بیگدلی در گفت‌وگو با ایلنا:
بایدن با اهرم نسل‌کشی ارامنه به دنبال کانالیزه کردن اردوغان است/ عضویت در ناتو برگ برنده آنکارا مقابل دموکرات‌ها
تحلیلگر مسائل آمریکا گفت: دولت آمریکا به دنبال آن است تا با به رسمیت شناختن نسل‌کشی ارامنه به بندبازی رئیس‌چمهوری ترکیه در سیاست خارجی پایان دهد.
«علی بیگدلی» تحلیلگر مسائل آمریکا با اشاره به اظهارات ریاست جمهوری ایالات متحده در مورد به رسمیت شناختن نسل‌کشی ارامنه در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: عصر جمعه پس از اولین گفت‌وگوی تلفنی میان روسای جمهور آمریکا و ترکیه، کاخ‌سفید اعلام کرد که جو بایدن، رییس جمهور ایالات متحده قرار است نسل‌کشی ۱۹۱۵ ارامنه به دست دولت وقت عثمانی را به رسمیت بشناسد. این موضوع ۲۴ ساعت قبل از صد و ششمین سالگرد نسل‌کشی ارامنه در ۲۴ آوریل اعلام شد و بایدن در همین روز به طور رسمی اعلام کرد که کشتار گسترده ارامنه توسط امپراتوری عثمانی را «نسل‌کشی» می‌داند.
و بر همین اساس تحلیل‌های زیادی از بالا رفتن تنش در روابط آنکارا و واشنگتن منتشر شده است. توجه داشته باشید که حمله بایدن به اردوغان آن هم در اولین گفت‌وگوی تلفنی میان دو طرف، ریشه در تحرکات و رفتار پنج سال گذشته اردوغان دارد. همه به یاد دارند در زمانی که جو بایدن معاون باراک اوباما بود چهار بار به ترکیه سفر کرد و در طول این مدت بارها بر رفتار اردوغان انتقاد کرد.
وی ادامه داد: بر این اساس ایالات متحده معتقد است که باید مقابل رفتار هیجانی اردوغان را بگیرد؛ چراکه او در چهار سال گذشته روابط بسیار نزدیکی با دونالد ترامپ داشته و عملاً در حاشیه امن قرار داشته است. بسیاری بر این عقیده‌اند که اردوغان به دنبال آن است تا به عنوان قهرمان منطقه بروز و ظهور کند و رفتار سیاسی آن در حوزه سیاست خارجی گویای این مطلب است. بر اساس تحلیل‌های موجود آنچه آمریکایی‌ها خودکامگی از سمت آنکارا می‌خوانند از زمانی به وجود آمد که امانوئل مکرون، رییس جمهوری فرانسه اعلام کرد که اتحادیه اروپا جای حضور کشورهای اسلامی نیست و او با این اقدام علنا اردوغان و ترکیه را از عضویت در این بلوک سیاسی ناامید کرد. این اقدام فرانسه و اتحادیه اروپا باعث شد که ترکیه به سمت شرق و برگزیدن سیاست عثمانی‌گری برود و یکی از همین موضوعات که موجبات درگیری واشنگتن و آنکارا را فراهم کرد، خرید سامانه پدافندی اس- ۴۰۰ بود.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: از سوی دیگر، اعزام نظامیان ترکیه به سوریه، عراق، قره‌باغ و همچنین مداخله این کشور در لیبی و اکتشاف در آب‌های سرزمینی یونان به علاوه عدم موفقیت در روابط با عربستان موجب شده تا سیاست خارجی ترکیه در هاله‌ای از تضاد و ناموفقیت‌ها قرار بگیرد. بسیاری معتقدند که اردوغان در معادلات خود اشتباه کرده و نمی‌تواند با ایجاد فاز چند جانبه‌گرایی، آمریکا را از بسیاری معادلات کنار بگذارد. بسیاری دیگر در حوزه داخلی معتقدند این اقدامات اردوغان بدون تردید او را در انتخابات آتی ترکیه با مشکل روبه‌رو می‌کند و نشانه آن را شکست در انتخابات شهرداری‌ها می‌دانند. اینها همه در شرایطی است که آمریکایی‌ها نمی‌توانند ترکیه را به عنوان یکی از متحدان مهم خود در ناتو از دست بدهند اما باید توجه کنیم که اساساً دولت بایدن به دنبال استفاده از اهرم حقوق بشر علیه آنکارا است و همین موضوع را در مورد روسیه هم به کار بسته است.
بیگدلی افزود: نکته اینجاست که فرانسه در تمام دنیا خودش را ملزم به حمایت از آرمان‌های مسیحیت می‌داند و حالا با آمدن بایدن او سعی دارد تا با کمی تغییر در این راهبرد فرانسه، اردوغان را با اعمال فشارهای حقوق بشری وارد کانال خود کند تا در نهایت بتواند آنکارا را از مسکو دور کرده و وارد کانال خود کند. مساله به رسمیت شناختن نسل‌کشی ارامنه و تاکید بایدن بر این موضوع آن هم در اولین گفت‌وگوی خود با اردوغان به نوعی نشان می‌دهد که کاخ‌سفید به دنبال مهار آنکارا است؛ چراکه ترکیه طی پنج سال اخیر با ماجراجویی در لیبی، عراق، سوریه قره‌باغ و سایر مناطق به نوعی خواهان حضور در تمام جبهه‌ها و وقایع بین‌المللی بوده است که این موضوع اساساً برای واشنگتن و دولت فعلی آمریکا غیرقابل هضم است؛ چراکه اردوغان به دلیل هماهنگ بودن با ترامپ توانسته بود طی چهار سال گذشته در حاشیه امن قرار بگیرد و دست به هر کاری که می‌خواهد، بزند.
وی در پایان خاطرنشان کرد: بایدن سعی دارد با به رسمیت شناختن نسل‌کشی ارامنه توسط دولت وقت عثمانی به نوعی از سرکشی اردوغان کم کند و او را وارد مدار قدرت خود کرده تا در نهایت بتواند چند جانبه‌گرایی آنکارا را کنترل کند. توجه داشته باشید که نظام بین‌الملل تابع قوانین نانوشته است و آمریکا نمی‌خواهد ترکیه با استفاده از بندبازی سیاسی به نوعی خود را مالک بسیاری از تحولات منطقه و فرامنطقه بداند. از سوی دیگر شدت عمل بایدن به نوعی نمی‌تواند ما را به این تحلیل برساند که قرار است شاهد از هم گسستگی روابط ترکیه و آمریکا باشیم؛ چراکه همانگونه که گفته شد، ترکیه به نوعی متحد استراتژیک آمریکا از زمان جنگ سرد به حساب می‌آید و عضویت این کشور در ناتو به نوعی یک امتیاز برای آنکارا است تا از گزند غربی‌ها در امان باشد. بر این اساس تیم بایدن و شخص او بحث مداخله و در نهایت اعمال فشار برای مهار کردن آنکارا را برگزیده است و باید دید که این اعمال فشارها تا چه حد اوضاع را دگرگون خواهد کرد.
گفت‌وگو: فرشاد گلزاری
