خانه‌های تاریخی مشهد فرصتی برای اشتغالزایی/ ۲۰ خانه ثبت ملی شده در مشهد تخریب شده‌اند

به گزارش خبرنگار ایلنا از مشهد، اگرچه شهر مشهد با رویکرد گردشگری زیارت پیوند خورده اما این شهر دارای اماکن فرهنگی بسیاری بوده که هر کدام می توانند در شناخت پیشینه تاریخی مشهد به گردشگران موثر باشند. خانه‌های تاریخی مشهد یکی از چندین مکان‌های دیدنی این شهر هستند که اغلب در بافت پیرامون حرم واقع شده اند و سند محکمی بر اثبات هویت فرهنگی مشهد محسوب می‌شوند اما متاسفانه یا به بهانه جریان مدرنیته شدن شهری در معرض تخریب قرار گرفته و یا به دلیل داشتن مالک نمی‌توان از فضاهای آنها بهره مند شد، در صورتی‌که همین خانه های ارزشمند تاریخی با داشتن فضاهای منحصر به فرد و با توجه به ظرفیت های بالای گردشگری در این شهر می‌توانند برای اغلب گردشگران خاطره انگیز باشند و با کاربری بخشیدن به آن فرصت های بسیار خوبی برای فعالیت های اقتصادی  فراهم کرد.

علی هادیان سرپرست یکی از گروه هایی که بیشتر فعالیت هایشان شناسایی و معرفی جاذبه های گردشگری شهر مشهد است در خصوص تعداد خانه های تاریخی در این شهر گفت: طبق پژوهش های انجام شده 80 خانه تاریخی به اضافه آب انبار و گرمابه در شهر مشهد به ویژه در بافت اطراف حرم وجود دارد البته باید به این نکته نیز اشاره کرد که از این تعداد بعضی از خانه ها فقط سردر و نمای بیرونی آن به ثبت ملی رسیده اند.

وی افزود: از تعداد 80 خانه تاریخی در مشهد حداقل 20 مورد از جمله خانه تاریخی حنا ساب ، زرین زاده ، موسوی و توکلی تخریب شده اند.

مسعود نبی دوست پژوهشگر حوزه تاریخی و خانه های تاریخی مشهد نیز گفت: مشهد نماینده استان است وازطرفی هنرمندان بسیار زیادی در این شهر مشغول به کار هستند و خانه های تاریخی می توانند مکان بسیار مناسبی برای اشتغال زایی هنرمندان باشد.

وی ادامه داد: ما هنرمندان زیادی درعرصه موسیقی وصنایع دستی داریم که باتوجه به رونق گردشگری در مشهد می‌توان از خانه های تاریخی این شهر به منظورفضایی برای عرضه محصولات هنری ، هنرمندان استفاده کرد.

نبی دوست همچنین با اشاره به ظرفیت های اقامتگاه ها در مشهد تصریح کرد: 52 درصد هتل های ایران در مشهد هستند اما در این شهرما یک اقامتگاه سنتی نداریم و قطعا خانه های تاریخی مشهد می توانند در اسکان و اقامتگاه مسافرین موثر باشند.

وی  با اشاره قدمت خانه های تاریخی این شهرگفت:اغلب این خانه ها مربوط به دوره قاجار و پهلوی اول هستند اما بعد از طرح تخریب پیرامون حرم 6 خانه متعلق به دوره افشاریه و زندیه نیز شناسایی شده بود اما اکنون از این تعداد فقط یک خانه با نام تهرانی ها باقی مانده است که اگر بر روی آن فرصت مطالعاتی انجام نگیرد ما این خانه را ازدست خواهیم داد.

وی در خصوص سبک ساخت خانه های تاریخی مشهد گفت" این خانه ها اغلب از سبک تهران پیروی می کنند که به آن نیز، میان سرا گفته می شود. در این سبک حیاط و مرمت معمولا دردو،یا سه جبهه قرار می‌گیرد که خانه داروغه و ملک و همچنین توکلی جزو این سبک به حساب می آیند.

5 هزار بازدید کننده از خانه داروغه ، ملک و توکلی

رضا سلیمان نوری کارشناس میراث فرهنگی مشهد نیز راجب تعداد خانه های تاریخی در این شهر گفت: در مشهد 250 خانه تاریخی وجود دارد که فقط 60 مورد از آنها به ثبت ملی رسیده اند و اغلب این خانه ها مربوط به دوره قاجاروپهلوی هستند اما چند مورد نیز ازخانه های تاریخی مربوط به افشاریه ، زندیه و صفویه ، در مشهد مستقر هستند که هنوز به ثبت ملی نرسیده اند.

وی ادامه داد: اغلب خانه های تاریخی دارای ارزش معنوی و تاریخی بسیار زیادی برای این شهرهستند ، وبه لحاظ تقسیم بندی در مناطق ، 1، 3، 7، 8 و دو خانه درمنطقه 2 و یک اثر دیگر درمنطقه 12 واقع شده اند.

این کارشناس میراث فرهنگی در خصوص مشکلاتی که برای اغلب این خانه ها وجود دارد بیان کرد: بیشتر این خانه ها یا در ورثه هستند و یا مالک دارند ، البته بعضی از این خانه ها مثل داروغه  که اکنون به موزه مشاغل سنتی تبدیل شده و همین طور خانه توکلی نیز به عنوان مکتب خانه،برای آنها کاربری بخشی تعریف شده و تحت تملک شهرداری هستند و از بین این دو اثر خانه داروغه شهرت جهانی دارد .

وی افزود: تا قبل از مرمت خانه داروغه و توکلی توسط شهرداری و قرار دادن آن در معرض عموم فقط گردشگران خانه ملک ، که اکنون محل استقرارصنایع دستی است را می شناختند.اما باید این نکته رامطرح کرد که با توجه به اوج شلوغی مسافران درفصل ایام نوروز و تابستان 5000 هزار نفر از این خانه ها طبق آماربازدید می کنند.

وی درباره تفاوت اهمیت خانه های تاریخی مشهد با سایر شهرها بیان کرد:در مشهد به لحاظ کاربری بخشیدن به بناهای تاریخی نسبت به شهرهایی مانند یزد و کاشان بسیار عقب است به طوریکه همه مردم جهان این شهرها را به خانه های تاریخی می شناسند اما با اصفهان و شیراز در خصوص این مسئله برابری دارد.