مقام مسئول وزارت علوم در گفت‌وگو با ایلنا:
انجام ۱۰۰۰ پروژه مشترک با وزارت دفاع/ حدود ۵۰۰۰ قرارداد فعال با ارگان‌های مختلف داریم
مدیرکل دفتر ارتباط با صنعت معاونت پژوهشی و فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری گفت: پروژه‌های زیادی با وزارت دفاع داریم و شاید تعداد آنها حدود هزار پروژه مشترک باشد.
محمد سعید سیف (مدیرکل دفتر ارتباط با صنعت معاونت پژوهشی و فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری) در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، درباره وضعیت شغلی فارغ‌التحصیلان گفت: به تازگی یک بخش جدید برای رصد و پایش مستمر اشتغال فارغ‌التحصیلان به سایت مپفا اضافه شده است. این سایت در واقع به کمک دانشگاه‌ها هر سال آمار اشتغال فارغ‌التحصیلان را بررسی و اعلام می‌کند. به عنوان مثال آخرین آمار سال ۹۷ در خرداد ماه امسال اعلام می‌شود.
وی ادامه داد: هر سال این رصد انجام خواهد شد تا هم روند اشتغال در کل کشور مشخص شود و هم هر دانشگاهی با توجه به آماری که به دست می‌آورد، بداند در رشته‌ها و گرایش‌های متفاوت چه اتفاقی می‌افتد و در واقع چه گرایشی رو به بهبود و یا چه گرایشی رو به افول است. علاوه بر اینها آمارهای اشتغال که از سوی سایت مپفا ارائه می‌شود، می‌تواند در بازنگری دروس، رشته‌ها و پذیرش دانشجو کمک کند.
سیف درباره حذف رشته‌هایی که بازار کار ندارد و تاثیر آن در رشد جمعیت بیکاران کشور گفت: این سیاست وزارت علوم نبوده است. افرادی که در این رشته‌ها تحصیل کردند در زمان دیپلم به وزارت علوم فشار می‌آورند که رشته‌ها و ظرفیت‌ها را افزایش دهند، وزارت علوم نیز با کمک دولت تلاش کرد تا ظرفیت مورد نیاز را ایجاد کند. از این رو ظرفیت‌ها ایجاد شد تا یک عده بیشتری به دانشگاه راه پیدا کنند. اگر رشته و ظرفیت‌ها افزایش پیدا نمی‌کرد، برخی به وزارت علوم شکایت می‌کردند که چرا پذیرش دانشجو را گسترش نمیدهید.
مدیرکل دفتر ارتباط با صنعت معاونت پژوهشی و فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تاکید کرد: این ایراد به وزارت علوم مربوط نمی‌شود، بلکه به مردم، دولت و وزارتخانه‌هایی مربوط است که به افزایش ظرفیت علاقه‌مند بودند. حال باید بعد از این تجربه، ظرفیت‌ها و رشته‌ها کنترل و توسط نیاز بازار در نظر گرفته شود.
وی در پاسخ به این سوال که درآمد قراردادهای صنعت و دانشگاه در سال ۹۶ حدود ۲۳۰ میلیارد بوده است، برآورد شما از درآمدهای سال ۹۷ چقدر خواهد بود؟ گفت: ما هر سال آمار قراردادهای سال قبل را اعلام می‌کنیم، سال گذشته هم اطلاعات و آمار سال ۹۶ ارائه شده است، اگر امسال آماری را ارائه دهیم مربوط به اواخر سال ۹۷ خواهد بود. به طور کل پروژه‌های ما در زمینه صنعت رشد داشته و تقریبا هر سال رو به گسترش بوده است.
سیف ادامه داد: به عنوان مثال ما در سال ۹۳ تعداد دوهزار و ۹۰۰ قرارداد در حوزه ارتباط صنعت با دانشگاه‌داشته‌ایم و به ترتیب در سال ۹۴ تعداد سه هزار و ۲۰۰، سال ۹۵ تعداد چهار هزار و ۲۰۰ و در سال ۹۶ حدود چهار هزار و ۷۰۰ مورد قرار داد داشته‌ایم و به تدریج مبالغ قراردادها نیز افزایش یافته است. البته محدودیت‌های بودجه‌ای و رکود اقتصادی روی کارها و پروژه‌های تحقیقاتی صنعتی تاثیرگذار است از این رو ممکن است سفارش‌ها کمتری به دانشگاه‌ها بدهند، اما فعلا طبق آماری که ما از اواخر سال ۹۶ داریم، فعالیت‌ها رو به افزایش است.
وی با اشاره به تاثیر تحریم ها روی قراردادهای صنعت با دانشگاه‌ها گفت: یک جنبه این تحریم‌ها مثبت است یعنی عملا به خاطر تحریم و کمبودهایی که وجود دارد، شرکت‌های دولتی و خصوصی به ساخت و اعتماد به توان داخل روی خواهند آورد، ولی ممکن است به دلیل مشکلات درآمدی، نقدینگی و بودجه کافی برای این کار را نداشته باشند. روی هم رفته این اقبال وجود دارد و حال سعی می‌شود خیلی از قطعاتی که پیش‌تر از خارج تامین می‌شد، در داخل تولید شود. تولید محصولات در داخل نیازمند تحقیقات و پژوهش‌های مفصلی است که توسط دانشگاه‌ها انجام می‌شود.
سیف در پاسخ به این سوال که بیشترین پروژه و تحقیقات شما مربوط به کدام نهاد و وزارتخانه است؟ گفت: طبیعتا آنهایی که محدودیت‌های بیشتری دارند، مثل وزارت دفاع، زیرا نیازهای وزارت دفاع باید از داخل تامین شود. بعد از آن وزارت نفت، وزارت صنعت، معدن و تجارت و همچنین وزارت نیرو به ترتیب همکاری‌های خوبی با دانشگاه‌ها دارند.
مدیرکل دفتر ارتباط با صنعت معاونت پژوهشی و فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری درباره حجم پروژه‌ها و قراردادها با وزارت دفاع گفت: ما پروژه‌های زیادی با وزارت دفاع داریم و شاید تعداد آنها حدود هزار پروژه مشترک باشد که در دانشگاه‌های مختلف انجام می‌شود و به طور کلی رو به گسترش است.
سیف در پاسخ به این سوال که سفارشات بازار به دفتر ارتباط با صنعت دانشگاه بیشتر در چه زمینه‌ای است؟ گفت: از آنجا که برخی امور در کشور چه در حوزه دولتی و چه خصوصی به صورت کوتاه مدت برنامه‌ریزی می‌شود، بیشتر سفارشات روزمره یا نیازهای روز است. در حالی که ما انتظار داریم سفارش‌های بلندمدت به دانشگاه‌ها داده شود تا دانشگاه‌ها بتوانند روی آن کارهای تحقیقاتی بلند مدت و اساسی انجام دهند.
وی افزود: نیازهای روزمره که به ما اعلام می‌شود، اغلب مربوط به تجهیزات، قطعات و ماشین آلاتی است که قبلا از خارج به کشور می‌آمده و حالا دیگر وارد نمی‌شود پس باید همه اینها در داخل تولید و بومی‌سازی شوند. انتظار ما این است که درخواست‌ها فقط به اینها محدود نشود، ما باید به فناوری‌ها و نیازهای آینده نیز فکر کنیم و از الان برای آنها تحقیقات انجام دهیم. در این زمینه‌ها باید همکاری‌هایی بیشتری شکل بگیرد و طبیعتا سازمان‌هایی که اهداف بلندمدت دارند برای آینده آماده‌تر خواهند بود.
مدیرکل دفتر ارتباط با صنعت معاونت پژوهشی و فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با اشاره به تاثیر آموزش‌های دانشگاهی روی صنعت گفت: آموزش‌ها در کشور ما چندان متفاوت از کشورهای دیگر دنیا نیست. در واقع واحد‌ها و دروسی که دانشجویان در داخل می‌گذرانند عموما از بحث‌ها، کتب و برنامه‌های تحصیلی کشورهای دیگر اقتباس شده است. ولی دو مشکل اساسی وجود دارد؛ یک اینکه فوق برنامه‌ها، آموزش‌های عملی و کاروزی‌های در کشورهای پیشرفته خیلی بهتر انجام می‌شود و آن هم به خاطر امکانات کارگاهی و عملی است و چون ارتباط بهتری با صنعت دارند این کارورزی‌ها و کارآموزی‌ها بهتر انجام می‌شود.
سیف در ادامه افزود: نکته دوم این است در کشورهای دیگر به فارغ التحصیلان آموزش‌های تخصصی پیش از اشتغال داده می‌شود تا این افراد راحت‌تر وارد بازار کار شوند. متاسفانه در کشور ما کمتر به این موارد توجه شده و انتظار می‌رود کسی که تازه فارغ التحصیل شده، بتواند به صورت مستقیم هر شغلی را قبول کند و به صورت مناسب هم پاسخگوی آن شغل باشد.
وی تصریح کرد: طبیعتا باید آموزش‌های شغلی وجود داشته باشد و بخشی از این آموزش‌ها توسط شرکت و یا کارخانه پذیرنده صورت بگیرد. یک بخش دیگری را هم ما در وزارت علوم برعهده گرفته‌ایم و به دانشجویان علاوه بر آموزش‌هایشان، مهارت‌هایی را آموزش می‌دهیم که در زمینه اصول کار تیمی، برنامه ریزی، مذاکره و آشنایی با قوانین مالی و بانکی کشور است. ما سعی می‌کنیم اینها را آموزش دهیم تا فارغ التحصیلان با کسب مهارت وارد اشتغال شوند.
مدیرکل دفتر ارتباط با صنعت معاونت پژوهشی و فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در پایان اظهار داشت: در حال حاضر چهار تا پنج هزار قرارداد فعال با ارگان‌های مختلف داریم اما بزاعتمان بیشتر از این آمار است. انتظار داریم هر کدام از دانشجویان تحصیلات تکمیلی و هر کدام از اساتید ما درگیر یک یا دو پروژه باشند زیرا فضای زیادی برای کار وجود دارد و باید تلاش کنیم تا اساتید و دانشجویان به دنبال اینگونه مسائل بروند و از طرفی باید نیازهای کشور به دانشگاه‌ها ارجاع داده شود.
