برنامه‌ریزی برای کاهش یک میلیارد و ۲۲۸ میلیون متر مکعب مصرف آب در افق ۲۰ ساله/ چالش آبی تهران با جمعیت ۲۰ میلیون نفری در ۱۴۱۰

به گزارش خبرنگار اقتصادی ایلنا، یوسف رضاپور در نشست خبری با بیان اینکه طبق برآورد از 20 ایستگاه از ابتدای سال آبی تا روز گذشته 226.6 میلیمتر بارندگی داشته‌ایم، افزود: میزان بارندگی‌ها در سال آبی جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته 11 درصد کاهش داشته اما نسبت به متوسط بلندمدت 27 درصد مثبت هستیم.

وی با بیان اینکه نوع بارش‌ها به دلیل تغییر اقلیم و افزایش دما بیشتر به صورت باران بوده است افزود: در دو سال اخیر بارش‌ کمتری به صورت برف داشتیم و شرق تهران نیز کیفیت بارش‌ها نسبت به قبل پایین‌تر بوده است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان تهران با اعلام اینکه تا روز گذشته حجم مخازن ذخایر سدهای پنجگانه 566 میلیون متر مکعب بوده است، گفت:‌ در مقایسه با سال گذشته که این رقم 635 میلیون متر مکعب بوده است،  69 میلیون متر مکعب ذخیره کمتری داریم.

وی اظهار داشت: تا پایان شهریور 1400 نگران چگونگی تامین آب شرب و بهداشت تهران هستیم و در جلساتی که با آبفای تهران داشتیم، برنامه‌ریزی می‌کنیم که به جیره‌بندی و قطعی آب نرسیم و بتوانیم بدون مشکل آب مطمئن و بهداشتی تحویل مردم دهیم.

تهرانی ها ۳۴۸ لیتر در روز آب مصرف می کنند

وی با اشاره به بالا بودن سرانه مصرف آب در کشور ما نسبت به دیگر نقاط جهان گفت: سرانه تامین آب در تهران 348 لیتر در شبانه‌روز است و این در حالی است کشورهای پیشرفته با دو تا سه برابر بارندگی 170 تا 220 لیتر در شبانه‌روز آب مصرف می‌کنند.

رضاپور خاطرنشان کرد:‌ طبق استاندارد مصرف جهانی 20 درصد منابع دراختیار باید به مصرف برسد، اگر در همین میزان مصرف کنیم شاهد پایداری سرزمین و محیط زیست و خودپالایی اکوسیستم هستیم. به عبارت دیگر آب به حوضه‌های آبریز پایین دست یعنی تالاب‌ها می‌رسد و اکوسیستم محیط زیست حفظ می‌شود

وی ادامه داد از 20 تا 40 درصد مصرف یعنی میزان مصرف سر به سر و قابل تحمل است، اگر از 40 درصد عبور کنیم و تا 60 درصد برسیم وارد تنش آبی شده‌ایم و میزان مصرف 60 درصد بالاتر وارد بحران آبی می‌شویم. 

۸۶،۷ درصد آب در اختیار را مصرف می کنیم

وی خاطرنشان کرد: ما در حال حاضر 86.7 درصد منابع در اختیار را مصرف می‌کنیم یعنی در رتبه اول مصرف قرار داریم و کشور مصر بعد از ما با 53 درصد استفاده از منابع آب در اختیار در رتبه بعدی قرار دارد حتی کشورهای با اقلیم مشابه ما حدود 43 درصد منابع در اختیار را مصرف می‌کنند.

وی با بیان اینکه در اجرای پروژه‌های سازگاری با کم آبی میزان مصرف باید به سمت استاندارد و در حد 40  درصد سوق پیدا کند یادآور شد: البته فعلا رسیدن به این رقم شعاری است و تصمیم گرفتیم که میزان مصرف را تا حد 60 درصد و بین تنش آبی و بحران برسانیم.

رضاپور تاکید کرد: باید یک میلیارد و 288 میلیون متر مکعب از مصرف آب در افق 20 ساله کم شود برای اجرایی شدن این برنامه در فاز اول تا سال 1405 ، 420 میلیون متر مکعب از میزان مصرف باید کاسته شود.

وی خاطرنشان کرد: طبق برنامه هفتم توسعه آورده شده سازگاری با کم آبی و کاهش مصرف با مشارکت کارگروهی از جهاد سازندگی، وزارت صمت و آبفای انجام شود و به گونه ای برنامه‌ریزی که نسل آینده شرایط زندگی بدتر از ما نداشته باشند.

وی با اشاره به جمعیت 13.3 میلیونی استان تهران گفت: پیش بینی این است که تا 1410 رقم جمعیت به 20 میلیون نفر برسد. ما تا چه اندازه می‌توانیم آب مورد نیاز این جمعیت را تامین کنیم بنابراین  به دنبال این هستیم که برنامه‌ریزی کنیم که نگرانی‌ها به لحاظ مهاجرت و افزایش زاد و ولد که نیاز آبی را بیشتر می‌کند در استان تهران تحت کنترل درآید.

وی با اشاره به پروژه‌های در دست اجرا برای جبران کسری آب گفت: خط قمر بنی هاشم از جمله طرح‌هایی است که برای این هدف در نظر گرفته شده و از 20 سال پیش آغاز شده است. جلوگیری از نشتی آب سد لار و انتقال آب به تهران از دیگر برنامه‌هاست که به زودی مجوز زیست محیطی آن گرفته می‌شود و 15 سال طول می‌کشد که طرح اجرا شود و به این ترتیب می‌توانیم 160 میلیون متر مکعب نیاز آبی شرق تهران را رفع کنیم. انتقال آب از طالقان به تهران و البرز نیز از دیگر پروژه‌هاست که  با استفاده از این طرح در آ‌ینده با مانور بیشتری آب را از غرب تهران تامین خواهیم کرد.

جلوگیری از افزایش جمعیت تهران باید در دستور کار قرار بگیرد

وی با تاکید بر اینکه جلوگیری از افزایش جمعیت در تهران باید در دستور کار جدی قرار گیرد، گفت: متولیان امر از وزارت کشور و راه باید جلوی گسترش محدوده شهر و استقرار جمعیت را بگیرند حتی شورای عالی امنیت ملی نیز باید نقش‌آفرینی کند و اجازه ندهد که از حدی میزان جمعیت بیشتر شود.

مدیرعامل آب منطقه‌ای تهران با بیان اینکه در استان تهران تامین آب شرب دغدغه ما است یادآور شد: اگر تدبیری اندیشیده نشود در آینده به مشکل برمی‌خوریم. 

اوضاع تخلفات و تجاوز به حریم رودخانه ها

وی با بیان اینکه با توجه به افزایش جمعیت و ساخت و سازها تخلفات آبی در رودخانه‌ها رعایت نمی‌شود گفت: برخورد و گرفتن مجوز برای جلوگیری از ساخت و سازهای غیرمجاز کار سختی است ما امکان این را نداریم که جلوی همه تخلفات را در کوتاه مدت بگیریم.

وی تصریح کرد: در سال 99 ، 480 ستور قضایی گرفتیم که 356 مورد اجرا شد و توانستیم 54 هکتار از اراضی حریم رودخانه‌ها را آزاد کنیم.

وی ادامه داد: سال گذشته نیز 500 مورد اجرای احکام داشتیم اما امسال به دلیل کرونا و محدودیت‌ها تعداد اجراها کاهش یافت.

رضاپور یادآور شد: در راستای اثبات مالکیت دولت بر بستر رودخانه‌ها برنامه ریزی شد که برخی از متصرفین به عنوان مستاجر شناخته شوند و به این ترتیب 4767 هکتار از اراضی سند مالکیت تک برگی به نام دولت اخذ کردیم.

۳۳ هزار چاه غیرمجاز در تهران

مدیرعامل اب منطقه‌ای تهران با بیان اینکه از 44 هزار حلقه چاه استان ، 33 هزار حلقه فاقد پروانه است افزود: چاه‌هایی که قبل از 85 حفر شده‌اند مکلف شدیم که پروانه بدهیم اما حداکثر نیم لیتر بر ثانیه امکان برداشت داریم.

وی با بیان اینکه هر سال 1200 تا 1400 حلقه چاه مسدود می‌شود بیان کرد:‌ از 33 هزار حلقه چاه 3600 حلقه کشاورزی و بقیه چاه صنعتی و خدماتی است.

وی با بیان اینکه امسال 2000 کنتور هوشمند روی چاه‌های مجاز نصب شد یادآور شد: در سال جاری 1400 حلقه چاه مسدود شد و از برداشت 20 میلیون متر مکعب آب زیرزمینی جلوگیری به عمل آمد.

رضاپور با بیان اینکه امسال تصفیه‌خانه ششم بعد از 20 سال به بهره‌برداری رسید ادامه داد: با اجرای این پروژه کیفیت آب خام 10 برابر بهتر شده است.

وی افزود: طرح دیگری که توسط بخش خصوصی نیز تامین اعتبار شده آبرسانی از ماملو به پایین دست است که هفته اول دیماه آب به اهالی شهرک محدوده این سد رسید و منجر به ایجاد ظرفیت اشتغالی جدید و ارزش افزوده خوبی شد.

وضعیت طرح های انتقال آب

وی همچنین گفت:‌ سد نمرود نیز که عملیات بدنه آن به اتمام رسیده تا آخر فروردین به افتتاح می‌رسد. مشکل اجتماعی و تملک روستا به داخل مخزن سد از جمله چالش‌های ما بوده که استانداری و سازمان بازرسی باید ورود کنند آبگیری نهایی از این سد منوط به تخلیه روستا است که باید تامین اعتبار شده و مباحث اجتماعی آن حل شود. با اجرای این طرح که 18 سال زمان برده است، به لحاظ کشاورزی مشکلات برطرف خواهد شد.

وی گفت: سد لار نیز که به دلیل نشتی دو و نیم سال متوقف مانده بود با همکاری‌ و تعهدات مقرر شده که در خرداد و تیر و مرداد انتقالی از آن صورت نگیرد تا مشکلی برای ماهی خال قرمز به وجود نیاید. این طرح نیز تا 15 سال دیگر به بهره برداری می‌رسد و آب باکیفیت سالم تحویل داده می‌شود.

وی یادآور شد: تا پایان سال مجوز زیست محیطی سد لار نیز اخذ خواهد شد.

وی همچنین به طرح انتقال آب از تصفیه‌خانه جنوب تهران به دشت ورامین اشاره و اظهار داشت: با اجرای این طرح 280 میلین متر مکعب پساب به دشت ورامین منتقل می‌شود این پروژه تا شهریور سال آینده به اتمام می‌رسد و تحول بزرگی در دشت ورامین خواهد بود.

وی در ادامه با بیان اینکه افت تراز آب زیرزمینی در دشت ورامین 1.30 متر است گفت: جلوگیری از افت مخازن آب‌های زیرمینی در دستور کار قرار گرفته در حال حاضرکسری مخزن در ورامین 190 میلیون متر مکعب است که توانسته‌ایم با تغذیه مصنوعی این رقم را به 119 میلیون متر مکعب برسانیم. اگر تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی انجام شود و از حفر چاه‌های غیرمجاز جلوگیری شود فرونشست نیز کاهش خواهد یافت.

رضاپور با بیان اینکه تهران سالانه 20 سانتی‌متر به طور متوط فرونشست دارد افزود: با تقویت آبخوان‌ها جلوی فرونشست را می‌گیریم.

دشت ورامین بیشترین فرونشست را دارد

وی با بیانیکه بالاترین فرونشست مربوط به دشت ورامین که رقم آن 38 سانتی متر است، افزود: در مورد شرق تهران از عباس آباد به بالا و پایین رقم فرونشست متفاوت است در شمال این محدود اوضاع بهتر است.

وی با بیان اینکه طبق برنامه ریزی باید از 350 میلی متر مکعب آب‌های زیرزمینی 270 میلیون متر مکعب میزان برداشت کاهش یابد افزود : طبق قرارداد با شهرداری 145 میلیون متر مکعب باید از پساب جهت آبیاری فضای سبز استفاده شود و در قبال آن چاه‌ها بسته شود.

فقط در سد طالقان امکان گردشگری وجود دارد

وی درباره موضوع گردشگری سدها گفت: طبق مصوبه شورای امنیت ملی در مورد سدهایی که هدف تامین شرب دارند محدودیت اعمال شده و فقط سد طالقان به صورت محدود امکان گردشگری دارد.