به شمارش افتادن نفس جازموریان با افزایش کانون‌های گرد و غبار در تالاب/ پیش‌بینی شرایط بحرانی‌تر برای هامون سیستان و بلوچستان

وحید پورمردان در گفت و گو با خبرنگار ایلنا، اظهار داشت: اگرچه از نیمه سال 97 تا پایان 99  تالاب هامون  آبگیری و شاهد ترسالی در بالادست حوزه آبریز افغانستان و سیستان بودیم و  در همین مدت زمان نیز 60 کیلومتر عملیات لایروبی در تالاب انجام شد و  در دو-سه سال اخیر هم هر چقدر آب مازاد  در چاه‌ نیمه‌ها بود  وارد تالاب شد و با اجرای  عملیات قرق  هم جالیزکاری در بستر تالاب هامون انجام و دایک های مرزی  هم  بازگشایی شد، اما از ابتدای سال 1400 با کاهش ورودی آب فراه رود از سوی افغانستان و کاهش نزولات جوی تالاب کم کم خشک شد و پوشش گیاهی اطراف تالاب که در حال احیا بود هم به طور کامل از بین رفت.

شرایط تالاب بحرانی‌تر می شود

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان سیستان و بلوچستان عنوان کرد: تالاب هامون در حال حاضر متاسفانه هیچ آبی ندارد و در صورتی‌که فرسایش بادی ادامه پیدا کند شاهد روزهای گرد و غباری در منطقه خواهیم بود. پیش‌بینی‌ها  از  وضعیت بسیار بحرانی‌تر  از شرایط فعلی در  این تالاب را  نشان می‌دهد.

به خطر افتادن سلامت مردم با  خشکیدن تالاب

وی تصریح کرد: ساختار بافت تالاب هامون به گونه‌ای است که آب را در خود نگه می دارد اما با قطع شدن کامل ورودی آب به آن همین مقدار ذخیره نیز خشک می شود و با تبدیل شدنش به کانون گرد و غبار هم سلامت مردم را تهدید و هم  باعث مهاجرت آنها از منطقه می شود. البته با ایجاد منطقه آزاد در سیستان و با برنامه ریزی های که اگر  مسئولان در آن مناطق داشته باشند تا حدودی خسارت اهالی که معیشت شان وابسته به تالاب است ،جبران می شود.

ممکن است حیات را در سیستان از دست بدهیم

پورمردان اضافه کرد: اگر میزان برداشت آب از تالاب هامون برای مصارف کشاورزی و دامپروزی از سوی اهالی کاهش یابد و برای ایجاد شغل جایگزین به سوی مرزها هدایت شوند، تا حدودی شاهد احیای تالاب خواهیم بود و از سوی دیگر ایجاد منطقه آزاد می‌تواند نقطه قوتی در بحث معیشت اهالی منطقه باشد. البته رونق اقتصادی در سیستان در صورتی خوب است که سلامت مردم با ایجاد کانون گرد و غبار به خطر نیفتد چرا که می تواند یک زنگ خطر بسیار جدی برای منطقه باشد که ممکن است حیات را در سیستان از بین ببرد.

 تا پایان  1400 داستان همین است

مدیرکل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان ادامه داد: همچنین سدهایی که بر سر راه  تالاب هامون قرار دارند در بی آبی این تالاب بی تاثیر نیستند و تقریبا از دی ماه سال گذشته تا کنون هیچ ورودی آبی به سوی تالاب نداشته‌ایم  که این نشان می دهد افغانستان هم درگیر موضوع خشکسالی است. هم اکنون در منطقه سیستان و زاهدان آب را از چاه نیمه‌های زابل دریافت می کنیم. پیش‌بینی می شود تا نیمه های سال 1400 همین وضعیت ادامه داشته باشد و با مشکل  آب شرب روبه رو شویم. 

وی در بخش دیگری از صحبت های خود به تالاب جازموریان نیز اشاره کرد و گفت: این تالاب هم دقیقا مشکلاتی مشابه هامون دارد و تنها تفاوتش با تالاب هامون این است که منبع معیشتی اهالی در خطر نیست و مشغول به کشاورزی هستند. اما خطری که جازموریان دارد وسعت گرفتن کانون های گرد و غبار است. یعنی ما کانون های مان در تالاب جازموریان  هر ساله به دلیل تخصیص حق آبه از بالا دست که استان کرمان است وسیع تر می شود.

جازموریان تاکنون یک لیتر حق آبه دریافت نکرده است

پورمردان ادامه داد: بر روی هلیل رود در مسیر تالاب جازموریان سد ایجاد شده  و در بخش سیستان و بلوچستان این تالاب حق آبه زیست محیطی دریافت نمی کند. با توجه به اینکه شکل ساختاری، تالاب جازموریان به گونه ای است که با حق آبه نرمالی که برایش تعریف شده می تواند مناطق وسیعی را به لحاظ پوشش گیاهی احیا و کانون های گرد و غباری را کنترل کند اما متاسفانه یک لیتر حق آبه تاکنون به آن تخصیص داده نشده است.

وی عنوان کرد: برای تخصیص حق آبه تالاب جازموریان در بخش استان سیستان و بلوچستان تاکنون مکاتبات زیادی با سازمان حفاظت محیط زیست کرده ایم. همچنین فعالان درباره‌اش بارها و بارها با رسانه‌ها مصاحبه کرده اند. سازمان محیط زیست از وزارت نیرو برای حل این مشکل پیگیری کرده است. ولی متاسفانه هیچوقت محقق نشده است.

مدیرکل حفاظت محیط زیست ادامه داد: با یکسری اقدامات و مدیریت‌ها می‌شود مقداری مشکلات معیشتی مردم  را در استان کنترل کرد. برطرف شدن مشکلات حق آبه تالاب جازموریان می‌تواند شهرستان‌های دلگان، ایرانشهر، خاش،  سراوان و مهرستان که کانون‌های برخاست گرد و غبار و همچنین معیشت شان به کشاورزی وابسته است را برطرف کرد. محیط زیست ارتباط مستقیم با سلامتی مردم دارد اهالی نمی توانند در جایی کشاورزی کنند که گرد و غبار نفس شان را قطع کند.