در گفت‌وگو با ایلنا مطرح شد:
صادرات نفت حق سلب شده ایران است/ جنگ اوکراین، بیدارباشی برای اروپایی‌ها
مدیر کل پیشین امور اوپک و ارتباط با مجامع انرژی وزارت نفت گفت: وضعیت ایران را باید در چارچوب حقی ببینیم که از ما سلب شده و اصلا به قضایای امروز ارتباطی ندارد، تحریم‌ها ظالمانه بوده و اکنون باید به بازار برگررد.
جواد یارجانی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، درباره تاثیر مناقشات اخیر روسیه و اوکراین بر بازار نفت و قیمت‌ها اظهار داشت: در بازار نفت دو دسته عوامل روی قیمت و جهت‌گیری بازار تاثیرگذارند یکی عوامل اساسی بازار هستند که همیشه تاثیرگذارند، مثل سطح تقاضای بین‌المللی، میزان عرضه و همچنین میزان ذخایری که کشورها می‌توانند استفاده کنند. زمانی که کرونا شیوع پیدا کرد تقاضا بشدت سقوط کرد و عرضه مازاد شد، حتی در برهه کوتاهی قیمت منفی را هم در بازار امریکا مشاهده کردیم.
چه بر سر معامله های کاغذی آمد؟
وی ادامه داد: اما دسته‌ای دیگر عوامل غیراساسی هستند که شوک‌هایی به بازار نفت وارد می‌کنند که می‌تواند تاثیر کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت داشته باشد؛ مثل اتفاقات انقلاب، کودتا، جنگ و یا انفجار خاصی در میادین نفتی که سریع قیمت نفت را بخصوص بازارهای فیوچر و غیرفیزیکی که برخی بصورت کاغذی معامله می‌کنند، تحت‌تاثیر قرار می‌دهد و شرکت‌هایی را که تخصص ورود به این بازارها از جمله طلا و نفت دارند، با کوچکترین خبری وادار می‌کند که هجوم آورده و نفت را بخرند تا در سطح بالاتری بفروش رسانده و از این مسیر سود حاصل کنند.
جنگ در قرن ۲۱ و سرنوشت نفت و گاز
وی افزود: در برهه‌ای که ما اکنون قرار داریم هر دو عامل یادشده تاثیرگذارند از جمله اینکه بدلیل عدم سرمایه‌گذاری کافی در صنعت نفت در سال‌های اخیر؛ عرضه نسبت به تقاضا رشد نداشته و منجر به افزایش افزایش قیمت‌ها شد. همچنین بابت جنگی که در قرن بیست و یکم در قلب اروپا شاهدیم، به بازار شوک وارد شده، زیرا کشوری مثل روسیه که از کشورهای مهم نفت و گاز دنیا بوده درگیر آن است. باید توجه داشت که بسیاری از پالایشگاه‌های اروپایی و حتی کشورهایی در شرق دنیا مثل چین از این کشور نفت می‌خرند، بنابراین شرکت‌های روسی از نظر تامین انرژی دنیا اهمیت دارند. در کل اروپا تقریبا 40 درصد نیاز گاز طبیعی خود را از روسیه تامین می‌کند.
زمانی که بازار نفت تغییر چهره داد
مدیر کل پیشین امور اوپک و ارتباط با مجامع انرژی وزارت نفت در ادامه با بعید دانستن خرید نفت و گاز روسیه گفت: برای اروپا سخت است نفت و بخصوص گاز را جایگزین کند، زیرا قراردادهای بلندمدت دارد و به شدت به این گاز وابسته است، ضمن اینکه بازار نفت از این اتفاقات شوک‌آور کم ندیده که مهمترین آنها نیز شوک نفتی 1973 بود که تحریم نفتی اعراب علیه امریکا و کشورهایی که در جنگ یوم‌کیپور به اسرائیل کمک می‌کردند باعث شد قیمت نفت 4 برابر شود، این شوک به بازار برای همیشه باقی ماند و چهره بازار نفت را کلا تغییر داد.
ایران با نفت چه کرد؟
یارجانی افزود: شوک دیگر شروع حرکت‌های انقلابی در ایران و خروج 5 میلیون بشکه‌ای نفت از بازار و متعاقب آن هم حمله عراق به ایران از عواملی بودند که عرضه را کم کردند، روی تقاضا نیز اثر گذاشته و تاثیرات عمیقی را روی بازار نفت گذاشتند که نتایج آن را شاهدیم، بازارهای کاغذی هم از عواملی هستند که بسته به اینکه تحولات به چه سمت و سویی سیر کند، تاثیرگذارند.
یک بیدارباش برای اروپایی ها
به گفته وی؛ اکنون اگر حتی آتش بس اعلام و مذاکرات صلح هم شروع شود شرایط به گذشته برنمی‌گردد، شاید این قضایا یک بیدارباشی برای کشورهای اروپایی باشد که حداقل در میان‌مدت و بلندمدت مبادی تامین انرژی خود را متنوع کنند، البته در کوتاه‌مدت خصوصا در زمینه گاز امکان ندارد ولی حتما تغییراتی ایجاد می‌شود و متنوع‌سازی منابع تامین انرژی و یا خود انرژی شاید باعث شود توجه اروپا به انرژی غیرفسیلی و اتمی و تجدیدپذیر بیشتر جلب شود.
حقی که از ایران سلب شد
این کارشناس حوزه انرژی در ادامه به شرایط ورود ایران به بازار بخصوص اروپا پرداخت و گفت: وضعیت ایران را باید در چارچوب حقی ببینیم که از ما سلب شده و اصلا به قضایای امروز ارتباطی ندارد. تحریم‌ها ظالمانه بوده و بعد از تحریم زمان اوباما که صادرات نفت به اروپا صفر شد سیاست تحریم بر صادرات نفت ما جزء سیاست‌های شناخته شده امریکا و همپیمانانش شده است.
حذف دارنده بزرگترین ذخایر و محرومیت اروپا
یارجانی تاکید کرد: حذف یک کشور بزرگ مثل ایران از بازار نفت و جلوگیری از سرمایه‌گذاری کشوری که به لحاظ مجموع منابع نفت و گاز بزرگترین در دنیا است، کشورها را زمان بحران در شرایط سختی قرار می‌دهد، به طوری که تاکنون هم اروپا محروم و هم سختی‌های زیادی بر ایران تحمیل شد.
وی خاطرنشان کرد: در هرحال باتوجه به میزان ذخایر و سابقه طولانی تامین نیاز انرژی دنیا، ایران باید در بازار انرژی فعال باشد، هرچند ممکن است تاثیراتی را هم در روند قیمت‌ها بگذارد زیرا کشور مهمی به بازار برمی‌گردد و این به معنای این نیست که ما از فرصت کنونی جهان بهره می‌بریم، این حقی است که زودتر از اینها باید از آن استفاده می‌کردیم.
