سخن گفتن روسیه از مولداوی، مانور قدرت آشکار است/ مسکو در یک بزنگاه به دنبال تعمیق اشراف بر دریای سیاه خواهد بود

«افشار سلیمانی» سفیر پیشین ایران در جمهوری آذربایجان با اشاره به وقایع رخ داده اخیر در منطقه ترانس نیستریا و احتمال اجرای عملیات نظامی روسیه علیه شرق مولداوی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: با نگاهی اجمالی به پرونده اوکراین می‌توان گفت که روسیه در خارجِ نزدیک خود سیاست بحران‌سازی را پیش گرفته است که دلیل اول آن تقابل با غربگرایی بوده است. در وهله دوم، روسیه قصد دارد به مناطق و کشورهایی که روزی جزئی از اتحاد جماهیر شوروی به حساب می‌آمدند (مانند قفقاز شمالی) بفهماند که عاقبت درخواست آنها برای برقراری روابط با غرب، نه تنها برای آنها خوب رقم نخواهد خورد، بلکه می‌توان هزینه‌های زیادی برایشان به وجود بیاورد. شاید اگر روسیه به اوکراین حمله نمی‌کرد، این راهبرد به نوعی خاکستری تحلیل می‌شد اما حالا اوضاع فرق می کند و روسیه با مشکلات زیادی از حیث سیاسی، امنیتی و اقتصادی روبه‌رو است.

وی ادامه داد: در این میان مولداوی هم یک پرونده جدید به حساب نمی‌آید و از گذشته روسیه بحث منطقه ترانس نیستریا را پیش کشیده است و حالا هم به نظر می‌رسد که به دنبال فعال کردن این محور در مسیر سیاست‌های خاص خود در شرایط کنونی است. توجه داشته باشید که منطقه ترانس نیستریا در شرق مولداوی که در دست جدایی‌طبان منتسب به روسیه است، اساساً یکی از نقاط اختلاف مسکو و مولدواوی به حساب می‌آید و هر زمان که این کشور به دنبال حرکت کردن به سمت غرب بوده، روس‌ها مجدداً بحث ترانس نیستریا و سلطه خودشان بر آنجا را پیش می‌کشند. در این میان روس‌ها از چند روز پیش مجدداً پرونده ترانس نیستریا را مفتوح کرده‌اند تا از این طریق بتوانند به غرب بگویند که ما می‌توانیم همزمان با پرونده اوکراین، این موضوع را هم جلو ببریم و در مدار اقدام‌های خود قرار دهیم؛ به عبارتی دیگر مسکو با این اقدام در حال نمایان کردن مانور قدرت است و می‌تواند اوضاع را به هم بریزد.

این کارشناس مسائل سیاسی تصریح کرد: به نظرم اگر فرض را بر پیشروی و اشغال ترانس نیستریا توسط روس‌ها قرار دهیم و مسکو این موضوع را عملیاتی کنند، بدون شک یک هزینه سیاسی و اقتصادی دیگر بر آنها بار خواهد شد؛ چراکه حمایت اروپا و آمریکا از اوکراین در شرایط کنونی در حال افزایش است و بحث تصویب بودجه ۳۳ میلیارد دلاری در کنگره آمریکا برای کمک به اوکراین مطرح شده که این موضوع صراحتاً نشان می‌دهد غرب در حال تقویت حماست همه جانبه خود از اوکراین است. اگر روسیه علیه مولداوی و با مرکزیت ترانس نیستریا دست به اقدامی بزند، بدون تردید غربی‌ها در این خصوص واکنش نشان خواهند داد؛ چراکه صرفاً بحث اوکراین مطرح نیست و لهستان، رومانی و سایر متحدان غرب و ناتو منافعشان به خطر می‌افتد. از سوی دیگر اگر روسیه وارد مولداوی شود این اقدام می تواند آتش جنگ را بیشتر شعله‌ور کند.

سلیمانی افزود: آنچه باید در این بین مورد نظر قرار بگیرد این است که گشودن یک جبهه درگیری جدید در شرق اروپا آن هم با محوریت روسیه می‌تواند هزینه‌های گزافی برای کرملین در حوزه نظامی و سپس اقتصادی و سیاسی به وجود آورد. در مقابل غربی‌ها معتقدند معتقدند که اگر آمریکا و اروپا در صورت حمله روسیه به مولداوی برای اخذ امتیاز بیشتر ساکت بنشینند، بدون شک این اقدام را باید یک نوع عقب‌نشینی از جانب آنها قلمداد کرد که به نظرم بعید به نظر می‌رسد. در این میان بحث اشراف روسیه و تقویت حضور این کشور در دریای سیاه مطرح می‌شود. توجه داشته باشید که به لحاظ ژئوپلیتیکی روسیه به هیچ وجه شبه جزیره استراتژیک کریمه را رها نخواهد کرد؛ چراکه از این جزیره به خاک روسیه یک پُل هوایی استراتژیک بر دریای سیاه ساخته شده که اهمیت زیادی برای مسکو دارد و کرملین به هیچ وجه حاضر به رها کردن این نقطه نیست.

وی در پایان خاطرنشان کرد: روسیه به دنبال آن است تا با حضور در نواحی جنوب و جنوب شرقی اوکراین بتواند در یک بزنگاه حساس، اشراف خود بر دریای سیاه را افزیش دهد اما اگر این اشراف با تنش همراه شود، بدون تردید ضرر آن برای مسکو بیشتر از منافعش خواهد بود. اگر هم روسیه بتواند وضعیت فعلی را به نفع خود تغییر دهد بدون شک واکنش غرب و به خصوص ناتو را خواهد دید. بر این اساس هرچه آتش جنگ در اوکراین تندتر شود و زبانه بکشد، اوضاع برای روسیه و حتی اوکراین هم بدتر خواهد شد. عدم بازگشت سربازان روسیه به خانه و ادامه این روند می‌تواند هزینه‌های زیادی را به روسها تحمیل کند و این بحران می‌تواند عمیق‌تر شود. در این راستا باید یادمان باشد که چین، آمریکا و ترکیه بیشترین منفعت را از وضعیت فعلی اوکراین می‌برند. ترکیه پهپاد و تسلیحات تولیدِ داخلش را به کی‌یف می‌فروشد و چین هم با توجه به تمرکز آمریکا در حال طرح سیاست‌های جدیدش است. آمریکا هم علاوه بر مشکلاتی که در داخل دارد، از همین روند نظامی و اقتصادی به نفع خود استفاده می‌کند.