دلارهای نفتی و خرید تسلیحات از غرب

شرکت‌های بزرگ تسلیحاتی مانند «لاکهید مارتین»، «بوئینگ»، «جنرال داینامیکس»، «ایرباس»، «ریتیون»، «تالس»، «سافران»، «رولز – رویس»، «نورثروپ گرومن» و «هکلر‌ اند کوخ» که در کشورهایی مانند انگلستان، ایالات متحده، آلمان و فرانسه و روسیه قرار دارند، خاورمیانه و کشورهای در حال توسعه را به چشم بازاری برای فروش جنگ‌افزارهای خود می‌بینند.

از میان کشورهای خاورمیانه، پادشاهان جهان عرب خریداران اصلی تسلیحات و جنگ‌افزار این غول‌های صنعت نظامی هستند. کشورهای کوچکی مانند امارات، کویت، قطر، و بزرگ آن‌ها که عربستان است، قراردادهای نظامی و امنیتی زیادی با کشورهای صادرکننده تسلیحات دارند. تا جایی که برخی تحلیل‌گران و کار‌شناسان از این منطقه به عنوان انبار تسلیحات یاد می‌کنند.

هراس از ایران و بازار داغ فروش سلاح

برخی کار‌شناسان دلیل اصلی قرداد‌های سنگین تسلیحاتی میان کشورهای عربی و غربی را رواج هراس از ایران عنوان می‌کنند. این کشور‌ها که اغلب همسایگان جنوبی جمهوری اسلامی ایران هستند، به بهانه دفاع از خود در برابر تهدید احتمالی از جانب ایران، اقدام به خریداری سلاح‌های به نسبت پیشرفته می‌کنند و کشورهای خود را در عمل به بازار خرید تسلیحات تبدیل کرده‌اند.

برای مثال، مقام‌های ارشد پنتاگون پس از امضای یک قرارداد به ارزش سه میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار با امارات متحده عربی برای فروش تجهیزات سپر موشکی، دلیل امضای قرارداد را تامین امنیت منطقه عنوان کردند. در حالی که هرروز تسلیحات بیشتری توسط کشورهای منطقه در اختیار گروه‌های تروریستی فعال در عراق و سوریه قرار می‌گیرد.

بمباران رسانه‌ای که حول محور پرونده هسته‌ای ایران صورت‌ می‌گیرد و این فعالیت‌های صلح‌آمیز را به عنوان تهدید اصلی امنیت خاورمیانه معرفی می‌کند، توجیه این مسابقه تسلیحاتی را فراهم می‌کند. رژیم صهیونیستی، عربستان سعودی، امارات متحده عربی، قطر و کویت هر روز سلاح بیشتری خریداری کرده و دلارهای نفتی خود را به حساب شرکت‌های بزرگ جنگ‌افزاری سرازیر می‌کنند.

قرارداد تسلیحاتی ۶۰ میلیارد دلاری عربستان و آمریکا

این قرارداد که در سال ۲۰۱۰ میلادی به امضا رسید، بزرگ‌ترین قرارداد فروش تسلیحات در تاریخ آمریکا به شمار می‌رود. طبق این قرارداد، شرکت‌های آمریکایی تا سال ۲۰۲۰ میلادی جنگنده‌های F - ۱۵ و بالگردهای آپاچی و بلک‌هاوک را به عربستان تحویل می‌دهند. مشابه موارد پیشین، پس از امضای این قرارداد نیز، مقام‌های آمریکایی اعلام کردند که هدف از فروش این تسلیحات، تقویت هم‌پیمانان و تامین امنیت خاورمیانه است.

مقام‌های آمریکایی در حالی این‌گونه ادعا می‌کنند، که قرارداد‌های فروش جنگ‌افزار آن‌ها باعثبه وجود آمدن مسابقه تسلیحاتی در خاورمیانه شده و کمکی به تامین امنیت آن نکرده است.

نکته جالب در مورد این قرارداد، سکوت اسرائیل به عنوان متحد اصلی آمریکا در برابر آن است. در حالی که در سال‌های گذشته و قبل از انعقاد این قرارداد سنگین، تل‌آویو خواستار محدویدت ارسال سلاح به عربستان بود و آن را خطری برای امنیت خود تلقی می‌کرد، ولی امروز اعتراضی به این روند ندارد. در برهه‌ای از زمان که محافل سیاسی و کار‌شناسان منطقه از ارتباط پنهانی ریاض و تل‌آویو سخن گفته و عربستان را به عنوان شریک سری اسرائیل قلمداد می‌کنند، هیچ‌گونه نگرانی از این بابت وجود ندارد.

عربستان نه تنها مشتری سلاح‌های آمریکایی است، بلکه کشورهای اروپایی مانند انگلستان و در سال‌های گذشته، آلمان نیز بازار فروش خود را در این کشور یافته‌اند. جنگنده‌های «تایفون» انگلستان در سال ۲۰۰۵ میلادی جایگزین «تورنادو» ‌های آلمانی شدند.

اعراب به دنبال برتری در خاورمیانه، یک قدم عقب‌تر از اسرائیل

تانک‌های لئوپارد آلمان، جنگنده‌های میراژ فرانسه، سیستم دفاع موشکی پاتریوت و هاموی آمریکا، جت‌های تایفون انگلیس و کلاشینکوف روسیه از جمله تسلیحات سبک، نیمه سنگین و سنگینی هستند که توسط کارتل‌های تسلیحاتی به کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس فروخته می‌شوند.

کشورهای این حوزه و در راس آن‌ها عربستان سعودی، به دنبال رسیدن به رتبه بر‌تر در خاورمیانه بوده و در این راه، میلیارد‌ها دلار هزینه می‌کنند تا بتوانند در روزی خیالی، در برابر تهدیدی به نام ایران بایستند. به عقیده برخی کار‌شناسان، در کنار بحثهراس از ایران، باج دادن کشورهای منطقه به برخی کشورهای ۱ + ۵ برای کارشکنی در مذاکرات هسته‌ای نیز مطرح است. پس از کارشکنی وزیر امور خارجه فرانسه در مذاکرات، بحثخرید ۶ فروند ناوچه رادارگریز توسط عربستان از این کشور مطرح شد. معامله تجاری که به نظر برخی منابع و کار‌شناسان، باج عربستان به فرانسه برای اخلال در گفت‌گو‌ها عنوان شد. عربستان سعودی از سال ۲۰۰۰ میلادی تا کنون، حدود ۷۱ میلیارد دلار قرارداد تسلیحاتی داشته است.

این کشور‌ها برای رسیدن به این هدف، میلیارد‌ها دلار هزینه کرده و اکثر آنچه امروز در دست دارند، نسل قبلی جنگ‌افزارهای غربی است. در حالی که ارتش آمریکا و انگلستان از جنگنده‌های اف ۳۵، اف ۲۲، و مدل‌های پیشرفته‌تر استفاده می‌کنند، جنگنده‌های نسل قبل در معامله‌های تسلیحاتی با کشورهای حاشیه خلیج فارس به آن‌ها فروخته می‌شود.

در کنار این کشور‌ها، شاهد برنامه‌های مشترک تحقیقاتی برای به روز کردن جنگ افزارهای رژیم صهیونیستی توسط ایالات متحده هستیم. با وجود ادعای آمریکا مبنی بر قدرت گرفتن هم پیمانان منطقه‌ای، آن‌ها باید یک قدم عقب‌تر از این رژیم بایستند.

بهار عربی و ترس از سقوط حکومت‌های نفتی

پس از خیزش جهان عرب، برخی کشورهای منطقه که خود را در مسیر این موج می‌دیدند احساس خطر کردند. پس از به راه افتادن این جریان انقلاب، شاهد اقدام کشورهای عربی منطقه برای خرید تجهیزات هوایی و زمینی مانند خودروهای زرهی و تانک‌های پیشرفته بودیم.

چند ماه پس از آغاز بهار عربی(جولای ۲۰۱۱)، خبر انعقاد قرارداد بین عربستان و آلمان برای خرید ۲۰۰ فروند تانک لئوپارد منتشر شد. در دسامبر‌‌ همان سال نیز خبر دیگری مبنی بر انعقاد قرارداد ۱۰۰ میلیون یورویی بین این دو کشور برای خرید ۳۰ دستگاه خوردوی زرهی «دینگو» در خروجی رسانه‌ها قرار گرفت.

پس از آغاز انقلاب بحرین، یک پایگاه خبری با انتشار اسنادی از فروش تسلیحات توسط آمریکا به این کشور خبر داد. این تجهیزات که شامل بالگرد، سلاح، مهمات و ابزار مخابرات نظامی بوده، در سرکوب انقلابیون این کشور مورد استفاده قرار گرفته است. پس از آغاز بهار عربی نیز، منامه حدود ۵۱ میلیون دلار تجهیزات نظامی از ایالات متحده خریداری کرد.

به طور کلی، آمارهای منتشر شده نشان می‌دهند که ۶ کشور حاشیه خلیج فارس در سال ۲۰۱۱ میلادی و کمی پس از آغاز بهار عربی، در مجموع ۵۷ میلیون دلار تسلیحات از ایالات متحده آمریکا خریداری کرده تا امنیت خود را در برابر هرگونه آسیب داخلی و خارجی تامین کنند.

گزارش: محسن صالحی‌خواه