در گفت و گو با ایلنا مطرح شد:
جشن سده؛ از اعتقادات دینی تا رسوم تاریخی ایرانیان/ بررسی دلایل و ریشه‌های تاریخی نامگذاری مراسم / آیین همگانی جشن سده تحت تاثیر کرونا
عضو شورای عالی میراث فرهنگی گفت: جشن سده ریشه های دینی، ملی و تاریخی دارد و دانشمندان و بزرگان و شعرای بسیاری در وصف این آیین کهن ایرانیان به ایراد سخن پرداخته اند و قلم فرسایی کرده‌اند.
سیدعلی گلاب‌زاده در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار داشت: یکی از جشن‌های دارای پیشینه تاریخی کهن جشن سده است که ایرانیان همواره خود را در برگزاری این جشن مقید می‌دانستند که پیشینه ای چند هزار ساله دارد. آتش مظهر تمامی پاکی‌ها در جهان و به عنوان یک اصل و پدیده مقدس از گذشته تاکنون مورد توجه بوده و اگر نیاکان ما در گذشته برای آتش ارزش قائل بوده اند به نشانه آتش‌پرست بودن‌شان نبوده و همیشه یکتا پرست بوده اند.
تقدس آتش به همان اندازه ای است که خداوند را تمثیلی از نور می بینیم
گلاب زاده ادامه داد: در اسلام نیز برای نور و روشنایی احترام قایل هستیم و نیاکان ما ایرانیان نیز همین نظر و عقیده را در مورد آتش داشته اند و اعتقاد داشتند که آتش چون دارای گرمی و حرارت است و نور تولید می‌کند بنابر این مقدس است. تقدس آتش به همان اندازه ای است که ما خداوند را در حقیقت تمثیلی از نور می بینیم.
آتش زمینه ساز برخواستن یک پیامبر بوده است
عضو شورای عالی میراث فرهنگی افزود: در کتاب مقدس قرآن و در سوره های نمل، قصص و ... آمده است که حضرت موسی در بیابان در میان درختی تنومندی ناگهان دید شعله‌های آتشی به آسمان زبانه می‌کشد و صدایی آمد که موسی من خداوند هر دو جهان هستم و خدایی جز من وجود ندارد که اکنون در وادی مقدس گام گذاشته ای و اینک تو را به پیغمبری برمی‌گزینم و این یعنی حتی آتش زمینه ساز برخواستن یک پیامبر بوده است. همه اینها نشان از آن دارد که آتش از تقدسی بالا برخوردار بوده است و در دین اسلام به این موضوع اشاره شده که هر چیز ناپاکی در آتش بیفتد، پاک می شود.
سده به معنای صد شب و روز به عید نوروز مانده است
وی گفت: شخصیت های مختلف تاریخی در مورد جشن سده اظهار نظر کرده‌اند به طور مثال ابوریحان بیرونی معتقد است سده از همان واژه صد آمده و چون پنجاه روز و پنجاه شب به عید نوروز باقی مانده و این جشن را سده نامگذاری کرده‌اند. یا عده‌ای دیگر از بزرگان معتقد هستند چون این روز مصادف است با تولد یک صدمین فرزند کیومرث پادشاه اسطوره ای ایرانیان بنابراین به مناسبت تولد وی به این جشن را سده نامگذاری کرده اند.
گلاب زاده عنوان کرد: در شاهنامه نیز از جشن سده یاد شده و شعرا شعرها در وصف این جشن سروده اند و برای این جشن ارزش و احترام زیادی قائل شده اند. مجدالسلام کرمانی که یک آیت الله بود و در جریان مشروطیت از مخالفان قاجار بود و به همراه آیت الله طباطبایی و بهبهانی زمینه ای را به وجود آوردند که سند مشروطیت به امضا مظفرالدین شاه برسد و این فرد در عین اجتهاد یکی از طرفداران عمده برگزاری جشن سده بود و شعری نیز در وصف این جشن سروده است که: "جشن سده از طی شدن دی خبرم داد/ از حشمت جم سلطنت کی خبرم داد/ چون آتش زردشت بیفروخت در آن دشت/ از آیت پیغمبری وی خبرم داد...).
وی اضافه کرد: آیت الله برجسته ای مانند حاج سید جواد شیرازی خانه اش را در محله زردشتیان انتخاب کرد تا بتواند انس و الفتی را با آنها ایجاد کند و آرامشی را برای زردشتیان ایجاد کرد که آنها در برگزاری جشن‌ها و مراسم های مذهبی شان موذب نباشند و به راحتی برگزار کنند.
گلاب زاده ادامه داد: جشن سده از جشن های بسیار ارزشمند تاریخ کهن ایرانیان است و حوادث بسیاری را این جشن پست سر گذاشته و رویدادهای مختلفی داشته است. برگزاری برخی از جشن های سده وجاهت اجتماعی ندارند و اینکه صحرا و یا کوهی را به آتش کشیدن به باور من قابل تامل نیست ولی در مجموع اعتقادم بر این است که خود جشن سده به عنوان یک جشن ایرانی و ملی مورد توجه و احترام قرا گیرد.
امسال جشن سده به صورت همگانی برگزار نمی شود
وی گفت: یکی از شهرهایی که جشن سده را بسیار با شکوه برگزار می کند کرمان است و برای بازدید از این جشن از سراسر دنیا به ایران می آیند که با وجود بیماری کرونا و احتمال انتقال بیماری در تجمعات امسال این جشن به صورت همگانی برگزار نمی شود ولی در سال های گذشته با شکوه خاصی برگزار می شد.
این استاد دانشگاه افزود: اگر هم این جشن برگزار شود بسیار محدود و در بین خود بزرگان و موبدان زردشتی با خواندن دعا در بین خودشان برگزار می شود. مردم کرمان از گذشته تاکنون هم پای زرتشتیان همواره از این جشن استقبال کرده اند. این جشن در استان های یزد در روستایی به نام حسن آباد و خود شهر یزد نیز برگزار می شود. در دیگر مناطق کشور این جشن بسیار محدود برگزار می شود.
