واکنش وزارت جهاد کشاورزی به یک خبر:
۴ میلیون بهره‌بردار، نیروی آموزش دیده و دارای تحصیلات عالیه پشتوانه بخش کشاورزی هستند/کاهش مصرف آب برای تولید هندوانه/رتبه بالای تولیدات کشاورزی ایران در جهان
رعیتی گفت: تولیدات بخش کشاورزی، بیش از شش برابر افزایش یافته و این به نوعی مفهوم صرفه اقتصادی برای کشاورزان را تداعی می‌نماید.
به‌گزارش خبرنگار ایلنا، در پی انتشار مصاحبه‌ای با ابوالقاسم عربیون ( استاد دانشگاه و کارشناس اقتصاد کشاورزی) با عنوان "تولید بخش کشاورزی صرفه اقتصادی ندارد/با وجود مشکل آب، هندوانه و خربزه به روش سنتی کشت می‌شود" که در تاریخ ۱۱/۴/۹۷ منتشر شد، مجید رعیتی (کارشناس رصد و پایش وزارت جهاد کشاورزی) جوابیه‌ای در این خصوص در اختیار ما قرار داده است.
جوابیه به شرح زیر است:
با سلام
احتراماً در پاسخ به خبر مندرج در روز دوشنبه ۱۱/۴/۹۷ با عنوان " تولید بخش کشاورزی صرفه اقتصادی ندارد/ با وجود مشکل آب، هندوانه و خربزه به روش سنتی کشت می‌شود " و کد خبر ۶۲۹۸۵۰، مواردی به شرح ذیل را به اطلاع می‌رساند. شایسته است به منظور روشنگری افکار عمومی نسبت به نشر آن اقدام گردد.
شش برابر شدن تولیدات
تولیدات این بخش فعال و پویا از میزان ۲۰ میلیون تن در سال ۱۳۵۷ به تولید ۱۲۰ میلیون تن در سال ۱۳۹۶ به عبارتی بیش از شش برابر افزایش یافته و این به نوعی مفهوم صرفه اقتصادی برای کشاورزان را تداعی می‌نماید، چراکه در غیر این صورت نه تنها این حجم از تولید به دست نمی‌آمد بلکه کاهش نیز می‌یافت و به تبع آن وابستگی به کشورهای تولید‌کننده افزایش می‌یافت. علاوه بر این حجم واردات و به تبع آن خروج منابع ارزی را در پی می‌داشت.
نیروی انسانی مجرب
پشتوانه بخش کشاورزی، ۴ میلیون بهره‌بردار، نیروی آموزش دیده، تحصیلکرده و نیز دارای تحصیلات عالیه است. آموزش کشاورزان در قالب طرح‌های ترویجی مدرسه در مزرعه، آموزش جوانان در هنرستان‌های کشاورزی کشور، ۳۰ هزار مهندس کشاورزی در شاخه‌های مختلف و عمدتاً در بخش خصوصی و همچنین بکارگیری ۱۰ هزار مهندس ناظر کشاورزی، پشتوانه علمی و آکادمیک و تجربی را تقویت نموده و با انتقال دانش نوین به بهره‌برداران بخش کشاورزی، این خانواده بزرگ را به استفاده از علوم روز و عقلانیت در تولید مجهز نموده است.
میانگین سن بهره برداران، حدود پنجاه سال می‌باشد که نسبتاً قابل دفاع است.
تولید صنعتی
پشتوانه دیگر این بخش استفاده از فناوری‌های نوین دنیا می‌باشد. به نحوی‌که در حال حاضر ۷۰ درصد تولیدات دام و طیور با استفاده از شیوه‌های تولید انبوه و صنعتی به انجام می‌رسد و در این محصولات می‌توان به تولید بیش از ۲ میلیون تن مرغ، یک میلیون و صد هزار تن انواع آبزی، ۹۰۰ هزار تن تخم مرغ، و ۹۰۰ هزار تن گوشت قرمز اشاره کرد.
در بخش کشاوری طی چند دهه، ضریب مکانیزاسیون به ۱.۶۱ اسب بخار در هکتار رسیده است که نشان از بهره‌گیری ماشین آلات در حد نسبتاً مطلوب در این حوزه می‌باشد.
ارزش افزوده
اشاره به ارزش افزوده و کاهش هزینه‌ها، از این منظر قابل توجه است که تولیدات انبوه و صنعتی و فناوری‌ها، اگرچه در نظام شهرنشینی یک ضرورت تلقی می‌شود، ولی لزوماً به مفهوم صرفه اقتصادی نیست چراکه با مقایسه داده و ستانده، تولیدات سنتی روستاییان و عشایر در خصوص دام و طیور هنوز هم در قرن بیست یکم دارای صرفه اقتصادی است. فلذا تولیدات این قشر تلاشگر به صرف سنتی بودن به مفهوم غیر اقتصادی بودن آن نیست.
ارتقاء بهره وری آب
در خصوص استفاده از علوم نوین آبیاری، در راستای ارتقاء بهره‌وری آب، و هماهنگی با کمیته سازگاری با کم آبی، اقدامات متفاوتی توسط جهاد کشاورزی صورت گرفته است. از جمله می‌توان به افزایش ۷۱ درصدی تولیدات کشاورزی به ازاء یک متر مکعب آب اشاره نمود. در این زمینه تولید به ازاء هر متر مکعب آب، از ۷۳۰ گرم به ۱۲۵۰ گرم افزایش یافته است و با همین نگرش فنی و مدیریت منابع، تولید شکر به ۲ میلیون تن و تولید چغندر قند به ۸ میلیون تن و دانه‌های روغنی به ۴۰۰ هزارتن در سال رسیده است.
در مورد هندوانه نیز عملکرد از ۲۳ تن در هکتار به ۳۳.۴ تن در هکتار افزایش یافته، در حالی‌که سطح زیر کشت و میزان مصرف آب برای تولید این محصول کاهش یافته است، به نحوی‌که در سال ۹۲ به ازاء هر کیلو هندوانه ۴۰۰ لیتر آب مصرف می‌شد، لیکن در سال ۹۶ به ۲۰۰ لیتر کاهش یافته است. همچنین کشت این محصول در سطح ۱۱۳۰هزار هکتار انجام می‌شود که ۱۷۶۰۰هکتار آن از طریق کشت نشایی و ۶۳۰۰۰ هکتار با روش آبیاری نوین تولید می‌شود . لیکن در حال حاضر تولید گلخانه‌ای آن خیلی محدود می‌باشد. سطح کشت دیم (انتظاری) این محصول ۹ هزار هکتار است که تماماً با آب سبز (باران) آبیاری می‌شود و از منابع آبی سطحی و زیرزمینی در تولید آن استفاده نمی‌شود.
سازگاری با کم‌آبی
از دیگر اقدامات جهاد کشاورزی در راستای ارتقاء بهره وری آب ، تجهیز یک میلیون و هشتصد هزار هکتار زمین کشاورزی ( معادل ۱۰ درصد) به سامانه نوین آبیاری (اعم از بارانی و قطره‌ای)، افزایش سطح گلخانه‌های تولید گل و صیفی به سقف ۱۲۳۰۰ هکتار به منظور انتقال کشت از مزرعه باز به فضای بسته و قابل کنترل (به لحاظ نور، دما، رطوبت، تغذیه منابع معدنی و کوتاه کردن دوره رشد)، جایگزینی کشت پاییزه به جای کشت بهاره، حفظ منابع خاک با جایگزینی شخم کم عمق به جای شخم عمیق، جایگزینی کشت نشایی به جای کشت بذری، جایگزینی بذور مقاوم و سازگار با کم آبی، ممنوعیت کشت برنج در ۱۴ استان غیر شمالی، می‌باشد.
رتبه‌های جهانی
بخش کشاورزی ایران با تولید انواع انار و زرشک و زعفران رتبه اول تولید در جهان را داراست. رتبه دوم تولید پسته، رتبه چهارم تولید گردو و انواع سیب، و رتبه هفتم تولید پرتقال را به خود اختصاص داده است.
در پایان شایسته است برخی دارندگان کرسی‌های علمی، به‌جای نشر بیانات فاقد اعتبار، و مایوس کردن ۴ میلیون بهره‌بردار، بذر امید در دل بهره‌برداران حوزه کشاورزی بکارند و از بیان مباحث کلی و بدون آمار و اطلاعات دقیق پرهیز نمایند.
ارادتمند - مجید رعیتی - کارشناس رصد و پایش وزارت جهاد کشاورزی
