میرکوشش: ترامپ به دنبال بایکوت همه‌جانبه معاهدات خارجی دموکرات‌ها/ کاخ‌سفید انحصار فروش جهانی تسلیحات را می‌خواهد

«امیرهوشنگ میرکوشش» کارشناس مسائل آمریکا در تشریح دلایل و پیامدهای خروج ایالات متحده از معاهده تجارت تسلیحات در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: دستور خروج آمریکا از معاهده تجارت تسلیحات (ATT) که اخیراً توسط دونالد ترامپ صادر شد، حامل دو پیام‌های داخلی و خارجی است که سیاست خارجی و داخلی دولت فعلی ایالات متحده را در بر می‌گیرد. این معاهده در دولت اوباما به امضاء رسید و هدف از آن تنظیم تجارت بین‌المللی سلاح‌های متعارف بود. ماهیت این معاهده بین‌المللی مسئولیت‌پذیری دولت‌های صادر کننده تسلیحات را در برمی‌گیرد و به نوعی آنها را مکلف می‌کند که در فروش تسلیحات خود نهایت دقت را اعمال کنند؛ به صورتی که در یکی از بندهای این معاهده صراحتاً آمده است که فروش سلاح به تروریست‌ها، کشورها و گروه‌هایی که مرتکب جنایت جنگی شده‌اند ممنوع است و در همین بند اعاده شده که فروش و تحویل سلاح به ناقضان حقوق بشر ممنوع است و همین قسمت آخر در تعارض با عملکرد آمریکا در تعریف ناقضان حقوق بشر است.

وی ادامه داد: اینکه در معاهده تجارت تسلیحات به ناقضان حقوق بشر اشاره شده اما شاهد فروش حجم انبوهی از تسلیحات آمریکایی به عربستان سعودی هستیم نشان از تعارض در تعریف و اقدام ایالات متحده دارد. از این منظر دستور ترامپ مبنی بر خروج ایالات متحده از معاهده تجارت تسلیحات (ATT) تا حد زیادی باعث می‌شود که آمریکا و دولت ترامپ دستش برای فروش تسلیحات به عربستان سعودی باز باشد تا بتواند حجم زیادی از تسلیحات تولید خود را به فروش برساند. در این میان باید متوجه بود که ایالات متحده ۳۴ درصد از حجم صادرات سلاح در کل جهان را به خود اختصاص داده و در مقام اول قرار دهد. پس از آن روسیه با ۲۳ درصد در جایگاه دوم صادر کنندگان تسلیحات به سراسر دنیا قرار دارد و جالب آنجاست که آمریکا از زمان روی کار آمدن ترامپ توانسته ۲۵ درصد در فروش تسلیحات جهش داشته باشد. به عبارتی دیگر باید این کشور را تاجر جهانی اسلحه و تسلیحات دانست. این بدان معنی است که آمریکا به دنبال حفظ جایگاه رهبری خود در تجارت اسلحه است تا بتواند از منظر نظامی، سیاسی و امنیتی حرف اول و آخر را بزند.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه ایالات متحده از دیرباز تاکنون به دنبال حفظ انحصار فروش تسلیحات به نفع خود بوده، گفت: بدون تردید راهبرد سیاسی و اقتصادی ترامپ به صورتی است که همچنان به دنبال انحصار فروش تسلیحات آمریکایی در سطح جهان است و از جهتی دیگر به دنبال آن است تا بتواند فروش اسلحه آمریکایی را ترویج کند. به عنوان نمونه باید بدانید که یکی از وظایف مستشاران آمریکایی پس از ورود به کشورهای مقصد، بازاریابی تسلیحات و حتی تحمیل فروش آنها به دولت مربوطه است. این روند موجب انحصار در فروش تسلیحات توسط ایالات متحده می‌شود و به نوعی مُهر انحصار را بر این صنعت حک می‌کند. در این میان کشورهایی که با ایالات متحده زاویه سیاسی یا امنیتی دارند از این روند نگران خواهند شد اما بخشی از این روند به جنگ و صرفه‌های اقتصادی آن مربوط می‌شود؛ چراکه بخش عمده‌ای از جنگ را تجارت اسلحه تشکیل می‌دهد و از این منظر خروج آمریکا از معاهده تجارت تسلیحات (ATT) باعث می‌شود تا حجم زیادی از تسلیحات آمریکایی به فروش برسد.

میرکوشش افزود: بدون شک خروج ایالات متحده از معاهده تجارت تسلیحات دست ناقضان حقوق بشر را باز می‌گذارد و خطرناک‌تر آنکه خاورمیانه و حاشیه خلیج فارس اولین جغرافیایی خواهد بود که از این طریق دچار انباشت تسلیحات خواهد شد. در معنای دیگر، خروج از این معاهده می‌تواند باعث خروج بسیاری از کشورهای اروپایی تولید کننده تسلیحات از معاهده تجارت تسلیحات (ATT) شود و همین روند می‌تواند موجب تضعیف وجهه سازمان ملل و نهادهای بین‌المللی شود؛ چراکه خروج اعضاء و امضاء کنندگان این معاهده به راحتی به می‌تواند فروش تسلیحات را آسان کند و حتی احتمال رسیدن این تسلیحات به دست تروریست‌ها افزایش پیدا خواهد کرد. در این میان باید متوجه بود که در قراردادهای تسلیحاتی که آمریکا با سایر کشورها منعقد می‌کند، دولت خریدار حق فروش مجدد تسلیحاتی که از آمریکا خریداری کرده را ندارد اما اگر روند خروج از معاهده تجارت تسلیحات (ATT) ادامه پیدا کند، قاچاق تسلیحات هم افزایش چشمگیر خواهد داشت.

وی در پایان تصریح کرد: یکی دیگر از دلایل خروج آمریکا از معاهده تجارت تسلیحات (ATT) را باید در نزاع حزبی و درگیری‌های داخلی میان دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان دنبال کرد. ترامپ از ابتدای ورودش به کاخ سفید همواره به دنبال آن بوده که دموکرات‌ها و چهره آنها را مخدوش کند؛ لذا یکی از سناریوهای دنباله‌دار که او و تیمش در دستور کار خورد قرار دادند خروج دومینویی از قراردادها و تعهدات بین‌المللی است. برای نمونه می‌توان به خروج از برجام، پیمان آب و هوای پاریس، خروج از یونسکو و غیره اشاره کرد که خروج از معاهده تجارت تسلیحات (ATT) هم در همین راستا قرار می‌گیرد. از این منظر، او به دنبال بایکوت اقدام‌ها و دستاوردهای داخلی و خارجی دولت اوباما است. بنابراین بر اساس استراتژی ترامپ (رشد و تقویت اقتصاد آمریکا) و همچنین راهبردهای خارجی او، خروج از معاهده تجارت تسلیحات (ATT) به نوعی در راستای انحصارگرایی و افزایش فروش تسلیحات خواهد بود که می‌تواند نظم و امنیت بین‌الملل را زیر سوال ببرد.