مکی در گفت‌وگو با ایلنا تشریح کرد:
دلایل تلاش اتحادیه اروپا برای تشکیل نیروی واکنش سریع مستقل/ نگرانی امنیتی بروکسل از رفتار آتی واشنگتن
کارشناس مسائل اروپا گفت: اتحادیه اروپا پس از تخلیه افغانستان و همچنین انعقاد پیمان آکوس به این جمع‌بندی رسیده است که باید یک ساختار مستقل امنیتی و جدا از واشنگتن تشکیل دهند.
«مرتضی مکی» کارشناس مسائل اروپا در تشریح دلایل تلاش اتحادیه اروپا برای تشکیل نیروی واکنش سریع اروپایی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: موضوع ایجاد ترتیبات مستقل امنیتی از سوی کشورهای عضو اتحادیه اروپا در سال‌های گذشته مطرح بود و پس از جنگ جهانی دوم این روند شدت گرفت. اروپایی‌ها همان‌گونه که پس از جنگ جهانی توانستند یک بازار مشترک را به وجود بیاورند، در همان زمان و در بحبوحه جنگ سرد تشکیل ناتو را در دستور کار خود قرار دادند که البته موتور محرک آن ایالات متحده بود. فرانسوی‌ها هم پس از پایان جنگ سرد به دنبال ایجاد یک ساختار مستقل امنیتی بودند ولی عملاً آنها هم در این مورد ناکام ماندند؛ چراکه آمریکایی‌ها با فروپاشی شوروی، ناتو را تشکیل دادند و به همین دلیل دیدگاه فرانسوی‌ها و طرح آنها به حاشیه رفت. آلمان‌ها در همان موقع نسبت به طرح فرانسوی‌ها محافظه‌کارانه رفتار کردند و در نهایت این مسأله مغفول ماند.
وی ادامه داد: حالا تحولاتی در سطح بین‌المللی به وجود آمده که مجدداً اتحادیه اروپا بحث تشکیل ارتش اروپایی و یک نیرو واکنش سریع را در دستور کار خود قرار داده است که اولین مورد آن پرونده افغانستان خواهد بود. همه به یاد دارند که در تابستان امسال خروج آمریکایی‌ها و تخلیه افغانستان به گونه‌ای انجام شد بروکسل از رفتار واشنگتن بسیار نگران شد و حالا هم این نگرانی کاملا مشهود است. مسأله دیگری که باعث مخدوش شدن نگاه اروپا به آمریکا شد، انعقاد پیمان آکوس بود. لغو قرارداد فروش زیر دریایی‌های فرانسه به استرالیا باعث عصبانیت پاریس شد و این روند به جایی رسید که بی‌اعتمادی به آمریکا در بین کشورهای اروپایی کاملاً مشهود شد و در نهایت فرانسوی‌ها اعلام کردند که باید به سمت مستقل شدن از آمریکا حرکت کرد. توجه داشته باشید که هرچند فرانسوی‌ها سفرای خود را بر سر پرونده آکوس فرا خواندند، اما باز هم شاهد بحث تشکیل یک اتحادیه امنیتی مستقل هستیم و به نظرم اتحادیه اروپا وارد یک دوران جدید شده است.
این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: در این میان هم باید توجه شود که ایجاد ارتش اروپایی می‌تواند هزینه‌های زیادی را به کشورهای عضو اتحادیه اروپا تحمیل کند. ضمن اینکه پیمان ناتو همچنان وجود دارد و اروپایی‌ها هم به عنوان شریک واشنگتن در آن فعال هستند. از این منظر معتقدم اینچنین مساله‌ای صرفاً یک کنشگری ملایم علیه سیاست خارجی و امنیتی واشنگتن به حساب می‌آید، اما به نظر نمی‌رسد که با توجه به وجود توافق‌هایی مانند ناتو، شاهد یک قرارداد جدید در اروپا باشیم. درست است که اتحادیه اروپا ۲۷ عضو دارد و از حیث اقتصادی موفق عمل کرده اما متاسفانه از حیث امنیتی و نظامی آنها نتوانستند چندان موفق عمل کنند؛ چراکه در شرق اروپا ضدیت با روسیه کاملا مشهود است اما در درون کشورهای مطرح اروپا مانند فرانس، آلمان و غیره بحث همزیستی مسالمت‌آمیز با مسکو مطرح است نه تقابل مستقیم با آنها.
وی در پایان با اشاره به احتمال تشکیل نیروی مستقل امنیتی در اروپا خاطرنشان کرد: پس از سال ۲۰۱۴ میلادی و بعد از آن که روسیه شبه جزیره استراتژیک کریمه را به خاک خود الحاق کرد، اروپایی‌ها احساس خطر کردند و حالا مجدداً همین خطر در مورد اوکراین به گونه دیگری پدیدار شده است. در نهایت باید بگویم که تشکیل ارتش اروپایی یا حتی نیروی واکنش سریع مستقل توسط اتحادیه اروپا تا سال ۲۰۲۵ چندان شدنی نیست که البته مسائل مالی آن صرفاً مطرح نیست، بلکه باید یک همگرایی در این میان وجود داشته باشد. در این میان دموکرات‌های ایالات متحده هم علاقه زیادی به حفظ روابط فراآتلانتیکی با اتحادیه اروپا دارند و به همین دلیل بایدن و تیمش سعی می‌کنند طرح تشکیل یک نهاد مستقل امنیتی توسط اروپا را همسو با ناتو بدانند نه علیه آن که این هم یک نوع سیاست همگرایی به حساب می‌آید.
گفت‌وگو: فرشاد گلزاری
