می‌توانیم تا یک‌سوم از مصرف داخلی برق را صادر کنیم/ صادرات گاز سیاسی است و برق تبلیغاتی/ روسیه ما را از بازار گاز اروپا بیرون کرد

هاشم اورعی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، درباره ظرفیت‌های صادرات برق ایران اظهار داشت: درست که ما رتبه چهاردهم ظرفیت نصب‌شده نیروگاهی را داریم اما باید ببینیم چقدر از این ظرفیت نصب‌شده انرژی تولید می‌کنیم، اکنون علیرغم بالا بودن نیروگاه نصب‌شده میزان انرژی که کسب می‌کنیم نسبت به متوسط دنیا بسیار کم است، زیرا بخشی از نیروگاه‌های ما فرسوده است به طوری که 3 نیروگاه کشور فقط 20 درصد راندمان دارند یعنی از 100 مگاوات نیروگاه نصب‌شده فقط 20 مگاوات انرژی دریافت می‌کنیم.

85 هزار مگاوات نیروگاه نصب‌شده با راندمان پایین هنر نیست

وی با بیان اینکه راندمان نیروگاهی ما از متوسط تکنولوژی روز بسیار پایین‌تر است، افزود: علاوه بر پایین بودن راندمان، از 85 هزار مگاوات نیروگاه منصوبه تقریبا 12500 مگاوات برقابی است و ما امروز آبی نداریم که از آنها برق دریافت کنیم، ضمن اینکه دلیل 70 درصد نیروگاه‌های ما از سوخت گاز مصرف می‌کنند و این هنر نیست که ادعا کنیم 85 هزار مگاوات نیرو گاه نصب‌شده داریم اما گازی برای تامین سوخت نداریم. در نتیجه دارا بودن مقام چهاردهم نیروگاه نصب‌شده در حالی که خاموشی داریم هیچ اهمیتی ندارد. 

کمبود برق روند افزایشی دارد

استاد دانشگاه صنعتی‌شریف تصریح کرد: تابستان امسال بیش از دو برابر پارسال کسری برق داشتیم، زمستان سال جاری هم نسبت به سال گذشته کمبود بیشتری خواهیم داشت، یعنی کمبود برق روند افزایشی دارد در این شرایط آیا صحبت از صادرات معنی دارد؟ زیرا مفهوم صادرات مازاد تقاضای داخلی است، بعبارت دیگر صادرات در کشور ما تبلیغاتی و سیاسی است.

صادرات برق در ایران تبلیغاتی است

وی با بیان اینکه صادرات برق در کشور ما وجهه تبلیغاتی دارد، گفت: ما اکنون به عراق صادر می‌کنیم اما هنوز 5 میلیارد دلار از پول آن را دریافت نکرده‌ایم، در نتیجه صادرات برق در کشور ما جایگاهی ندارد. 

هاب انرژی در حد حرف ماند

اورعی با بیان اینکه مهمترین اقدام در حوزه برق در کشور ما مبادله آن است، خاطرنشان کرد: ما اکنون در شمال، شرق و غرب شبکه داریم که باید آن را تقویت کنیم و به جای صادرات به حوزه مبادله ورود کنیم، در هر حال زمانی می‌توانیم از تبادل و بخصوص صادرات صحبت کنیم که در این زمینه سرمایه‌گذاری کنیم، ما در زمره کشورهایی هستیم که می‌توانستیم هاب و یا سپهر انرژی منطقه باشیم اما این قضیه در حد حرف باقی ماند زیرا کاری نکردیم که از این ویژگی برخوردار باشیم.

وی با بیان اینکه ما امکان صادرات برق به افغانستان، پاکستان، ترکیه و عراق را داریم، تاکید کرد: زمانی می‌توانیم صادرات کنیم که بخش خصوصی ورود کند، راندمان نیروگاه‌ها نیز بالا برود، از دلایلی که کمبود برق تابستان امسال بیش از دو برابر پارسال بود علاوه بر رمزارزها، عدم تعمیرات اساسی نیروگاه‌ها بوده است، ما به دلیل عدم تعمیرات  4000 مگاوات ظرفیت را در پیک تابستان امسال از دست دادیم، بنابراین ظرفیت داریم زیرا منابع بالایی از گاز، باد و انرژی خورشید داریم ولی کافی نیست، زمانی می‌توانیم یک صادرکننده برق به کشورهای مجاور باشیم که روی این ظرفیت کار شده و از بالقوه به بالفعل تبدیل شود.

صادرات گاز باارزش‌تر است یا برق؟

این کارشناس حوزه انرژی درباره اولویت صادرات برق یا گاز گفت: صادرات هر یک از این دو منبع انرژی اهمیت خاص خود را دارد اما هرچه داخل کشور ارزش افزوده بیشتری ایجاد کنیم ارجح است، گاز ماده اولیه است بهتر است تبدیل به برق شده و آنگاه صادر کنیم، چون ارزش آن بیشتر شده، رشد اقتصادی و اشتغالزایی را بیشتر می‌کند. نقش یک دلار دریافتی بابت صادرات برق از یک دلار حاصل از صادرات گاز در اقتصاد ملی بیشتر است زیرا اشتغال و رشد اقتصادی بیشتری ایجاد می‌کند. 

صادرات گاز سیاسی است

وی خاطرنشان کرد: گاز امروز در جهان بخصوص منطقه ما سیاسی شده مثلا روسیه از نورداستریم 2 که از روزی 600 میلیون متر مکعب به اندازه کل مصرف داخلی ما به اروپا گاز ارسال می‌کند، این به آن معنا است که روسیه ما را از بازی اتصال به بازار گاز اروپا بیرون کرده است، بنابراین گاز سیاسی است و در شرایط فعلی اجازه نمی‌دهند که ما راهی برای صادرات ایجاد کنیم اما برق چندان سیاسی نیست، حساسیت صادرات گاز به افغانستان نسبت به صادرات گاز به اروپا یا ترکیه بسیار کمتر است. اما در عین حال رفته‌رفته نیاز کشورها به واردات برق کم می‌شود زیرا اگر کشورها نتوانند برق مطمئنی از کشورهای همسایه دریافت کنند بدنبال ایجاد ظرفیت می‌روند کمااینکه در عراق همینگونه است بنابراین میزان نیاز با گذشت زمان کم می‌شود و دوم اینکه رقابت افزایش می‌یابد و کشورهای دیگری نیز به حوزه صادرات ورود می‌کنند.

اورعی گفت: مثلا امروز افغانستان به شدت کمبود برق دارد یعنی در زمان پیک 10 تا 15 درصد از تقاضا را هم نمی‌تواند پوشش دهد، ولی به همین شکل باقی نمی‌ماند، سمت ایرانیِ پاکستان هم کمبود برق وجود دارد، در ارمنستان و عراق هم کمبود برق را شاهدیم، ترکیه هم کمبود داشت ولی اکنون با توجه به توسعه جدی انرژی تجدیدپذیر تقریبا به ما نیازی ندارد.

می‌توانیم تا یک‌سوم از مصرف داخلی برق را صادر کنیم

وی خاطرنشان کرد: در هر صورت اگر بتوانیم ظرفیت رقابتی برای تولید انرژی الکتریکی در کشور داشته باشیم می‌توانیم تا یک‌سوم از مصرف داخلی را صادر کنیم اما دو شرط دارد یکی اینکه بتوانیم رقابت کنیم و دیگر اینکه شرایط لازم را برای انتقال فراهم و شبکه‌ها را تقویت کنیم، یعنی برنامه 5 ساله در نظر بگیریم البته به شرطی که شرایط سیاسی باعث نشود که موضوع منتفی شود، یعنی از یک سو مذاکرات اقتصادی و تجاری و از سوی دیگر خطوط انتقال را همزمان پیش ببریم، همچنین در کشور تولید انرژی الکتریکی را بالا ببریم، مصرف را کم کنیم تا یک منبع درآمد ارزی مطمئنی برای اقتصاد ملی کشور ایجاد شود.