شعیب بهمن در گفت‌وگو با ایلنا:
ارائه تعریف جدید از تهدید روسیه در دستور کار ناتو/ مخاطره‌های احتمالی واشنگتن و مسکو متوجه شرق اروپا می‌شود
روسیه سنگر تقابل خود با آمریکا و ناتو را به خاورمیانه و آمریکای لاتین منتقل کرده اما همچنان اهمیت حضور در اوراسیا را مد نظر دارد.
«شعیب بهمن» کارشناس مسائل روسیه در تشریح تنش‌های جدید روسیه و ناتو و پیامدهای استراتژی جدید ناتو در قبال تهدیدهای هسته‌ای مسکو در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: تشدید تقابل میان روسیه و سازمان پیمان آتلانتیک شمالی به سال ۲۰۱۴ و بحبوحه انقلاب اوکراین باز می‌گردد. این روند در همان موقع تشدید شد و دو طرف یکدیگر را تهدید می‌کردند و در این راستا مانورهای ناتو در منطقه بالتیک و بالکان تشدید شد. در کشاکش این وضعیت، روس‌ها از تسلیحات جدید موشکی و هسته‌ای خود رونمایی کردند و از آن موقع تا به امروز، این روند ادامه دارد. باید متوجه بود که ناتو پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، ماهیت و فلسفه اصلی خود را از دست داد و حتی بسیاری از استراتژیست‌ها معتقد بودند که این نهاد به زودی فرو می‌پاشد؛ چراکه در همان زمان پیمان ورشو هم از بین رفته بود و تمام داده‌ها خبر از فرو ریزش ناتو داشت.
وی ادامه داد: در آن زمان دستورالعمل ناتو این بود تا تهدیدهای جدید را به دنیا معرفی کند که با این کار اولاً تجدید ماهیت ناتو صورت می‌گرفت و دوماً این پیام به مسکو مخابره می‌شد که خون جدید در رگ‌های پیمان آتلانتیک شمالی تزریق شده است. در این میان ناتو سعی کرد اشاعه تسلیحات هسته‌ای و کشتار جمعی و همچنین تروریسم و بنیادگرایی رادیکال را به عنوان تهدید جدید به دنیا معرفی کند و تا حد زیادی نسبت به این موضوع موفق عمل کرد. از این منظر، اخیراً شاهد آن بودیم که دبیر کل ناتو اعلام می‌کند که در حال نوشتن استراتژی جدید نظامی برای مقابله با تهدید هسته‌ای روسیه هستیم. به عبارتی دیگر باید بگویم که مجادله میان مسکو و ناتو از قدیم‌الایام وجود داشته و در وضعیت فعلی شاهد تجدید ادبیات آن به صورت دیگر هستیم و تنها محور جدید آن بحث رسم الخط جدید ناتو برای روسیه خواهد بود.
این پژوهشگر مسائل بین‌الملل با بیان اینکه ناتو به صورت مستقیم وارد تقابل با روسیه نخواهد شد، گفت: برخی معتقدند که ناتو به صورت مستقیم وارد درگیری با روسیه خواهد شد اما این تحلیل به کلی غلط است؛ چراکه ناتو از طریق ارتباط‌گیری و نزدیک شدن به جمهوری‌های جدا شده از شوروی سابق به تقابل با روسیه پرداخته و هیچ مقابله مستقیم در کار نیست. در این میان ناتو و کشورهای عضو آن به شدت از پیشروی روسیه در محیط آنها (اروپا) نگران هستند. برای تصدیق این موضوع باید به تحلیل «اندیشکده چتم هاوس» که پس از انقلاب اوکراین منتشر شد رجوع کرد؛ در گزارشی که این اندیشکده منتشر کرد رسماً اعلام شده بود که روسیه اگر بخواهد، ظرف یک هفته می‌تواند اروپا را تسخیر کند و همین موضوع به راحتی نشان می‌دهد که نگرانی اروپا و پس از آن ناتو تا چه حد است.
بهمن افزود: بحث مهمتر از این موضوعات رنگ باختن جایگاه و حیثیت ناتو میان مجادله اروپا و ترامپ بر سر این سازمان است. از زمانی که دونالد ترامپ وارد کاخ سفید شد بارها بحث حق السهم کشورهای اروپایی عضو ناتو را مطرح کرده و بارها اروپایی‌ها را در این مورد زیر سوال برده است؛ لذا این موضوع باعث شده تا ناتو دست به رونمایی از تعریف‌ها و مفاهیم جدید بزند و به نظرم صحبت‌های دبیرکل ناتو در راستای رونمایی از استراتژی جدید نظامی در مورد مقابله با تهدید هسته‌ای روسیه هم در همین چارچوب می‌گنجد. از منظری دیگر ایجاد ابهام و شکاف از سوی ترامپ در مورد ناتو باعث شد تا اروپایی‌ها مجدداً پرونده قدیمی «تاسیس ارتش اروپایی» را مورد بررسی قرار دهند اما این موضوع همچنان در هاله ای از ابهام قرار دارد.
وی در پایان خاطرنشان کرد: روسیه تا حدودی تمرکز خود را از مناطق پیرامونی اوراسیا به سمت خاورمیانه و حتی آمریکای لاتین (حیاط خلوت آمریکا) معطوف و منتقل کرده‌اند وبه نوعی پا را فراتر از راهبردهای خرد و کلان خود گذاشته‌اند. آنها سنگر تقابل خود با آمریکا را تا ونزوئلا گسترش داده‌اند؛ چراکه ایالات متحده طی دهه‌های اخیر اقدام به تاسیس پایگاه‌های نظامی در جمهوری‌های جدا شده از شوروی کرده‌اند و در مقابل، روس‌ها حالت تهاجمی‌تر به خود گرفته‌اند. این روند به خوبی نشان می‌دهد که ناتو هم با ملاحظات مخصوص به خود در امتداد روسیه گام برمی‌دارد. معتقدم که اگر ناتو و روسیه با یکدیگر وارد مجادله رو در رو شوند، روس‌ها دامنه تقابل نظامی خود با آمریکا را در شرق اروپا فعال می کند. بنابراین یکی از پیامدهای تقابل مسکو و واشنگتن، امنیتی کردن اوضاع و احوال شرق اروپا خواهد بود که نهایتاً تشدید دعوای سیاسی را به همراه خواهد داشت که در این میان تشدید تحریم روسیه هم یکی از ابزارهای اعمال فشار خواهد بود.
