خروج واسطه ها از تجارت خارجی ایران/ مشکلات صادراتی کشور پابرجا است

به گزارش ایلنا، محمد لاهوتی با اشاره به انتشار آمار تجارت خارجی کشور که روز گذشته از سوی گمرک ایران اعلام شد، گفت: آمار تجارت خارجی کشور بعد از کش و قوس‌های فراوان و عدم ارایه آن از سوی گمرک ایران به عنوان مرجع رسمی اعلام شد که بر این اساس، آمارهای ۴ ماهه مجموع تجارت خارجی کشور را، ۲۹ میلیارد و ۲۷۹ میلیون دلار نشان می‌دهد که سهم واردات از آن معادل ۱۵. ۸ میلیارد دلار بوده که رشد مثبت ۲۴ درصدی را نشان می‌دهد.

رئیس کنفدراسیون صادرات ایران، میزان صادرات را ۱۳ میلیارد و ۴۵۹ میلیون دلار اعلام کرد که با رشد منفی ۹. ۵ درصد همراه بوده است و افزود: در بخش واردات، قیمت هر تن کالای وارداتی کشور ۱۳۹۹ دلار و ارزش کالاهای وارداتی نسبت به سال قبل، ۹ درصد رشد داشته است که سهم عمده‌ای از آن را برنج، ذرت دامی، خودرو و قطعات منفصله و کالاهای سرمایه‌ای و اساسی تشکیل می‌دهد؛ ولی در بخش صادرات، با توجه به رشد منفی متاسفانه شاهده هستیم که بیشترین رشد صادرات، مربوط به ۳. ۷ درصد پتروشیمی و ۴. ۲ درصد می‌عانات گازی است.

وی تصریح کرد: متاسفانه آنچه که آمارهای تجارت خارجی کشور روایت می‌کند، آن است که در افزایش صادرات با ارزش افزوده بیشتر توفیق نداشته‌ایم و متاسفانه کالاهای صنعتی، کشاورزی و معدنی کمترین سهم را داشته‌اند که این، جای تامل دارد و باید راهکاری برای خروج از این وضعیت پیدا کرد؛ این در حالی است که هر تن کالای صادراتی ایران، علیرغم اینکه نسبت به چهارماهه ابتدایی سال قبل، ۲. ۵ درصد به لحاظ ارزشی رشد داشته؛ ولی به ۳۵۸ دلار است که نشانگرخام‌فروشی بیشتر در صادرات است.

به گفته لاهوتی، در بحث صادرات نیز افت شدیدی به امارات و هند شاهد هستیم که بیشتر این موضوع، به رفع تحریم‌ها برمی‌گردد و نشان می‌دهد که معاملات ایران با کشورهای طرف تجاری خود، بدون واسطه صورت می‌گیرد؛ این در حالی است که بازارهای صادراتی عمده ایران را طی این دوره آماری، چین، عراق، امارات متحده عربی، کره جنوبی و هند تشکیل داده و در بخش واردات نیز چین، امارات، کره جنوبی، ترکیه و هند است.

وی اظهار داشت: در این میان کره جنوبی در بحث صادرات کالاهای ایرانی، رده چهارم را به خود اختصاص داده و از سوی دیگر، این کشور در رده سوم قرار می‌گیرد؛ بنابراین این امر نشان می‌دهد که معاملات ایران با دنیا به صورت مستقیم و با کاهش حضور واسطه‌هایی مثل امارات، هند و ترکیه در حال انجام است.

عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران، اظهار داشت: نکته دیگری که در این آمار‌ها خودنمایی می‌کند این است که واردات کشور را بیشتر، کالاهای سرمایه‌ای، اساسی و قطعات منفصله تولید تشکیل می‌دهد؛ ضمن اینکه این امر نشان می‌دهد که کالای ساخته شده کمتری به کشور وارد شده و بیشتر واردات را کالاهای واسطه‌ای و سرمایه‌ای تشکیل می‌دهد؛ از سوی دیگر با توجه به اینکه رشد صادراتی و رشد قیمت واردات را شاهد هستیم، این امر نشان می‌دهد که واردات پشتیبان کیفی‌سازی و تولید کالاهای باکیفیت است و می‌تواند در ادامه مسیر، تولیدات ایرانی را با شرایط بهتری رقم زند.

لاهوتی ادامه داد: البته در آمارهای گمرک، متاسفانه فقط به قیمت و ارزش صادرات و واردات اشاره شده و ما در آمار‌ها شاهد اعلام رسمی میزان وزنی کالا نیستیم تا بتوان تحلیل کرد بالاخره از نظر وزنی، در چه شرایطی هستیم؛ ولی آنچه که روایت می‌شود، رشد به لحاظ وزنی نیز صورت گرفته؛ ولی از نظر ارزشی ممکن است کاهش داشته باشد.

وی افزود: کاهش ارزشی از جهاتی می‌تواند خوب باشد و از جهات دیگر، می‌تواند منفی باشد؛ جنبه مثبت آن است که میزان حجم صادرات ما رشد کرده ولی به دلیل قیمت‌های جهانی، ارزش صادراتی ما پایین آمده است؛ در این صورت کاهش مربوط به قیمت‌های جهانی بوده و لاجرم باید آن را پذیرفت؛ ولی اگر ارزش کالاهای صادراتی کاهش یافته و از نظر وزنی رشد داشته باشد و البته قیمت در بازارهای جهانی ثابت بوده و کاهش نداشته باشد، آنگاه رشد منفی صادرات نشانگر این است که متاسفاهن نتوانستیم ارزش افزوده بیشتری ایجاد کنیم.

رئیس کنفدراسیون صادرات ایران خاطرنشان کرد: آمار‌ها این پیام را می‌دهد که اگر مشکلات تولید و صادرات کشور برطرف نشود؛ نه تنها نمی‌توانیم و قادر نیستیم به رشد ۲۰ درصدی در سال جاری و سالهای آتی دست یابیم، بلکه فرصت‌های کنونی نیز از دست می‌رود و لذا به یک حرکت جهادگرانه یا انقلابی نیاز داریم که مشکلات تولید و صادرات را در اسرع وقت و با کمترین هزینه برطرف کرد و بتوان به سمت تولید با ارزش افزوده بیشتر و صادرات با ارزش افزوده بالا‌تر حرکت کنیم. وی افزود: منحنی آمار‌ها نشان می‌دهد که خام فروشی رو به افزایش است؛ در حالیکه اقتصاد مقاومتی، تاکید بر جلوگیری از خام فروشی و افزایش صادرات با ارزش افزوده بالا‌تر دارد که البته سه رکن اساسی را باید رعایت کرد، به این معنا که باید مشکلاتی همچون نرخ ارز، گران بودن تسهیلات و حمل و نقل را حل کرد؛ این درحالی است که تسهیلات، با قیمت بالا به دست تولیدکنندگان ایرانی می‌رسد که این امر، زمینه ساز تولید کالاهای غیررقابتی می‌شود؛ از سوی دیگر باید مسائل پیش روی حمل و نقل را از میان برداشت.

لاهوتی تاکید کرد: سال گذشته بار‌ها و بار‌ها بخش خصوصی متذکر شده که این روند کنونی در شاخصه‌هایی همچون نرخ ارز، تسهیلات گران قیمت و حمل و نقل، کاهش صادرات به خصوص صادرات با ارزش افزوده را در پی دارد که متاسفانه خیلی توجه نشد؛ اما امیدواریم در سال جاری با توجه به آمارهایی که گرچه دیر ولی رسما اعلام شد و شک و شبهه موجود را شفاف سازی کرد، بتوان شرایط را برای رشد صادرات و رفع مشکلات پیش روی آن فراهم نمود.

وی اظهار داشت: کاهش حدود ده درصدی صادرات، نشان دهده آن است که وضعیت اقتصادی خوب نیست؛ به خصوص اینکه کاهش ما در حوزه کالاهای صنعتی و کشاورزی بوده است؛ در حالی که تنها راهی که می‌تواند اهداف اقتصاد مقاومتی را فراهم کند، تولید صادرات محور است و حمایت دولت هم باید معطوف به همین بخش باشد؛ اگر حتی دولت نمی‌تواند سرمایه گذاری در رفع مشکلاتی همچون حمل و نقل داشته باشد، باید از سرمایه گذاران خارجی کمک گیرد، ضمن اینکه تکلیف نرخ ارز هم باید مشخص شود.

لاهوتی گفت: امروز بانک‌ها تسهیلات را با نرخ‌های بالایی عرضه می‌کنند و تولیدکنندگان هم ناچار هستند که از آن استفاده کنند، اما تولیداتشان رقابتی نیست، پس تا زمانی که نگاه ما درون زا و برون نگر نباشد، نمی‌توانیم از شرایط سخت و رکودی خارجی شویم، پس دولت باید هر چه سریع‌تر در زمینه رفع مشکلات پیش روی صادرات گام بردارد.