قائم‌مقامی در گفت‌وگو با ایلنا اظهار کرد:
۳ دلیل اصلی سفر قریب‌الوقوع رئیس‌جمهوری ترکیه به سرزمین‌های اشغالی/ ابعاد تغییر رفتار سریع آنکارا در قبال تل‌آویو
کارشناس مسائل ترکیه گفت: در تمام مدت تنش میان ترکیه و اسرائیل روابط اقتصادی و امنیتی دو طرف به هیچ وجه قطع نشد و همچنین واردات و صادرات فیمابین تقویت شد.
«علی قائم‌مقامی» کارشناس مسائل ترکیه در تشریح دلایل و ابعاد سفر قریب‌الوقوع رئیس‌جمهوری ترکیه به سرزمین‌های اشغالی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: روابط ترکیه و اسراییل را می‌توان در چندین محور طبقه‌بندی کرد. نخست، روابط در قالب توافق ابراهیم، دوم روابط در قالب ارتباط دو طرف با اروپا و آمریکا، سوم روابط طرفین با محوریت مسائل قفقاز و آسیای میانه و در نهایت روابط دو جانبه. در مورد روابط دو جانبه باید توجه داشت که ترکیه و اسراییل از دهه ۵۰ میلادی و از زمان ریاست‌جمهوری «عدنان مندرس» با یکدیگر رابطه دارند که اردوغان شیفته این شخصیت است. در دوران او حتی یک توافق میان ساواک، میت و موساد به عنوان «توافق نیزه سه سر» امضاء شد که هدف آن مبارزه با کمونیست‌ها، سوسیالیست‌ها و حتی اسلام‌گرایان مستقل و ملی‌گرایان بود و این همکاری تا دهه ۷۰ میلادی هم ادامه داشت.
وی ادامه داد: در ادامه، در میانه دهه نود میلادی اسراییل و ترکیه با یکدیگر روابط نظامی خود را تحکیم بخشیدند و از سال ۲۰۰۰ میلادی به بعد هم شاهد آن بودیم که در زمان نخست‌وزیری «ایهود اولمرت»، وی به ترکیه سفر کرد و قول و قرارهایی که با آنکارا گذاشت اما حمله رژیم صهیونیستی در آن موقع به غزه باعث شد که مردم ترکیه علیه اسراییل به خیابان‌ها بیایند. بر همین اساس منحنی سینوسی روابط آنکارا و تل‌آویو با فراز و نشیب‌های بسیار زیاد تاکنون ادامه دارد. قبل از جنگ سوریه هم شاهد نزاع میان دو طرف با محوریت کشتی مرمره بودیم که باعث قطع روابط سیاسی میان ترکیه و اسراییل شد. نکته مهم این است که در تمام این مدت روابط اقتصادی و امنیتی دو طرف به هیچ وجه قطع نشد و همچنین واردات و صادرات فیمابین ادامه داشت.
این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: حالا هم بحث تعیین سفرا میان ترکیه و اسراییل مطرح است و چندی پیش هم آنکارا عادی‌سازی کامل روابط با اسراییل را اعلام کرد. بر همین اساس دلیل سفر قریب‌الوقوع اردوغان به سرزمین‌های اشغالی را باید از چندین ناحیه مورد تحلیل قرار داد؛ نخست بحث اقتصادی است و اردوغان به دلیل نزدیک شدن به انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۳ و برای مهار تورم نیاز به سرمایه گذاری‌های خارجی در داخل کشورش دارد. به همین جهت شرکت‌های زیادی در سرزمین‌های اشغالی و همچنین در خاک ترکیه وجود دارند که روابط تجاری میان دو طرف را تعریف می‌کنند و همین حالا صادرات و واردات در دو سوی این معادله به قوت خود و حتی بیشتر از حجم گذشته در جریان است.
قائم‌مقامی افزود: علاوه بر این مساله باید توجه داشت که پیمان ابراهیم هم در این میان مطرح است. به یاد داریم که اردوغان به شدت توافق ابراهیم را محکوم می‌کرد و بارها آن را خیانت بزرگ به فلسطینی‌ها می‌خواند اما حالا این روند به جایی رسیده که حتی ناو جنگی ترکیه در بندر حیفا پهلو می‌گیرد و قرار است رییس‌جمهور ترکیه هم به سرزمین‌های اشغالی سفر کند. ترکیه به شدت در حال تغییر رفتار خود در مورد اسراییل است و به همین دلیل سومین علت نزدیک شدن آنکارا به تل آویو، بحث گاز مدیترانه شرقی است. توجه داشته باشید شرکت‌های اسراییلی، انگلیسی و ایتالیایی به دنبال صادرات گاز مدیترانه شرقی به اروپا هستند و ترکیه هم در این میان به دنبال کسب منافع خود است.
وی در پایان خاطرنشان کرد: آنکارا می‌خواهد نفت و گاز اسراییل را وارد چرخه مصرف ترکیه کند و مازاد آن را به اروپا صادر کند و به همین ترتیب نیازمند تعمیق همکاری‌های خود با اسراییل است. گفته شده که ترکیه در این راستا نیم نگاهی هم به آمریکا دارد و به دنبال آن است ۴۰ تا ۸۰ فروند اف – ۱۶ نسل پیشرفته را از واشنگتن خریداری کند که این موضوع از حیث دست برتر نظامی اسراییل در منطقه، برای مقامات تل‌آویو اهمیت زیادی دارد. مضاف بر این، همکاری ترکیه و اسراییل در قفقاز و آسیای میانه هم در حال شدت گرفتن است و تمامی این مسایل در حالی اتفاق می‌افتد که دو طرف همکاری‌های نظامی خود در قالب ناتو را هم افزایش داده‌اند.
