۳ سناریوی شورای انتقالی و ارتش سودان/ دلایل اختلاف نظامیان با نیروهای آزادی و تغییر

«جعفر قنادباشی» کارشناس مسائل آفریقا در تشریح آخرین وضعیت سیاسی سودان و جدیدترین موضع‌گیری شورای انتقالی این کشور در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: اوضاع سودان بعد از برکناری «عمر البشیر» به صورتی پیش رفته که افکار عمومی در یک فضای اعتراضی به سر می‌برد و همچنان حجم زیادی از مردم این کشور برای اجابت مطالبات خود به تجمع‌های اعتراضی مقابل ستاد ارتش این کشور ادامه می‌دهند. در این میان اخیراً «نیروهای آزادی و تغییر» خواهان آن هستند که اکثریت اعضای شورای موقت انتقالی از سوی غیرنظامیان منصوب شوند اما تمام کوشش نظامیان سودان این است که بتواند به هر ترتیبی که شده زمام امور تا دقیقه آخر در دست داشته باشند و هیچ امتیازی به غیرنظامیان و مردمی که عمر البشیر را کنار گذاشتند، ندهند. این موضوع تنها یک بحث داخلی نیست چراکه اوضاع سودان کلاً از دست نظامیان هم خارج شده و همین موضوع به خوبی نشان می‌دهد که خط‌دهی خارجی در این میان حرف اصلی را می‌زند.

وی ادامه داد: نکته اصلی در این مورد این است که اعراب و بسیاری از کشورهایی که نسبت به سقوط عمر البشیر رضایت داشتند، بخشی از خط‌دهی‌های امروز سودان را به عهده دارند. به عنوان مثال زمانی که حسنی مبارک در قاهره سقوط کرد شاهد به روی کار آمدن «محمد مرسی» بودیم و همین موضوع باعث شد امارات و عربستان تمام توان مالی، سیاسی و امنیتی خود را برای سرنگونی وی به کار ببندند. در زمان کوتاهی که محمد مرسی رئیس جمهوری مصر بود، تمام نقاط کلیدی مانند ارتش، صدا و سیما و غیره در دست طیف دیگر بود و نگذاشتند تا شاهرگ‌های حیاتی استمرار قدرت به دست او بیافتد و نهایتاً او را در پشت میله‌های زندان مشاهده کردیم. در سودان هم چنین اوضاعی برپاست؛ تا جایی که حتی گمرک‌ها هم در اختیار شورای انتقالی نظامی سودان است و قرار بر این نیست که قدرت میان آنها و غیرنظامیان تقسیم شود.

این کارشناس مسائل سیاسی در پاسخ به این پرسش که آیا احتمال خیزش افراط‌گرایی در سودان طی ماه‌های آینده وجود دارد یا خیر، گفت: داده‌های میدانی و سیاسی به خوبی نشان می‌دهد که در وضعیت فعلی، افراط‌گرایی نظامی در سودان به وقوع پیوسته است. اینکه اخیراً نیروهای واکنش سریع سودان به جمع مردم معترض در مقابل مرکز فرماندهی ارتش یورش بردند و آنها را متفرق و حتی دستگیر کرده‌اند، به خوبی نشان از خیزش افراط‌گرایی نظامی در سودان دارد. مرحله دیگر افراط‌گرایی، دست به سلاح شدن مردم علیه ارتش و شورای انتقالی خواهد بود. جامعه سودان در مقایسه با مصر بسیار پیشرفته و البته با سوادتر است اما فضای فعلی سودان به نحوی است که اگر معترضان با طی کردن مجاری قانونی به خواسته‌های خود نرسند، امکان مسلح شدن آنها وجود دارد. در اینجاست که باید شاهد خلق یک پروژه جدید همانند لیبی باشیم.

وی در پایان خاطرنشان کرد: اینکه مردم سودان علیه ارتش دست به سلاح ببرند، موضوعی است که از سر ناچاری احتمال وقوع آن وجود دارد. مجدداً باید به این موضوع اشاره کنم که مردم سودان با مردم مصر تفاوت های بنیادین دارند. در مصر تفکر تکفیری و جهادی رادیکال تا حد زیادی وجود دارد و البته فضای رشد این ایدئولوژی هم مهیا است اما در سودان این چارچوب وجود ندارد و برای احقاق حقوق خود دست به چنین کاری‌هایی نخواهد زد. تا جایی که در تجمعات اعتراضی به وضوح می‌بینید که حتی یک گزارش در مورد تخریب اموال عمومی از سوی مردم سودان منتشر نشده است. اگر مردم سودان وحدت حداکثری خود را رعایت کنند بدون تردید می‌توانند بر ارتش چیره شوند. از این منظر سه گزینه توسط ارتش سودان متصور است: ۱- ادامه روند فعلی ۲- شروع فاز جدید خشونت علیه معترضان و خسته کردن آنها ۳- خلق بحران‌های لکه‌ای و نسبت دادن آنها به معترضان.