پدر تالاب‌های جهان ، عاشق بختگان بود/ شهرداری شیراز یادمانی برای اسکندر فیروز بسازد

به گزارش ایلنا اسکندر فیروز در طی عمر گران‌بار و ارزشمند خود، خدمات بی‌تکرار و ماندگاری برای حفاظت از آنچه محیط زیست می‌نامیم انجام داد و تا روزهای پایانی زندگی‌اش نیز دغدغه حفظ تنها مأوای بشر را داشت: زمین و محیط زیست.

اما زنده‌نام اسکندر فیروز که شاید بسیاری حتی نامش را هم نشنیده باشند، که بود و چه خدماتی را به محیط‌زیست ایران و جهان کرد؟ برای پاسخ به این پرسش‌ها و تأملی بیشتر در خدمات اسکندر فیروز با محمد درویش کنشگر محیط‌زیست و از شاگردان و همراهان پدر محیط زیست ایران انجام دادیم که در ادامه می‌خوانید.

همه کنوانسیون‌های محیط زیستی جهان مدیون نهضت اسکندر فیروز هستند

محمد درویش در گفت‌وگو با ایلنا با اشاره به اینکه زنده‌یاد اسکندر فیروز بنیان‌گذار سازمان حفاظت از محیط‌زیست ایران بود، می‌گوید: پیش از آنکه جهان متوجه اهمیت تالاب‌ها شود، نخستین کنوانسیون محیط‌زیستی جهان را در سال 1349 در شهرستان رامسر به عنوان «کنوانسیون جهانی رامسر» ثبت کرد.

عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور در ادامه با بیان اینکه هر کنوانسیون محیط زیستی که پس از کنوانسیون جهانی رامسر در جهان به وجود آمد، مدیون نهضتی است که اسکندر فیروز به راه انداخت.

محمد درویش با اشاره به اینکه اسکندر فیروز تنها فرد ایرانی است که به او پیشنهاد دبیرکلی IUCN شده است، خاطرنشان می‌کند: با این حال فیروز این پیشنهاد را رد کرد، چراکه نمی‌خواست ایران را ترک کند و قصد آن داشت که به محیط زیست ایران خدمت کند.

تنها فردی است که 3 گونه گیاهی و جانوری به نامش ثبت شد

محمد درویش در ادامه با اشاره به اینکه اسکندر فیروز تنها فردی در جهان است که 3 گونه گیاهی و جانوری به نامش ثبت شده است، می‌گوید: فیروز همچنین تنها فردی است که بزرگترین اکولوژیست‌های جهان با افتخار اظهار تمایل می‌کردند که مقدمه کتاب‌هایش را بنویسند.

مردی شریف، فروتن و خدمتگذار بود

محمد درویش سپس با اشاره به سفر امسال اسکندر فیروز به «باهوکلات» زیستگاه گاندوهای سیستان و بلوچستان و سفر سال گذشته‌اش به پارک ملی گلستان می‌گوید: او همواره عاشق مطالعه بود و با ذره‌بین بزرگی که داشت، آخرین کتاب‌های مربوط به محیط‌ زیست را مطالعه می‌کرد.

درویش با اشاره به سفر دو سال پیش خود با فیروز به «رینه» برای شرکت در جشن ملی دماوند می‌افزاید: در آنجا مشاهده کردم که او که خود همچون دماوند بزرگ و استوار بود، چه‌قدر کوه دماوند و شکوه و عظمتش را دوست داشت.

پدر تالاب‌های جهان عاشق بختگان بود

محمد درویش در ادامه با اشاره به اینکه اسکندر فیروز نخستین فردی بود که عنوان «مرداب» را به «تالاب» تغییر داد، می‌گوید: فیروز همچنین نخستین کسی بود که عنوان «شکاربان» را به «محیط‌بان» و سازمان شکاربانی را به سازمان حفاظت از محیط زیست تغییر داد و از این بابت این واژه‌ها و این ادبیات محیط‌زیستی مرهون اسکندر فیروز است.

درویش در ادامه با تأکید بر اینکه اسکندر فیروز نگاه جهان را نسبت به تالاب‌ها تغییر داد، می‌افزاید: فیروز نخستین فردی در جهان بود که متوجه اهمیت تالاب‌ها شد و به جهان آموخت که تالاب‌ها تاب‌آورترین، زایاترین و ارزشمندترین اکوسیستم است و متنوع‌ترین تنوع زیستی گیاهی و جانوری را دارد؛ و از همین رو جهان باید بیش از هر اکوسیستم، قدر تالاب را بداند.

این کنشگر محیط‌زیست در ادامه با اشاره به عشق و علاقه فراوان اسکندر فیروز به تالاب بختگان خاطرنشان می‌کند: عکس روی جلد کتاب خاطرات فیروز، عکسی از تالاب بختگان است.

درویش سپس با اشاره به گلایه عمیق اسکندر فیروز نسبت به بی‌توجهی به تالاب بختگان می‌گوید: همیشه می‌گفت من این تالاب را این‌گونه به شما تحویل ندادم و شما امانتدار بسیار بدی در قبال بختگان بودید.

بدترین کار ممکن را در حق میراث اسکندر فیروز کردیم

محمد درویش در ادامه با اظهار تأسف از عملکرد مدیران سازمان محیط زیست پس از اسکندر فیروز می‌گوید: ما بدترین کار ممکن را با میراث فیروز کردیم و محیط زیست را به حیاط‌خلوت دولت‌ها تبدیل کردیم. رئیس کمیته محیط زیست در کرسی سلامت اجتماعی یونسکو در ادامه با انتقاد از مدیران سازمان محیط زیست می‌افزاید: متأسفانه ما به جای تلاش برای احیای محیط زیست، تلاش کردیم با خام‌فروشی از محیط زیست درآمد کسب کنیم و از این طریق، سازمان محیط زیست را نابود کردیم.

 شوا و شهرداری شیراز یادمانی برای اسکندر فیروز بسازند

محمد درویش با اظهار تأسف و دریغ از آنکه هیچ خیابان و میدانی در شهرهای کشور به نام اسکندر فیروز نامگذاری نشد، می‌گوید: کاش مدیران ما در این سال‌ها به دیدارش می‌رفتند، از او دلجویی می‌کردند و او را به سازمان خودش دعوت می‌کردند.

رئیس کمیته محیط زیست در کرسی سلامت اجتماعی یونسکو از همین رو به شورای شهر و شهردار شیراز توصیه می‌کند که یادمانی را به افتخار اسکندر فیروز بسازند «تا هر فردی که وارد شیراز می‌شود، بداند وارد دیار اسکندر فیروز شده است؛ شخصی که همه جهان به احترامش کلاه از سر برمی‌دارند.»

شهرداری شیراز کتاب‌های فیروز را در تیراژ وسیع منتشر و بازنشر کند

درویش با بیان اینکه شیرازی‌ها باید افتخار کنند که همشهری اسکندر فیروز بودند، خاطرنشان می‌کند: من اگر شهردار شیراز بودم، یکی از بهترین خیابان‌های شهر را به نام اسکندر فیروز نام‌گذاری می‌کردم و تلاش می‌کردم بهترین ابنیه‌ها، مدارس، دانشگاه و مراکز شهر به نام فیروز شود، کتاب‌هایش را در تیراژ گسترده منتشر می‌کردم تا نسل جوان بدانند که اسکندر فیروز که بود و چه خدماتی به محیط زیست این سرزمین کرد.

محمد درویش در پایان با اشاره به اینکه استان فارس با برخورداری از 18 منطقه حفاظت‌شده و پارک ملی که این استان را در صدر در استان‌های کشور از این لحاظ قرار داده است، می‌افزاید: از این منظر و به این خاطر که فارس زادگاه اسکندر فیروز بوده است، این استان می‌تواند مهد طبیعت ایران‌زمین باشد.

گفت و گو: احسان اکبرپور