سیاست خارجی آمریکا در سالی که گذشت؛
خروج ترامپ از برجام نشان از تعدش به شکست توافق‌ها است/ رئیس‌جمهوری آمریکا درکی از پیچیدگی‌های امنیتی خاورمیانه ندارد
از مهم‌ترین و شاخص‌ترین رویدادها در عرصه سیاست خارجی خروج این کشور از برجام بود که واکنش‌های منفی بسیاری را در سراسر جهان در پی داشت.
از مهم‌ترین و شاخص‌ترین رویدادها در عرصه سیاست خارجی خروج این کشور از برجام بود که واکنش‌های منفی بسیاری را در سراسر جهان در پی داشت. به‌رغم تاکید اتحادیه اروپا و سازمان انرژی اتمی مبنی بر وفادار ماندن تهران به مفاد توافق هسته‌ای، «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهوری آمریکا، در می ۲۰۱۸ اعلام کرد که به‌طور یک‌طرفه از توافق هسته‌ای ایران و گروه ۵+۱ خارج می‌شود. اروپا از سوی دیگر اعلام کرد که به‌رغم این اقدام ترامپ، همچنان در برجام باقی می‌ماند و سازوکاری را برای دور زدن تحریم‌هایی به راه می‌اندازد که واشنگتن به‌طور یک‌جانبه علیه کشورمان اعمال کرده بود.
مجموع این وقایع را باید مهم‌ترین موضوعات در عرصه سیاست خارجی آمریکا در قبال ایران و برجام دانست که برای واکاوی آن باید نگاهی به تحلیل مفسران و کارشناسان این حوزه انداخت.
«مایکل کورگان» استاد روابط بین‌الملل در دانشکده مطالعات بین‌الملل دانشگاه بوستون
ترامپ اصولا در سال گذشته نشان داد که اولین و آخرین تعهدش شکستن توافق‌نامه‌های بین‌المللی است. او قرارداد تجارت آزاد آمریکای شمالی (نفتا) را زیر پا گذاشت و پس از صرف زمان و هزینه بسیار توانست توافق جدیدی را به سرانجام برساند. وی همچنین از برجام نیز به‌رغم مخالفت‌های متحدان اروپایی‌اش خارج شد. اصولا ترامپ نشان داده که هر لحظه ممکن است حرفش را عوض کند. این رویکرد ترامپ می‌تواند تاثیری منفی بر سیاست‌گذاری خارجی آمریکا بگذارد که در حال حاضر نیز شاهد نتایج این تاثیرها هستیم. این‌که تمام دیگر طرف‌های توافق همچنان از پایبندی ایران به برجام سخن می‌گویند نشان از آن دارد که سیاست خارجی ترامپ این‌بار نیز نتوانسته راه به جایی ببرد. این قضیه را در مورد نبرد تجاری با چین نیز مشاهده کرد. به‌طور کلی سیاست خارجی آمریکا در سال ۲۰۱۸ ملقمه‌ای بوده از هیاهوهای بسیار که در نهایت نتایج چندان ملموسی را هم به بار نیاورده است.
« ویلیام کیلور» استاد تاریخ و روابط بین‌الملل در دانشگاه بوستون آمریکا
رویکرد دولت «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهوری آمریکا، به ایران پر است از اغراق و اظهارات غلط. برای مثال، او گمان می‌کند ایستادن در برابر ایران یعنی مبارزه با تروریسم بنیادگرایانه. حال آن‌که گروه‌های تروریستی، مانند داعش، خود با ایران در حال جنگ هستند. انگار ترامپ درکی از پیچیدگی‌ها و موقعیت امنیتی حاکم بر خاورمیانه ندارد. از قرار معلوم، ترامپ گمان می‌کند که با فشار به ایران می‌تواند این کشور را به پای میز مذاکره بکشاند، درست مانند کاری که با کره شمالی انجام داد. منتهی موضوع اینجاست که نه‌تنها وضعیت این دو کشور (ایران و کره شمالی) سراسر با یکدیگر متفاوت است، بلکه فرآیند این اقدامات نیز با هم یکسان نخواهد بود. شاید کره‌شمالی را بتوان تهدیدی برای امنیت ملی آمریکا لحاظ کرد، اما تردید دارم بتوان همین منطق را نیز برای تهران به کار برد.
برخی مقام‌های آمریکا کاملاً مخالف هرگونه مذاکره با مقام‌های ایران هستند. به عقیده آنها، تا زمانی که تهران سیاست‌های فعلی خود را نسبت به واشنگتن حفظ کند، مذاکره فاقد معناست.از این رو رویکرد آنها در برابر برخی سیاست‌های گاه میانه‌روی دولت ترامپ قرار می‌گیرد. اصولا، ترامپ از همان آغاز شروع به کارش موضعی قهری نسبت به تهران اتخاذ کرد. این طبیعتا کار را برای گفت‌وگو سخت می‌کند.
«اندرو باسویچ» استاد روابط بین‌الملل و مطالعات امنیتی در دانشگاه بوستون آمریکا
به نظر می‌رسید «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهوری آمریکا، به این نتیجه رسیده که پس از پیروزی در مقام ریاست‌جمهوری، در موقعیتی دیکتاتورمآب قرار گرفته که می‌تواند هر دستوری که می‌خواهد را صادر کند و بقیه جهان هم به صف، اوامرش را می‌پذیرند. اما به هیچ روی بنا نبود چنین شود و تاکنون هم چنین اتفاقی نیفتاده است. خروج آمریکا به معنای آن نیست که برجام شکست خورده است. در نهایت، روسیه و چین و اتحادیه اروپا، و همچنین ایران، این توافق را حفظ خواهند کرد. این‌که آمریکا تحریم‌هایی را بر ایران اعمال کرده به این معنا نیست که روسیه و چین و سایر کشورهای طرف قرارداد به آن تن خواهند سپرد. خروج آمریکا از برجام تنها به این معنی است که دولت این کشور مشاعر خود را از دست داده است.
در نهایت پرسش اساسی اینجاست که دیگر امضاکنندگان برجام چه واکنشی نشان می‌دهند. اگر روسیه و چین هوش کافی در عرصه سیاست خارجی داشته باشند، به توافق پایبند خواهند بود و نشان می‌دهند که بلوغ و پختگی سیاسی لازم برای یک قرارداد چندجانبه را دارند. بنابراین، آنها کافی است واکنشی به اقدام‌‌های ترامپ نشان ندهند تا پیروزی بزرگی را در برابر واشنگتن به دست آورند.
«استفان هگارد» استاد علوم سیاسی دانشگاه کالیفرنیا سن‌دیه‌گو
متاسفانه ترامپ از توافق هسته‌ای با ایران و کشورهای اروپایی خارج شد و این احتمال وجود دارد که چنین کاری را در موارد مشابه مانند کره شمالی نیز انجام دهد. بنابراین در زمینه توافق‌هایی از این دست چندان نمی‌توان روی وی حساب کرد. رئیس‌جمهوری آمریکا نشان داده که در زمینه توافق‌های بین‌المللی چندان قابل‌اعتماد نیست.
