بیماری شقاق چیست و چگونه درمان می‌شود؟
شقاق معمولا به دنبال یبوست و دفع یک مدفوع قطور و سفت و گاهی به دنبال اسهال شدید رخ می‌دهد.
پارگی یا شکاف در ناحیه نشیمنگاه را شقاق می‌گویند. واژه فیشر هم ترجمه انگلیسی شقاق می باشد در فارسی نیز زیاد از آن بهره می گیرند. شقاق معمولا به دنبال یبوست و دفع یک مدفوع قطور و سفت و گاهی به دنبال اسهال شدید رخ می‌دهد. به ندرت بیماری کرون باعث شقاق می‌شود. این بیماری در تمام سنین و حتی در شیرخواران نیز رخ می‌دهد.
شقاق اگربیشتر از 6 هفته طول بکشد، مزمن نامیده می‌شود. شقاق باعث انقباض عضله اسفنکتر مقعد می‌شود.
علایم شقاق
علائم فیشر را می توان درد و یا سوزش و گاهی مختصری خونریزی در حین و گاهی بعد از اجابت مزاج نام برد که این درد و یا سوزش ممکنست تا بعد از اجابت مزاج نیز مدتی طول بکشد.
به طور کلی علائم شقاق عبارتنداز :
درد شدید به هنگام عبور مدفوع سفت یا حجیم
درد به هنگام نشستن روی زمین یا صندلی
وجود رگه‌هایی از خون روی کاغذ توالت، لباس زیر، یا پوشک بچه
خارش اطراف مقعد
کودکان مبتلا ممکن است از اجابت مزاج امتناع کنند
عوامل افزایش‌دهنده خطر
- یبوست
- بارداری های متعدد
- سرطان خون
- بیماری کرون
- بیماری‌های نقص ایمنی
پیشگیری از شقاق
روزانه حداقل 8 لیوان آب بنوشید.
غذای پر فیبر مصرف نمایید.
خودداری از نشستن طولانی در دستشویی موقع اجابت مزاج
در صورت لزوم، از داروهای شل‌کننده مدفوع یا مسهل‌ها استفاده نمایید.
به هنگام اجابت مزاج، فشار بیش از اندازه وارد نیاورید.
نشستن در آب گرم، درد شقاق را کاهش می‌دهد و باعث بهبود خونرسانی و شل شدن عضله اسفنکتر مقعد شده و به بهبود آن کمک می‌کند. روزانه 2 تا 3 بار و هر بار برای 10 تا 20 دقیقه از این روش استفاده کنید.
تشخیص شقاق
شقاق‌های معمولی عموما در پایین یا بالای سوراخ مقعد بوده و اگر شقاق در جای دیگری دیده شود، باید به فکر علل غیر معمول مانند بیماری کرون بود.
برای رد سایر علل خونریزی مقعدی، مقعد و راست روده با وسایل مخصوص (آندوسکوپ، سیگموییدوسکوپ) بررسی می‌شوند.
رژیم غذایی
غذای پر فیبر مصرف کنید. مصرف نان سبوس‌دار، میوه جات و سبزیجات از قبیل کاهو، آلو، گلابی و انجیر.
مایعات به مقدار فراوان نوشیده شوند.
فعالیت بدنی داشته باشید.
غذا را با آرامش بجوید.
درمان های فیشر عبارتند از :
1-درمان داروئی
2- درمان با بوتاکس
3-درمان با جراحی
طریقه انجام جراحی شقاق با لیزر
جراحی شقاق یک جراحی بسیار ساده می باشد که با لیزر و بی حسی موضعی که فوق العاده کار راحتی بوده و بدون بستری و بیهوشی در کلینیک قابل انجام است. دقیقاً زیر ناحیه ای که زخم می باشد تزریق لیدوکائین انجام می شود و بعد از این که مریض کاملاً بی حس شد به وسیله لیزر زخم برداشته می شود و آن عضله ای اسفنکر داخل مقعد بین 10 تا 20% شل می شود با این کار بیمار از فردای جراحی به راحتی می تواند دستشویی کرده و ظرف چند هفته آرام آرام زخمش خوب شود.
این در حالی است که در لیزر شقاق نیازی به این کارها نبوده و با بی حسی که در حین عمل انجام می شود روز بعد بیمار احساس درد نداشته و از آن روز به بعد هم درد بسیار بسیار کمی خواهد داشت که آن هم با مصرف داروهای مسکن ، آنتی بیوتیک و پماد درمان می شود. درمان هم به صورت درمان قطعی می باشد، در 95% موارد در روش جراحی چه با لیزر چه با چاقو درمان قاطع است.
این فکر و ذهنیت اشتباه که خیلی ها می گویند که چندین بار جراحی شقاقانجام دادیم اما خوب نشده کاملاً اشتباه است اگر این عمل را یک فرد تجربه دار و کسی که بارها این کار را انجام داده باشد انجام دهد درمان کافی و بیماری بدون برگشت خواهد بود. یک ذهنیت غلط دیگر هم وجود دارد که می گویند کسی عمل نماید و دچار بی اختیاری نسبت به گاز یا مدفوع شده که این هم از یک ذهنیت غلط می باشد.
همچنین در مصاحبه ای که با دکتر داود تاج بخش (مدیریت کلینیک لیزر شفا) انجام شد این نکته را ذکر نمودند “بنده حدود 20 تا 25 سال سابقه کاری جراحی دارم شاید 1 یا 2 بار مریضی را دیدم که دچار این عارضه شده بودند و آن هم به این دلیل که جراحی به وسیله جراح انجام نشده و جراحی توسط پزشکان عمومی انجام شده بود. ولی واقعاً یک جراح در طی دوران طبابت به اندازه کافی این کار را انجام می دهد و می داند که به چه انداره باید رفع شود. این موضوع خیلی نادر بوده و به ندرت در گزارش های پزشکی بیان شده ولی باز هم به گونه ای نیست که در هر بیماری وارد مطب می شود بگوید دچار بی اختیاری شده ام! آیا امکان دارد کسی که مشکل درد دارد و این دردها را به سختی تحمل کند و پزشکی این بیمار رو از چاله به چاه بیندازد؟! دردش رو خوب کرده ولی از فردا مجبور باشد که پوشک ببندد که این موضوع اصلاً بخشودنی نیست. در هر صورت توصیه اصلی این می باشد که حتماً به تغذیه و ورزش اهمیت دهیم و وقتی دچار شدیم به یک متخصص مراجعه کنیم که به عوارض بعدی این بیماری دچار نشویم”
دستورات بعد از عمل شقاق
- رژیم پرفیبر
- استفاده از ملین در صورت لزوم
- مسکن
- آنتی بیوتیک
- پیاده روی و استحمام و نیز رانندگی بلامانع است.
