ناگفته‌های وزیر اقتصاد از دلایل ریزش بورس/ فرصت اجرای مصوبات طلایی برای بازگشت شاخص را از ما گرفتند/ عده‌ای از شایعه اختلافات نان می‌خورند

به گزارش خبرنگار ایلنا، وزیر اقتصاد در نشست با خبرنگاران با بیان اینکه پس از اتمام دوره خدمتم در وزارت اقتصاد به دانشگاه شهید بهشتی برمی‌گردم، گفت: عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی هستم و این دانشگاه در منطقه اوین قرار دارد و پس از پایان دوره خدمتم در دانشگاه مشغول به کار خواهم شد.

دژپسند با بیان اینکه بسیاری از اتفاقاتی که در حوزه اقتصاد افتاد را نمی‌توانم بازگو کنم، تاکید کرد: پس از گذشت مدت‌زمانی، آنچه که نمی‌توانم امروز بگویم را در کتاب خاطراتم منتشر خواهم کرد.

وی با اشاره به اتفاقاتی که باعث ریزش بازار سرمایه شد، بیان داشت: همانطور که پیش از این اعلام کردم یکی از دلایل ریزش بازار سرمایه، افزایش نرخ بهره بین‌بانکی بود که بنده با آن به شدت مخالف بودم اما عده‌ای تصمیم گرفتند نرخ بهره بین‌بانکی افزایش یابد.

وزیر اقتصاد ادامه داد: برای بازگشت بازار سرمایه و شاخص، مصوبات طلایی گرفته‌ام اما فرصت اجرای آن را ندادند و در حالی که پس از ریزش‌های مستمر، شاخص به 1.5 میلیون واحد رسید بازهم جوسازی‌هایی صورت گرفت که منجر به ریزش شاخص شد.

دژپسند در پاسخ به سوال ایلنا درباره دلایل تاخیر اجرای مصوبه قانونی تزریق منابع از صندوق توسعه ملی به صندوق تثبیت بازار سرمایه گفت: بانک مرکزی مقاومت سختی برای اجرای این مصوبه قانونی داشت. انتقال درصدی از منابع ورودی از صندوق توسعه ملی به صندوق تثبیت بازار سرمایه، قانون من‌درآوردی نبود بلکه قانون مصوب سال 94 بود و از زمان تصویب تا کنون طبق این قانون باید 510 میلیون دلار از صندوق توسعه ملی به صندوق تثبیت بازار سرمایه واریز می‌شد که مقاومت‌های بانک مرکزی باعث تاخیر در اجرای آن شد.

دژپسند با بیان اینکه در بازار سرمایه همواره این موضوع را بیان کرده‌ام که مردم پس‌انداز خود را بدون مطالعه وارد بازار سرمایه نکنند و پرتفوی ترکیبی داشته باشند، ادامه داد: در کنار تمام اظهارنظرها همواره بیان کرده‌ام که بازار سرمایه نوسان دارد و افراد باید ریسک پذیر باشند و جمله معروف من برای توصیه به سهامداران، مشاوره، مطالعه و بعد معامله بوده است.

وی با بیان اینکه هجوم تقاضا به بازار سرمایه ناشی از انفجار نقدینگی بوده گفت: یکی از عوامل اصلاح بازار سرمایه اخلال در نرخ بهره بین بانکی بوده و افزایش نرخ بهره به سایر بازارها علامت می‌داد و در تمام دنیا نرخ بهره یک علامت اقتصادی محسوب می‌شود. افزایش نرخ بهره نه تنها به بازار سرمایه بلکه به بازار بدهی هم آسیب وارد اورد.

دژپسند افزود: قبل از افزایش نرخ بهره بین بانکی توانستیم در هفته 8 هزار میلیارد تومان اوراق عرضه کنیم.

وزیر اقتصاد ادامه داد: در همان دوران عده‌ای بر این باور بودند که افزایش شاخص باعث گرانی می‌شود اما از میانه مردادماه که شاخص شروع به اصلاح  کرد، دیدیم که نرخ دلار افزایش یافت.

وی با بیان این که برخی‌ها دل سهامداران را خالی کردند و باعث ایجاد ترس در بازار سرمایه شدند گفت: عده‌ای اعلام کردند که بازار سرمایه در حال فرو ریختن است و باعث ترس مردم از بازار سرمایه شدند.

دژپسند گفت: جالب است همان افرادی که مدام در حال ترساندن مردم بودند در تیر و مرداد ماه از بنده می‌پرسیدند که چرا بورس خلاف اقتصاد عمل می‌کند و در حالیکه شاخص‌های اقتصاد رشد منفی دارند چرا شاخص بورس همچنان مثبت است؟ بنده در جواب به آنها می‌گفتم شرکت‌های بورسی از بنگاه‌های منتخب و گلچین شده اقتصاد هستند و معلوم است که باید شرایط ویژه داشته باشند. پاسخی که در مرداد ماه به آنها دادم در آبان و آذر ماه خود را نشان داد.  گزارش‌های سه ماهه و شش ماهه این شرکت‌ها منتشر و سوددهی آنها مشخص شد برخی از افراد که صداقت داشتند، اذعان کردند که با این سوددهی شرکت‌های بورسی شاخص می‌توانست در یک میلیون و 800 هزار واحد باقی بماند.

وی با اشاره به رشد شاخص در سال گذشته ادامه داد: از ابتدای فروردین سال 99 تا پایان اسفند ماه سال 99 میزان رشد شاخص حدود 155 درصد بود و در همین سال بازار سرمایه بهترین بازدهی را نسبت به سایر بازارها داشت. 

وزیر اقتصاد تاکید کرد: نمی خواهم از عملکرد خودم بگویم که اگر بنا به تشریح آن باشد باید بگویم وقتی بنده وارد وزارت اقتصاد شدم شاخص زیر 200 هزار واحد بود که امروز شاخص حدود یک میلیون و 150 هزار واحد است و این نشان از توسعه بازار سرمایه دارد. نگاهی به میزان عرضه‌های اولیه در آن سال‌ها با سال گذشته داشته باشید در اوج بازار، عرضه اولیه حتی به 5.5 میلیون نفر هم رسید. اما وقتی دل سهامدار خرد و حقیقی خالی شد طبیعی است که پول خود را از بازار خارج کند. در این برهه باید اقداماتی انجام می‌دادیم که مانع از هجرت سرمایه‌ها می شدیم. باید کمک می کردیم تا کسی از موضع ترس سرمایه خود را از بازار خارج نمی‌کرد.

دژپسند افزود: در دوره‌ای که تقاضا بالا بود، تمهیدات قانونی لازم و مجوزها را اخذ کردیم تا عرضه را افزایش دهیم. زمانی که در مردادماه تقاضا در بورس کاهش یافت، مصوباتی را برای کمک به افزایش تقاضا اخذ کردیم. از جمله مصوبه‌ای که دریافت کردیم، اجرای قانون انتقال یک درصد صندوق توسعه ملی به صندوق تثبیت بازار سرمایه بود. صندوق توسعه ملی اعلام کرد به ما تکلیف نشده به همین دلیل برای این موضوع مجوز گرفتم و آن را تکلیف کردیم.

وی گفت: شنیده‌ام که آقای همتی گفته این منابع ریالی بوده که اصلا چنین چیزی صحت ندارد و این اظهارات ایشان موجب تعجب من شد. این اظهارات آقای همتی علیه خودشان است چراکه 50 میلیون دلار از این منابع را بانک مرکزی تبدیل کرده‌ است. ورودی صندوق ارزی است اما اجازه تبدیل به ریال دارد.

وزیر اقتصاد ادامه داد: همانطور که گفتم از زمان تصویب این قانون در سال 94 تا کنون باید حدود 500 میلیون دلار را بانک مرکزی به صندوق تثبیت واریز می‌کرد. اما بانک مرکزی این قانون را به انجام نرساند و عملا این مصوبه اجرایی نشد تا اینکه با رایزنی صندوق هزار میلیارد تومان از منابع خودش اخذ کردیم و اخیرا هم بانک مرکزی 1000 میلیارد تومان را تبدیل و واریز کرد.

دژپسند با اشاره به سایر اقدامات دولت برای بهبود شرایط بورس گفت: برای تحریک تقاضا فقط به این مصوبه اکتفا نکردیم،‌ مصوبه‌ای را اخذ کردیم که شرکت‌ها بتوانند اوراق خزانه تهیه و همه شرکت‌ها بازارگردان داشته باشند. در شورای عالی بورس تصویب کردیم که سازمان بورس کارمزد مربوط به خود را به صندوق تثبیت اختصاص دهد که از همین محل هزار و 900 میلیارد تومان تامین شد. درسال گذشته 90 درصد کارمزد سازمان بورس،‌ به صندوق تثبیت اختصاص پیدا کرد. حال اینکه عده‌ای جوسازی می ‌کنند که سازمان بورس هیچ برنامه و تهمیداتی نداشت.

وزیر اقتصاد افزود: همین برنامه‌ها باعث شد شاخص به یک میلیون و 500 هزار واحد برسد اما بازهم عده‌ای هول شدند و باز هم دوباره جوسازی‌ها و نامه نگاری برخی از افراد و تخریب‌ها شروع شد. از این اینجا به بعد بنیان‌ها آسیب دید در حالی که یک بار دیگر بازار خودش را احیا کرده بود عده‌ای مانع شدند. البته دوباره در پایان سال شاخص به یک میلیون و 300 هزار واحد رسید.

وی تاکید کرد: یادمان نرود که شاخص بورس تابع چندین متغییر است،‌ در برهه‌ای درباره نرخ گذاری کالای بورسی صحبت شد هر چند این اظهارنظرها به اجرا نرسید اما آثار خود را بر بازار گذاشت. بحثی که درباره قیمت‌گذاری فولاد مطرح کردند که به اجرا نرسید اما اثر خود را بر جا گذاشت.

دژپسند درباره اظهاراتی عده‌ای از تحلیل‌های وزارت اقتصاد از شرایط اقتصادی گفت: عده‌ای درباره تحلیل‌ها و استدلال‌های وزارت اقتصاد مبنی بر آثار افزایش نرخ بهره بین بانکی جوسازی می‌کردند و می‌گفتند که وزیر اقتصاد از عوامل تورم اطلاع ندارد اما امروز می‌بینیم استدلال بنده درست بوده‌ است. تورم در ایران عمدتا ناشی از فشار هزینه است. درحالی که 85 درصد واردات ایران کالاهای واسطه‌ای و مواد اولیه است، وقتی با جهش نرخ دلار مواجه می‌شویم، این کالاها با چند برابر قیمت وارد می‌شوند و یکی از دلایل افزایش تورم را ناشی از افزایش نرخ دلار می‌دانیم. البته امروز دیگر همه به این موضوع پی برده‌اند.

وزیر اقتصاد با اشاره به شایعاتی از اختلاف وزارت نفت و وزارت اقتصاد در صندوق پالایشی اظهار داشت: درباره صندوق پالایشی یکم اصلا اختلاف بین وزیر نفت و وزیر اقتصاد نبود،‌ نمی‌دانم عده‌ای چه اصراری دارند که از این مباحث نان بخورند. موضوع این بود که سازمان خصوصی سازی و شرکت پخش و پالایش فراورده‌های نفتی هر کدام مباحثی بر روی نحوه تشکیل صندوق داشتند. پس از رفع ابهامات هم همان روز اعلام کردم که در هفته اول شهریورماه صندوق پالایشی یکم عرضه می‌شود که این اتفاق هم افتاد و از حداکثر تخفیف قانونی هم در این صندوق استفاده کردیم.

وی گفت: از زمانی که اصلاح  شروع شد به دنبال افزایش عرضه بودیم و این را یک حسن می‌دانیم که صدور کدهای بورسی افزایش پیدا کرد. یک زمانی هم هسته معاملات به مشکل برخورد؛ این موضوع را قبول دارم اما هسته معاملات چیزی نیست که بتوان آن را با یک اشاره حل کرد. ما با تحریم‌ها مواجه بودیم و امکان واردات تجهیزات جدید نبود از این رو به دنبال بومی سازی آن رفتیم و موفق هم بودیم و امروز دیگر این مشکل را نداریم.

دژپسند افزود: درباره برخی از تصمیماتی که گرفتیم، عده‌ای از خود بازار به این تصمیمات نقد می‌کردند، برای مثال اعلام کردیم آنهایی که کد دریافت می‌کنند تا یک ماه حق معامله نداشته باشند و آموزش ببینند. اما عده‌ای به این تصمیم نقد وارد کردند و بیان داشتند تبعیض است و ما آنها را کنار گذاشتیم.

وی با اشاره به تغییر مدیریتی در بازار سرمایه ادامه داد: عده‌ای می‌گفتند در فاصله کوتاه سه مدیر بورسی تغییر کرد در این باره باید بگویم رابطه بنده با اقای محمدی قدیمی است و موضوع برکناری ایشان مطرح نبود. آقای شاپور محمدی برکنار نشد بلکه به دلیل شرایط سختی که برای ایشان پیش آمده بود، ایشان استعفا دادند.

وزیر اقتصاد تاکید کرد: حتما یادتان می‌آید که از آمدن آقای قالیباف هم بسیار استقبال شد چراکه فردی از درون بورس بود و دانش و تجربه بورسی را داشت و بسیاری از این تمهیدات هم در دوره قالبیاف مصوب شد. اما ایشان هم به دلیل فشارهای پیرامونی مهرماه استعفا داد اما من استعفای وی را نپذیرفتم تا اینکه آبان ماه استعفای کتبی خود را ارایه داد. در حالی که مدیران بورسی مشغول به کار بودند عده‌ای از  افراد غیرحرفه‌ای جو را خراب می‌کردند و تمام زحمات را به هدر می‌دادند. پس از ایشان هم یکی از بهترین انتخاب‌های ما در بورس آقای دهقان بوده است.

دژپسند گفت: اگر به خرداد سال گذشته برگردم حتما مصوباتی که گرفته بودم را به اجرا می‌رساندم. مصوباتی اخذ کرده بودم که به شدت عرضه اولیه را افزایش می‌داد، موجب افزایش شناوری بنگاه‌ها می‌شد و تمام این‌ها باعث می‌شد عرضه افزایش یابد و تعادل میان عرضه و تقاضا فراهم شود.

وی افزود: در آن زمان بنگاهی که وارد عرضه اولیه می‌شد 6 تا 9 ماه زمان می‌برد اما امروز شرایط روان شده و یک ماهه قابل انجام است. امروز 40 بنگاه آماده عرضه اولیه هستند اما وقتی شاخص اصلاح پیدا می‌کند نمی‌توان این اقدام را انجام داد و این فرصت‌ها را همان کسانی که دل سهامداران را خالی کردند از ما گرفتند و دست ما بسته شد. دوره اصلاح  دیگر فرصت استفاده از مصوبات طلایی نبود.

وزیر اقتصاد تاکید کرد: از من پرسیده می‌شود آیا شما به عنوان وزیر اقتصاد احتمال اصلاح بورس را نمی‌دادید؟ باید بگویم که  به دلیل فضای پیرامونی که به وجود آمده بود احتمال اینکه اصلاح  شروع شود را می‌دادم. عده‌ای صاحبنظران پیش بینی می‌کردند که اصلاح  بورس از آبان ماه و حوالی انتخابات آمریکا شروع شود، برای همین باید زمینه عرضه را افزایش می‌دادیم. درباره تمام این موضوعات مصوباتی گرفتیم که هر کدام آنها باعث افزایش عرضه می‌شود به نحوی که وزارت صمت اعلام کرده صد بنگاه آماده ورود به بورس هستند.