تاثیر خروج آمریکا از سوریه بر تحولات میدانی منطقه/ سناریوی احتمالی اسرائیل برای اقدام هیجانی در شام

«فریدون مجلسی» کارشناس مسائل آمریکا در تشریح آثار و دلایل خروج نظامیان ایالات متحده از سوریه در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: دلایل خروج نظامیان آمریکا از سوریه و احتمالاً افغانستان که طی فرمان ترامپ به اطلاع عموم رسیده و به نوعی ابلاغ رسمی شده، تنها بر اساس اسناد اخیر می‌تواند مورد تحلیل قرار بگیرد. به عبارتی دیگر هیچ‌کس به صورت دقیق نمی‌داند که چرا ایالات متحده به دنبال خروج از سوریه است. نکته اصلی در این مورد این است که باید توجه داشت که ترامپ قصد ندارد تمام دستاوردها و منافعی که آمریکا طی سالیان مختلف در منطقه و محیط پیرامونی ایران کسب کرده را یک شبه به تاراج بگذارد، بلکه او به دنبال آن است تا بتواند هزینه ارتش و نظامیان خود را به گردن سایر دولت‌ها از جمله عربستان و اسرائیل بیندازد.

وی ادامه داد: برخی‌ معتقدند که خروج آمریکا از سوریه باعث می‌شود تمام پیروزی‌ها و آورده‌های سیاسی و میدانی در سوریه به نفع ایران و روسیه رقم بخورد اما باید متوجه بود که این تحلیل تا حد زیادی نادرست است. ممکن است ایالات متحده در این راستا توافق‌های پنهان با روسیه بر سر پرونده سوریه داشته باشد اما واشنگتن انتظار دارد با خروج از سوریه بتواند نیروهایی که تحت آموزش ارتش آمریکا تربیت شده‌اند را به جای خود به کار بگیرد. به عنوان نمونه روز گذشته اخباری مبنی بر واگذاری پایگاه التنف (مستقر در مرزی مشترک سوریه و عراق) در سطح رسانه‌ها منتشر شد و داده‌های میدانی و رسانه‌ای حاکی از آن است که ایالات متحده یکی از مهمترین پایگاه‌های خود در منطقه را به نیروهای بومی تحویل خواهد داد. این وضعیت باعث شده تا عده‌ای نسبت به خروج آمریکا از منطقه خوشحالی کرده و جشن بگیرند اما باید بگویم که این روند مخاطره‌هایی به همراه خواهد داشت. 

این دیپلمات سابق کشورمان در پاسخ به این پرسش که آیا با خروج ایالات متحده از منطقه امکان خیزش مجدد گروه‌های تروریستی وجود خواهد داشت یا خیر، گفت: مساله اصلی این است که با گذشت هشت سال از ظهور داعش همچنان بسیاری از تحلیل‌ها در مورد ساختار و رفتار آنها روشن و دقیق نیست که البته دلیل این امر زیستن مخفیانه و پیچیدگی‌های موجود در تشکیلات‌های تروریستی است. مساله مهم این است که داعش را باید یک تهدید مصنوعی برآمده از حمایت‌های مالی کشورهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای دانست و تا زمانی که این حمایت‌ها مجدداً جنبه عملیاتی به خود نگیرد نمی‌توان خیزش داعش را متصور دانست؛ اما بحث اصلی این است که با خروج آمریکا از سوریه دست اسرائیل بازتر خواهد شد.

وی افزود: زمانی که آمریکایی‌ها از منطقه (به خصوص سوریه) خارج شوند، اسرائیل به صورت مجدد به دنبال ماجراجویی خواهد رفت و همین امر موجب می‌شود تا دست داعش در منطقه باز شده و تحرک آنها مجدداً فعال شود و حتی امکان دارد اقدام‌هایی علیه منافع ایران در منطقه صورت بگیرد. در اینجا باید متوجه باشیم که روس‌ها منافع خود در سوریه را تثبیت کرده‌اند و نیازی به درگیر شدن با اسرائیل ندارند؛ لذا تحلیل خروج آمریکا از منطقه را می‌توان بر اساس مولفه‌های متفاوت بررسی کرد. مهمترین مولفه در پرونده خروج آمریکا از سوریه بحث توافق پنهان و احتمالی روسیه و اسرائیل با یکدیگر است که در این بین احتمال دارد کردها به عنوان وجه المصالحه مورد اشاره قرار بگیرند. 

مجلسی در پایان خاطرنشان کرد: ممکن است عده‌ای معتقد باشند که با خروج ایالات متحده از سوریه هیچ اتفاقی از حیث سیاسی و میدانی در این کشور رخ نمی‌دهد اما باید بگویم که بدون تردید به هم‌ریختگی‌های موضوعی و محوری در سوریه رخ خواهد داد اما عمق، گستره و مدت زمان آن فعلا مشخص نیست. به گونه‌ای ممکن است میان بازیگران و نیروهای میدانی در سوریه سوءتفاهم‌هایی رخ دهد اما باید ببینیم که سیاست ابر قدرت‌ها چگونه خواهد بود. چراکه ممکن است اسرائیل محیط را به نفع خود بداند و دست به اقدام‌ نظامی و هیجانی بزند؛ لذا آینده این پرونده در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.