاکسازی ادلب متوقف شده و به نظرم این امر یک بحث چند ضلعی است که علاوه بر منافع ترکیه در سوریه، خطاب قرار دادن آمریکا هم مد نظر است. از سوی دیگر، آمریکا به راحتی می تواند منافع ترکیه در ادلب و شمال سوریه را تهدید کند اما فعلاً اوضاع به صورتی است که احتمال دارد هر دو طرف دست به اقدام هیجانی بزنند.
