روس‌ها احتمالاً در حال اعمال دیپلماسی پنهان هستند/ اسرائیل بندبازی میان واشنگتن و مسکو را برگزید/ پکن به‌رغم رابطه‌ قوی با مسکو، احتیاط می‌کند

«علی بیگدلی» کارشناس مسائل بین‌الملل در با اشاره به ادامه درگیری‌ها در اوکراین و اعمال تحریم‌های غرب علیه روسیه در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: آغاز دهه دوم بعد از فروپاشی شوروی تحت تاثیر دو موضوع مهم قرار گرفت که نخست تعمیق نفوذ اتحادیه اروپا و دوم گسترش ناتو بود. روس‌ها علیه این دو ابراز نارضایتی کردند اما طی این مدت هیچ واکنش سختِ عمیق مانند وضعیت کنونی اوکراین نشان ندادند. بر این اساس گسترش ناتو بیشتر به این سمت رفت که فضای تنفسی روسیه را بگیرد و این در حالی است که مسکو همیشه به دنبال دستیابی به آب‌های آزاد بود و الحاق شبه جزیره کریمه به خاک این کشور هم دقیقا همین دلیل را داشت. این در حالی است که غربی‌ها طی این مدت سرمایه‌گذاری بیهوده‌ای روی اوکراین کردند؛ به عنوان مثال غرب با به راه انداختن انقلاب‌های مخملی صرفاً یک نفوذ مقطعی را در اوکراین به نفع خودشان رقم زدند و حالا پاسخ روسیه به این سناریو کاملاً با دفعات گذشته متفاوت است.

وی ادامه داد: توجه داشته باشید که سربازهای روسیه به دلیل اقلیم و سرمای زیر صفر کشورشان باتمام دنیا فرق می‌کنند و به همین دلیل رویارویی نظامی توسط غرب با روسیه بسیار دشوار به نظر می‌رسد. این در حالی است که به روی کار آ‌مدن ولودیمیر زلنسکی در اوکراین باعث شد تا پوتین به این جمع‌بندی برسد که او قرار است شرق اوکراین را تحت فشار قرار دهد و به همین دلیل ورود نظامی مسکو به خاک اوکراین کار را به نوعی تمام کرد. معتقدم که پوتین قصد اشغال تمام و کمال اوکراین را ندارد؛ چراکه به خوبی می‌داند انزوای سیاسی و اقتصادی به روسیه تحمیل می‌شود. از سوی دیگر، رئیس‌جمهوری اوکراین هم طی این مدت و از سال‌ها قبل انتظار داشت که غربی‌ها سرمایه‌گذاری هنگفتی در کشور او انجام دهند اما اینگونه نشد و حالا اوضاع به سمتی رفته که نظامیان روسیه در چند کیلومتری کی‌یف قرار دارند.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: باید به این درک برسیم که تحلیل شرایط کنونی و حتی بررسی این اوضاع در میان مدت کار دشواری است؛ به گونه‌ای که اوضاع همچنان مبهم است ولی در این میان آنچه برای بسیاری از تحلیلگران و صاحبنظران مهم خواهد بود، مسایل اقتصادی و تحریم‌هایی است که میان دو سوی اقیانوس در حال رد و بدل شدن است. توجه داشته باشید که اروپایی‌ها نیاز به تجارت با روسیه دارند و روس‌ها هم نیاز به بازار اروپا را حس می‌کنند این روابط دوجانبه تا جایی عمیق است که حالا مجموعه غرب اعم از آمریکا و اتحادیه اروپا بر سر مسدود کردن سوئیفت علیه روسیه با مشکل روبه‌رو شده‌اند و حالا می‌توان اختلاف نظر میان آنها را درک کرد. اینکه آیا رئیس‌جمهوری اوکراین با پوتین مذاکره می‌کند پاسخ آن مثبت است، اما باید دید که آیا روس‌ها اوضاع را تشدید می‌کنند و پس از آن پای میز مذاکره می‌نشینند یا اینکه اساساً به دنبال مذاکره با غرب هستند نه اوکراین.

بیگدلی افزود: اظهارنظرهای مقامات روسیه نشان می‌دهد که آنها به دنبال ایجاد یک کانال مذاکره با غرب هستند اما واقعیت این است که باید اقدامات روسیه را در یک مقیاس بزرگ‌تر مورد تحلیل قرار داد. معتقدم که پرونده فعلی اوکراین باید در چارچوب نظم نوین جهانی بررسی شود؛ چراکه اگر این کشور به صورت کامل توسط مسکو اشغال شود ما شاهد یک جابه‌جایی در نظام بین‌الملل خواهیم بود و حتی ممکن است محبوبیت لیبرالیسم در دنیا کاهش پیدا کند. در این میان برخی از دولت‌ها مانند اسراییل هم در حال بندبازی سیاسی هستند. توجه داشته باشید که روس‌‌تبارهای زیادی در سرزمین‌های اشغالی حضور دارند و همچنین در روسیه هم یهودی‌ها از نفوذ قابل قبولی برخوردار هستند و این یک مسأله دو طرفه به حساب می‌آید. اینکه می‌بینیم روس‌ها اسرائیل را خطاب قرار می‌دهند و در مقابل مواضع تل‌آویو کرملین را تا حدودی آزار می‌دهد، به نظرم یک موضوع طبیعی است؛ چراکه اسراییل از یک سو تحت تاثیر و نفوذ آمریکا قرار دارد و از سوی دیگر روسیه در آنجا اعمال قدرت کرده است.

این تحلیلگر مسائل سیاسی گفت: به همین دلیل اسراییل می‌خواهد هر دو طرف را راضی نگه دارد و در برخی مواضع می‌بینیم که آنها با احتیاط رفتار می‌کنند. پرسش این است که آیا روسیه می‌تواند کی‌یف را اشغال کند یا خیر؟ بدون تردید این موضوع درگیر مؤلفه‌های خرد و کلان اقتصادی و سیاسی است اما بحث اینجاست که آیا روس‌ها می‌توانند پس از اشغال کی‌یف و کل اوکراین به جامعه بین‌الملل جواب پس دهند یا خیر؟ جمعه گذشته شاهد آن بودیم که چینی‌ها در شورای امنیت رأی ممتنع دادند و این نشان می‌دهد که پکن هم به‌رغم رابطه خوبی که با مسکو دارد سعی می‌کند تا با احتیاط رفتار کند و تا آنجا که می‌شود خودشان را وارد چنین بازی خطرناکی نمی‌کنند. توجه داشته باشید که روس‌ها اساساً قدرت نظامی در دنیا به حساب می‌آیند و چین قدرت اقتصادی برآمده از جمعیت به حساب می‌آید و به همین دلیل آنهایی که می‌گویند چین در شرایط فعلی ممکن است به تایوان حمله کنند تا حدودی خطای تحلیلی دارند.

وی در پایان خاطرنشان کرد: چینی‌ها می‌دانند که اگر مانند روسیه دست به چنین اقدامی علیه تایوان بزنند بدون تردید از حیث اقتصادی و هجمه‌های گسترده سیاسی - امنیتی مورد تهدید قرار می‌گیرند و بر همین اساس معتقدم پکن در شرایط فعلی صرفاً به دنبال آزار سیاسی تایوان است. مساله دیگر این است که تحریم‌های آمریکایی‌ها علیه روسیه عموماً بخش خصوصی این کشور را مورد هدف قرار می‌دهد و مابقی آن بخش دولتی را زیر ضربه می‌برد و به همین دلیل معتقدم ادامه رفتار روسیه به شدت برای آنها هزینه‌زا خواهد بود. از سوی دیگر برخی مولفه‌ها نشان می‌دهد که روس‌ها در حال اعمال دیپلماسی پنهان هستند تا بتوانند خواسته‌های خود را تامین کنند، اما به هر طریق باید منتظر ماند و دید که طرفین چگونه مهره‌های خود را در این شطرنج قدرت حرکت می‌دهند.