مروری بر فراز و فرود بهار عربی/ پرونده دوم: بحرین
مصدق‌پور: خیزش‌های مردمی در منامه ریشه در دهه ۶۰ میلادی دارد/ آل‌خلیفه به دنبال عادی‌سازی جنایات در فضای جهانی است
بحرین به عنوان قدیمی‌ترین و اصلی‌ترین کشور در بحث خیزش‌های مردمی امروزه اسیر سیاست بایکوت حقیقت شده است.
«مصدق مصدق‌پور» تحلیلگر مسائل بحرین در تشریح دلایل وقوع بهار عربی در بحرین در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: بسیاری از تحلیلگران و حتی مقام‌های سطح بالای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای معتقدند که بهار عربی در بحرین نقطه عطف خیزش‌های مردمی در حاشیه خلیج فارس و الگویی برای مردم شمال آفریقا به شمار می‌رود اما واقعیت این است که خیزش‌های مردمی در بحرین توسط سانسورهای گسترده نادیده گرفته شده‌اند؛ به عبارتی دیگر بر خلاف آنکه آژانس‌های خبری و بسیاری از مقام‌های بین‌المللی اظهار می‌کنند خیزش مردمی در بحرین تنها در ۸ سال گذشته (سال ۲۰۱۱) به وقوع پیوسته است، باید بگویم که این رخداد اجتماعی – سیاسی قبل از سال ۲۰۱۱ بارها به وقوع پیوسته است و وقایع سال ۲۰۱۱ را باید موج جدید آن به حساب آورد. چراکه از زمان ورود آل خلیفه به بحرین این خیزش‌ها در این کشور وجود داشت و در سال ۲۰۱۱ شاهد موج جدید آن بودیم.
وی ادامه داد: واقعیت این است که بحرین به دلیل موقعیت استراتژیک خود و اشراف به دریا که بستر تجارت مروارید را فراهم می‌کرد، از همان روزهای اول مورد نظر بسیاری از کشورها و طیف‌های سیاسی به خصوص بریتانیا قرار داشت. همین موضوع موجب شد تا بریتانیا به جزیره حوار که در آن زمان متعلق به قطر بود وارد شود و با برگزاری همه‌پرسی، این جزیره را به خاک بحرین ضمیمه کند. این روند ادامه داشت تا اینکه خیزش شیعیان بحرین در سال ۱۹۸۰ میلادی رخ داد و «جمیل العلی» به عنوان اولین شهید این رخداد داخلی در بحرین در تاریخ آن ثبت و ضبط شد. البته باید توجه داشت که این خیزش‌ها در دهه ۶۰ و ۷۰ میلادی با محوریت حقوق بشر بارها به وقوع پیوست اما وقایع دهه ۸۰ میلادی باعث شد تا جرقه خیزش‌های اصلی در بحرین زده شود. به گونه‌ای که در آن برهه «شیخ عبدالامیر جِمری» هدایت جریان شیعیان بحرین را به عهده داشت که توسط آل‌خلیفه دستگیر شد.
این کارشناس مسائل بین‌الملل با بیان اینکه در اواخر دهه ۸۰ میلادی اعتراض بحرینی‌ها وارد فاز جدیدی شد، گفت: پس از آنکه شیخ عبدالامیر جمری در بحرین دستگیر شد، خیزش‌های مردمی از سال ۱۹۸۷ تا ۱۹۸۸ توسط جوانان بحرین کلید خورد و در اینجا بود که شاهد ظهور شکل سیاسی این خیزش‌ها در بحرین بودیم که اتفاقاً ۱۰ سال برای فرزند شیخ جمری حبس در نظر گرفته شد. این در حالی بود که پس از فوت پادشاه پیشین بحرین (عیسی بن سلمان آل خلیفه) فرزند او (حمد بن عیسی آل خلیفه) به پادشاهی رسید و در آنجا بود که فشارهای مردمی و بین‌المللی علیه وی اوضاع را به سمتی سوق داد که او مجبور شد وعده‌هایی را برای اعمال اصلاحات در امور سیاسی، اجتماعی و اقتصادی بحرین مطرح کند. از این‌رو در سال ۲۰۰۱ «میثاق اقدام ملی» توسط وی به تصویب رسید و قرار شد تا متن قانون اساسی مصوب سال ۱۹۷۳ مجدداً در داخل بحرین اجرایی شود.
مصدق‌پور افزود: در آن زمان مردم بحرین خواستار ورود نمایندگان آنها به داخل مجلس نمایندگان بودند تا بتوانند از این طریق ساز و کار تشکیل مجلس فرمایشی را به هم بزنند تا نمایندگان خود را وارد مجلس کننند. در این رابطه باید توجه داشته باشیم که عیسی بن سلمان آل خلیفه (پادشاه سابق بحرین) هم با مشکلاتی از جمله مقابله با مخالفان خود روبه‌رو بود حتی برخی از آنها را به ایران تبعید کرد که در دوره اصلاحات در ایران و با وساطت رئیس دوره اصلاحات هماهنگی‌هایی با پادشاه وقت بحرین برای بازگشت این طیف از شهروندان بحرینی به کشورشان انجام شد. نمونه این عقب‌نشینی را باید در سال ۲۰۰۲ جست‌وجو کرد؛ چراکه پادشاهد فعلی بحرین در آن سال از تمام تعهدان خود عقب‌نشینی کرد و نهایتاً قرار بر این شد تا دو مجلس شورا و مجلس نمایندگان در این کشور کار خود را شروع کند اما به دلیل تقسیم نا عادلانه کرسی‌ها در حوزه‌های انتخابی بسیاری از جمعیت‌های سیاسی بحرین مانند الوفاق، العمل الاسلام، العمل و جمعیت التجمع انتخابات مذکور را تحریم کردند.
وی در پایان تصریح کرد: پس از به وجود آمدن این وضعیت، جو امنیتی بر جامعه بحرین حاکم شد و تجمیع این مولفه‌ها باعث شد تا در سال ۲۰۱۱ شاهد خیزش مردمی در بحرین که قسمتی از بهار عربی به حساب می‌آید باشیم. به صورتی که مشکلات اجتماعی، سیاسی و اقتصادی به حدی وارد بحران شد که هیچ نیرویی نتوانست به مقابله با تجمع‌های عظیم در میدان لوءلوء بحرین شود. این بدان معنا است که بحرین را باید اولین الگوی خیزش‌های مردمی در کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس و سایر سرزمین‌ها اسلامی دانست؛ چراکه قدمت این خیزش‌ها به دهه ۶۰ میلادی بر می‌گردد اما به نظرم بهار عربی در کشورهایی مانند بحرین، مصر، لیبی و غیره با مشکل روبه‌رو شد. به نحوی که در مصر پس از گذشت هشت سال شاهد آن هستیم که «حسنی مبارک» آزادانه در قاهره زندگی می‌کند و «محمد مرسی» در پشت میله‌های زندان به سر می‌برد. در بحرین هم به دلیل مداخله عربستان و امارات خیزش‌های مردمی در منامه به بن‌بست رسید و از سوی دیگر حمایت آمریکا از آل‌خلیفه دقیقاً به عنوان یک پوشش برای نادیده گرفتن نقض حقوق بشر توسط نهادهای بین‌المللی به حساب می‌آید.
