دوشنبه تاریخی؛ هدیه کرونا به نفت/ روسیه و آمریکا بازار را کساد کردند/ تمامی فیوچر مارکت‌ها منفی می‌شوند

مهرداد عمادی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، درباره منفی شدن قیمت نفت امریکا و متغیرهایی که باعث این قضیه شد، اظهار داشت: اکنون علاوه بر امریکا، قیمت‌ نفت در نیجریه، ونزوئلا، روسیه و اوپک نیز نزولی شد، اما عملا ماشه اصلی در امریکا کشیده شد، اولین دلیل وقوع این اتفاق پاندمی کرونا است که منجر به کاهش تولید بویژه حوزه صنعت در سطح جهان هستیم، به همراه آن استفاده از خدماتی مثل توریسم و مسافرت هوایی که تماما انرژی‌بر هستند 96 درصد پایین آمده است، طبیعتا قیمت نفت نیز انعکاس‌دهنده عرضه و تقاضا است، کرونا باعث شد تقاضای نفت حدود 26 میلیون بشکه در روز پایین بیاید، در حالت عادی رقم مصرف جهانی نفت حدود 101 میلیون بشکه است که این میزان در ماه قبل به 70 میلیون بشکه رسید. 

روسیه و امریکا بازار را کساد کردند

وی با اشاره به گفت‌وگوی ترامپ با مقامات روس و سعودی برای کاهش تولید افزود: رئیس‌جمهور ایالات‌متحده از قبل، از موضوع کاهش قیمت‌ها مطلع بوده و این پیش‌بینی می‌رفت که برای نیمه دوم آوریل و ماه مِی دچار مازاد عرضه و کاهش تقاضا خواهیم بود و با توجه به اینکه کاهش فعالیت‌های اقتصادی و تولید صنعتی ادامه پیدا می‌کند تنها راه، کاهش تولید بوده است. بنابراین توافق حاصل شد که امریکا، روسیه و عربستان 10 میلیون بشکه از تولید خود را کم کنند، اما آنچه را که نباید فراموش کنیم اینکه پایه این مازاد تولید و افزایش عرضه، امریکا و روسیه هستند که هر دو عضو اوپک نیستند. امریکا به طرز بی‌سابقه‌ای حدود 6.5 میلیون بشکه از شیل افزایش تولید داشته، روسیه هم 3.4 میلیون بشکه در سال گذشته و امسال به 4.1 میلیون بشکه مازاد تولید رسید که با نفت اوپک رقابت می‌کند، تمامی اینها در کنار هم باعث مازاد عرضه در جهان شدند. تداوم کاهش فعالیت‌های اقتصادی و همچنین ذخیره از سوی خریداران نفت در اروپا و دو ایالت امریکا که منجر به پُر شدن انبارها شد. 

مشاور اقتصادی اتحادیه اروپا در ادامه با بیان اینکه منفی شدن قیمت نفت نباید به از دست رفتن ارزش آن تعبیر شود، گفت: مهمترین دلیل، بالاتر رفتن تولید از تقاضا است، در عین حال باید گفت در حالت عادی قیمت پایین می‌آید اما هیچگاه منفی یا صفر نمی‌شود، آنچه اکنون اتفاق افتاده اینکه انبارها پر شده‌اند.

چرا انبارهای نفت پُر شد؟

وی با اشاره به اتفاق روز دوشنبه برای نفت ایالات متحده تصریح کرد: کسانی که قراردادهای خرید و تحویل نفت به ارزش 28 میلیارد دلار و با سررسید ماه مِی، جون و حتی جولای داشتند، متوجه شدند که نه کارخانه‌ها و نه خدمات دیگر از جمله توریسم مایل به خرید نیستند و خود نیز باید بزودی پیش خریدهایی را تحویل بگیرند که روی دستشان می‌ماند، بنابراین حاضر شدند ضرر متقبل شوند، از 3 دلار شروع کرده و تا شب دوشنبه به 40 دلار و 20 سنت رسید. هر سه متغیر اصلی بازار از جمله تقاضا، عرضه و انبار، جهت تشدید فشار به این نفت بدون مشتری حرکت کرده که منجر به شتاب دارندگان قرارداد به فروش هرچه سریع‌تر شد. با این تفاسیر به نظر می‌رسد در ماه جون هم شاهد کاهش تقاضا و مشکل ذخیره سازی باشیم.

تمامی فیوچر مارکت‌ها منفی می‌شوند

عمادی در ادامه گفت: امریکا بزرگترین مصرف‌کننده نفت است و تمام فعالیت‌های بخش خصوصی بخاطر کرونا تعطیل شده، بازارهای فیوچرمارکت در تمامی حوزه‌ها از جمله نفت و فلزات منفی شده و هر روز منفی‌تر هم خواهد شد، طبیعی است تمامی این عوامل انتظار آینده را منفی‌تر کرده و تقاضای نفت را کاهش می‌دهد، اکنون نه تنها در امریکا بلکه تقریبا در تمامی کشورها فعالیت صنایع انرژی‌بر از جمله توریسم و هتلینگ به زیر یک درصد و حتی صفر رسیده است. اکنون مسافرت در غرب صفر شده، صدها هواپیما در فرودگاه‌ها پارک شده‌اند که نه تنها درآمدزایی نمی‌کنند بلکه هزینه‌زا هم هستند، تمامی اینها باعث شده انتظارت آینده بازار منفی‌تر شده و روی تقاضای خرید نفت نیز اثر می‌گذارد.

فاجعه؛ عمیق‌تر از طاعون قرن 14

وی در پاسخ به اینکه شرایط کنونی بازار نفت تا چه زمانی تداوم خواهد داشت، توضیح داد: واقعیت اینکه ما هیچوقت در این شرایط نبوده‌ایم، حتی دامنه طاعون قرن 14 و اوایل قرن 15 دامنه به اندازه شیوع کرونا عمیق نبود تا از یک جامعه به جامعه دیگر انتشار پیدا کند، زیرا جهانی بودن وجود نداشت و سیستم داد و ستد که بتوان با پول الکترونیک معامله کرد، وجود نداشت، سیستم معاملات انتظاری نداشتیم. در نتیجه صدمه اقتصادی علیرغم اینکه طاعون تعداد بالایی را کشت به اندازه اکنون نبود.

مشاور اقتصادی اتحادیه اروپا ادامه داد: اکنون اتفاقات نگران‌کننده بازار این است که بخاطر کرونا و عدم تولید واکسن هنوز افق روشنی دیده نمی‌شود و حتی گفته می‌شود کسانی که کرونا گرفته‌اند، ظرف یک سال ممکن است دوباره مبتلا شوند و امکان بازگشت مجدد بیماری به انسان‌های در ریسک وجود دارد، با توجه به اینکه همه هم در قرنطینه هستند، انتظارت سرمایه‌ای منفی شده است. مثلا ژاپن پروژه خودروسازی خود را در چین نه تنها ادامه نمی‌دهد بلکه در کشور خود هم متوقف می‌کند، زیرا پیش‌بینی این است که در میان‌مدت تقاضا بالا نمی‌رود و به زمان پیش از کرونا باز نخواهیم گشت.

زمان خروج از تونل تاریک ساخت کرونا مشخص نیست

وی یادآور شد:  اتفاقات امروز بسیار عمیق است و مانند بحران وام‌های 2008 یا بحران بانکی و بدهی خارجی کشورهای آسیایی و امریکای مرکزی در ابتدای قرن 21 نیست، یک موضوع جهانی است و بیشترین صدمه را به پیشرفته‌ترین اقتصادها می‌زند. البته دامنه آن را هنوز در کشورهای رده دوم و سوم ندیده‌ایم، اما موج‌های بعدی کشورهایی چون ترکیه، مالزی یا یونان را در بر می‌گیرد. در حال حاضر 3 سناریو از 10 سناریویی که برای شرایط اکنون در نظر گرفته‌ایم، منفی هستند، در این سناریوها رشد اقتصادی چین را تا منفی 6.5 پیش‌بینی کرده‌ایم و وعده‌های دولتمردان برای خروج مردم این کشور از فقر عملیاتی نمی‌شود و این یک شوک فوق‌العاده سنگین است، کارخانه‌ها و سرمایه گذاری‌ها در چین کوچک و سپس تعطیل خواهند شد که بدلیل عدم شفافیت مسئولین چینی در ارائه اطلاعات مربوط به کرونا است. در حالی که بنا بر توافق جهانی و سازمان بهداشت جهانی باید گزارش می‌شد ولی این کار را نکردند، در نتیجه نه تنها این شرایط می‌تواند ادامه‌دار و برای برخی اقتصادها و جوامع عمیق‌تر باشد، حتی می‌توان گفت هنوز به نقطه پایین منحنی نرسیده‌ایم، در هر حال ممکن است شرایط بدتر شود و پیامدهی خود را برای منطقه هم خواهد داشت، ما اکنون در تونل تاریکی وارد شده‌ایم که نمی‌دانیم چه زمانی از آن خارج می‌شویم.

صفر شدن قیمت نفت نقشه بود؟

عمادی درباره احتمال اقدام آگاهانه امریکا برای ضربه به همکاری روسیه و عربستان گفت: اگر جهش تولیدی که طی 18 ماه گذشته از سوی هر سه کشور رخ داد، نداشتیم و بازار نفت زیر فشار قرار نمی‌گرفت، اکنون نزدیک 11 میلیون بشکه نفت کمتر داشتیم و حتی به دامنه منفی نمی‌رفتیم. وقتی نفت به این شکل سقوط می‌کند بخش‌های انرژی در تمام کشورها از نروژ تا امریکا، بریتانیا، ونزوئلا و مکزیک تحت تاثیر قرار می‌گیرد، اگر ترامپ این کار را کرده باشد در واقع برای حل یک مشکل کوچک مشکل بزرگ‌تری را می‌آفریند که جبران‌ناپذیر است. اگر چنین باشد تصمیمی غیرعادی است. ممکن است اوپک پلاس را برای افزایش توان صادرات از شیل زیر فشار بگذارد و حتی قراردادهای فیوچر را تحت تاثیر قرار دهد اما اینکه این سناریو را دانسته هماهنگ کرده باشد هزینه‌های سنگینی به شرکت‌های خود وارد کرده به طوری که می‌بینیم چین بیشترین بهره را برده و بطرز بی سابقه‌ای شروع به خرید نفت کرده و ذخایرشان را بسیار بالا بردند.

2020 را با 2008 مقایسه نکنیم

وی در ادامه در رابطه با تشابهات کاهش قیمت نفت در 2020 و 2008  بیان کرد: در سال 2008 وقتی بحران بانکی در امریکا بخاطر وام‌های خاکستری شروع شد این کشور بسته بسته وام‌ها را به دنیا فروخت و اعلام نکرد 70 درصد این وام‌ها فاسد است، بانک‌های معتبر جهان آن را خریداری کرده و دچار اشکال شدند اما این شباهت در همین جا متوقف می‌شود، زیرا فدرال‌رزرو، بانک مرکزی آلمان و بریتانیا وارد شدند و با تزریق وام‌های با بهره پایین حتی زیر یک درصد بانک‌های خصوصی را سرپا نگه داشتند که البته از نظر کلان اقتصاد کار درستی نبود، شبکه بانکی در امریکا لابی خیلی پرنفوذ است بهر حال بازگشت وام‌ها ممکن شد و شرایطی گذاشتند که به شرکت‌های کوچک و خانوارها وام داده شود، به بریتانیا و ژاپن کمک شد که شرکت‌های متوسط بتوانند فعالیت کنند، آن زمان یک بحران بانکی مالی بود که تبدیل به رکود اقتصادی شد و چون دولت‌ها توان مالی داشتند و کارخانجاتی مثل بنز و فولاد درگیر ماجرا نبودند، هزینه‌ها در کشورها تقسیم شد، اما پاندمی کرونا اینگونه نیست و مربوط به یک بخش نیست، روی همه چیز اثر گذاشته و هزینه‌هایی که اکنون غرب می‌پردازد چندین برابر کل هزینه‌های بانکی بحران 2008 است. 

کرونا تا کجا اقتصاد جهان را ساقط می‌کند؟

مشاور اقتصادی اتحادیه اروپا ادامه داد: طی ارزیابی  که 6 روز گذشته انجام شد صدمه به سیستم اقتصادی جهان از کرونا تا بحال 21 تریلیون دلار بوده و در حال ادامه است، این پول باید از سرمایه گذاری، پس انداز و توان مالی دولت برای قرض‌های بلندمدت تامین شود، بنابراین وارد یک دوره کاهش رشد برای تمام جهان خواهیم شد، کشورهایی مثل چین که مصرف‌کننده انرژی و فلزات صنعتی هستند فعلا پیش خرید می‌کنند ولی کشورهایی مثل امریکا، بریتانیا و ژاپن هزینه‌های خیلی سنگینی خواهند داد، به همین دلیل تصور بر این است اتفاقی که در فیوچر مارکت خواهد افتاد صندوق‌هایی که قراردادهای آینده را منعقد می‌کنند، در میان مدت در منحنی منفی خواهند بود و به دلیل کم شدن تقاضا و افزایش بدهی در سطح جهان این قراردادها کاهش و بازار از نظر حجم تبادلات کوچک می‌شود که روی انتظارت سرمایه‌گذاری و رشد آینده اثر می‌گذارد. ما اکنون در جهانی هستیم که تابحال نبوده‌ایم و نمی‌دانیم که میزان صدمه چقدر است و تا چه زمانی ادامه دارد ولی آنچه مشخص است آسیب بسیار سنگین است و بیرون آمدن از آن با شتابی که در 2008 دیدیم، مطلقا نخواهد بود.

اوپک وارد فاز انفعال می‌شود/ پیش‌بینی‌ برای نفت غیر امریکایی هم نقش برآب شد

وی درباره تاثیر صفر شدن نفت آتی امریکا بر دیگر نفت‌های جهان نیز اظهار داشت: برنت 26 دلاری در قراردادهای آتی 22 دلار و 16 سنت تعیین شده، تمام پیش‌بینی‌های قبل این بود که بعضی کشورها تا پایان سال به رشد اقتصادی برمی‌گردند اما اکنون تمام این کشورها روی دامنه منفی هستند. اوپک نیز وارد دورانی می‌شود که بازار تعیین خواهد کرد که کمتر تولید کند، نه توافق‌های مونوپولی این سازمان و اگر بازار تعیین کند قیمت پایین‌تر نیز می‌رود، در نتیجه اوپک وارد دوران بحران مالی می‌شود، فقط غرب و کشورهای صنعتی ضرر نمی‌کنند کشورهای تولیدکننده نفت و سایر کالاهای بنیادی مثل فولاد و آلومینیوم هم همین سرنوشت را خواهند داشت ضمن اینکه اوپک مستقیم و سریعت‌ر ضربه می‌خورد.