دلایل و ابعاد عملیات نظامی ترکیه در شمال عراق/ پیامد نقض حاکمیت بغداد توسط آنکارا برای منطقه

«سیدرضا صدرالحسینی» تحلیلگر مسائل منطقه در تشریح دلایل حملات ترکیه به مناطق هم‌مرز با شمال عراق و پیامدهای آن برای امنیت و ثبات منطقه در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: از هفته گذشته شاهد آغاز دور جدید عملیات ارتش ترکیه علیه پ.ک.ک در شمال عراق بودیم که واکنش‌های زیادی به دنبال داشت. اما روز گذشته اخبار متعدد و نسبتاً تایید شده‌ای در ارتباط با حمله ترکیه به شمال عراق (سنجار) واقع در اقلیم کردستان عراق منتشر شده که این موضوع هم به‌رغم پایان عملیات «پنجه عقاب ۲»، با واکنش‌های زیادی روبه‌رو شد. در نمای کلی به نظر می‌رسد ترکیه به دلیل عدم موفقیت‌های پی در پی طی سال‌های گذشته، به دنبال آن است که باز هم سلسله اقدام‌های نظامی خود در منطقه را تشدید کند. این بار هم این اقدام‌ها به بهانه مبارزه با حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) صورت گرفته و حالا عملیات ترکیه در شمال عراق طی چند روز گذشته موجب نقض حاکمیت این کشور شده است.

وی ادامه داد: معتقدم ترکیه با انجام چنین عملیاتی در عراق به دنبال آن است تا شکست‌های خود در سوریه، لیبی و همچنین در قفقاز را پوشش دهد که به نظرم نشان می‌دهد سیاست خارجی ترکیه تا حدودی از کنترل خارج شده است. به عنوان مثال در پرونده آذربایجان ما شاهد بودیم که ترکیه با وجود هزینه‌های بسیار زیاد باز هم نتوانست آنگونه که در نظر داشت منافع خودش از پرونده ورود نظامی به قفقاز را کسب کند تا جایی که روسیه بدون هیچ‌گونه اطلاع و هماهنگی قبلی وارد میدان شد و تمام منافع پرونده آذربایجان را به نفع خود مصادره کرد. ما شاهد بودیم حتی فرماندهان نظامی ترکیه در اتاق عملیات قفقاز حضور داشتند اما باز هم این روسیه بود که منافع پرونده آذربایجان به نفع خود کسب کرد و در اینجا باز هم آنکارا نتوانست آنگونه که طرح‌ریزی کرده بود، تکه بزرگ کیک آذربایجان را نصیب خود کند.

این کارشناس مسائل سیاسی تصریح کرد: حالا در مورد عراق شاهد آن هستیم که باز هم ارتش ترکیه با بسیج کردن نیروی هوایی و زمینی این کشور بدون هماهنگی با بغداد وارد خاک این کشور شد و تمام قوانین و قواعد بین‌المللی و حقوقی را نقض کرد. ترکیه یک بهانه دیرینه و قدیمی دارد و آن هم تهدید امنیت ملی‌اش از سوی جریان‌های کُردی مستقر در عراق و سوریه است و حالا با همین بهانه مجدداً وارد خاک عراق شده است. این اقدام آنکارا نه تنها بغداد و جریان‌های سیاسی - نظامی این کشور را خشمگین کرد بلکه وزارت خارجه ایالات متحده هم نسبت به این موضوع واکنش نشان داده است. علاوه بر آن، اقدام ترکیه در عراق می‌تواند باعث به هم ریختگی جدید در منطقه شود اما باید توجه داشت که نگاه آنکارا همچنان به نفت اقلیم کردستان و شمال عراق است و همین موضوع باعث می‌شود تا ترکیه تلاش خود برای تعمیق نفوذش را دو برابر کند.

وی در پایان خاطرنشان کرد: باید توجه داشت که سیاست خارجی ترکیه در سال‌های اخیر و به خصوص طی چند ماه گذشته یک راهبرد تنش‌زا بوده و دلیل آن هم این است که دولت ترکیه به جای حسن همجواری با همسایگان، ‌چشم به سرزمین‌های پیرامونی خود دارد. با توجه به مشکلات آنکارا و کاهش ارزش پول ملی این کشور و همچنین متضاد شدن سیاست خارجی آن با منافع کشورهای منطقه، به نظرم ترکیه باید یک تجدید نظر جدی در قبال راهبردهای خود کند. در این میان باید حاکمیت عراق محترم شمرده شود و به نظرم هشدارهایی که از سوی بغداد و حتی جامعه ملل داده می‌شود نشان می‌دهد که هیچکدام از جریان‌های عراقی بدنبال درگیری با ترکیه در خاک خود نیستند. مساله اینجاست که پایان عملیات پنجه عقاب ۲ که ترکیه آن را عملیات ضد تروریسم خطاب می‌کند نه تنها پایان دخالت این کشور به حساب نمی‌آید بلکه ممکن است در ماه‌های آینده باز هم شاهد وقوع چنین اقدام‌های نظامی در شمال عراق باشیم.