مومنی در گفت‌وگو با ایلنا:
اروپا به دنبال مدیریت رؤیاهای اردوغان است/ استانداردهای بروکسل فرسنگ‌ها با ترکیه فاصله دارد/ اظهارات تند و تیز قاره‌سبز ریشه در پیروزی بایدن دارد
تحلیلگر مسائل ترکیه گفت: اروپا عموماً انگشت خود را روی مسائل حقوق بشری و ماجراجویی‌های ترکیه در منطقه و شرق مدیترانه می‌گذارد و احتمالاً تحریم‌های آنها حول محور مالی، کارگزاری و همچنین قراردادها با اتحادیه خواهد بود.
«قاسم مومنی» تحلیلگر مسائل ترکیه در تشریح ابعاد دور جدید تنش میان اتحادیه اروپا و ترکیه و دلایل تحریم احتمالی آنکارا در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: تنش میان ترکیه و اتحادیه اروپا از چندین ماه قبل بر سر اکتشاف نفت و گاز در شرق مدیترانه شدت گرفت و حالا کار به جایی رسیده که بروکسل به دنبال تحریم آنکارا است. در این بین مسائل دیگری مانند بحران پناهجویان و حضور ترکیه در لیبی و سوریه از جمله مسائلی است که موجب شده اختلاف میان دو طرف افزایش پیدا کند اما مسأله اصلی که در دستور کار اتحادیه اروپا قرار گرفته، مسأله شکایت یونان و قبرس به عنوان اعضای اتحادیه اروپا از توسعه نفوذ در شرق مدیترانه توسط ترکیه است. مولفه‌های مذکور حالا به حدی جنبه تهدیدآمیز علیه منافع اروپا به خود گرفته که اروپایی‌ها در نشست اخیر وزرای اعضای این اتحادیه به فکر تحریم ترکیه افتادند و این در حالی است که آنکارا همچنان به دنبال عضویت دائم در اتحادیه اروپا است.
وی ادامه داد: یکی دیگر از مسائلی که سطح تنش میان دو طرف را افزاش داده است، حمایت ترکیه از جریان‌های افراطی در منطقه است. پرونده قره‌باغ و دخالت ترکیه به انضمام حمایت از باکو یکی دیگر از موضوعاتی است که اروپایی‌ها و به خصوص اعضای گروه مینسک را نگران کرده است. تمام این اختلاف‌ها باعث شدت گرفتن اظهارات اروپا علیه ترکیه شده است و همین مساله تا حدودی موجب شده تا آنکارا به سمت مسکو متمایل شود. نکته‌ای که در این میان باید به آن اشاره شود این است که با آمدن «جو بایدن» در کاخ سفید علناً شاهد آن هستیم که اروپایی‌ها نسبت به چهار سال گذشته که دونالد ترامپ در کاخ سفید حضور داشت، فعال‌تر شده‌اند. اظهارات تند و تیز بروکسل در مورد برجام و همچنین مسائلی مانند حمله به رفتار ترکیه و روسیه نشان می‌دهد که اروپایی‌ها احساس نزدیکی بیشتری به بایدن می‌کنند.
این کارشناس مسائل سیاسی تصریح کرد: توجه داشته باشید که اروپایی‌ها دموکرات‌ها را شریک خود می‌دانند و به نظرم رفتار اروپا از این پس با کشورهایی مانند روسیه و ترکیه تندتر از دوران دونالد ترامپ خواهد بود. از سوی دیگر، این مدل از رفتار اروپایی‌ها نشان می‌دهد که آنها به دنبال مدیریت رویاهای اردوغان در منطقه و فرامنطقه هستند. این رویاها از هماهنگی با روسیه در سوریه و قفقاز تا اکتشاف در شرق مدیترانه بسط و قبض دارد و نشان دهنده آن است که چالش جدید میان اروپایی‌ها و دولت حاکم بر آنکارا، یک رویارویی چند وجهی است. اخیراً شاهد آن بودیم که مقام‌های ترکیه مجدداً خواستار عضویت دائم در اتحادیه اروپا شده‌اند اما معتقدم که این خواسته آنها ناممکن است و ترکیه هم این مساله را به خوبی درک می‌کند؛ چراکه زیرساخت‌های حقوق بشری، سیاسی و حتی اجتماعی ترکیه فرسنگ‌ها با اروپا فاصله دارد و بر این اساس نمی‌توانیم امیدوار باشیم که ترکیه عضو جامعه اتحادیه اروپا شود.
وی در پایان خاطرنشان کرد: اردوغان به دلیل شکست‌هایی که در سوریه و برخی دیگر از معادلات خورده است، دست به یک سری اقدام‌های احساسی و تبلیغی زد که نمونه بارز آن بازگرداندن کاربری مجدد ایاصوفیه و تبدیل آن به مسجد بود. این اقدام موجب شد عوام و بسیاری از طیف‌های اسلام‌گرا در ترکیه اردوغان را حمایت کنند و این در حالی است که شخصی مانند «احمد داوود اوغلو» که نخست‌وزیر پیشین ترکیه و از هم‌قطاران اردوغان به حساب می‌آمد، حالا در حال انتقاد از وی است. بر این اساس معتقدم اردوغان، نزدیکان خود و دوستان قدیمش را از دست داده و از سوی دیگر کاهش درآمد و صادرات باعث شده تا هزینه‌ها برای ترکیه بالا برود. به این دلیل اگر اروپایی‌ها قصد داشته باشند ترکیه را به صورت مستقیم تحریم کنند، عموماً انگشت خود را روی مسائل حقوق بشری و همچنین ماجراجویی‌های این کشور در منطقه و شرق مدیترانه می‌گذارند و احتمالاً تحریم‌های آنها حول محور مالی، کارگزاری و همچنین قراردادها با اتحادیه خواهد بود.
