سدسازی تهدیدی برای ثبت جهانی جنگل‌های هیرکانی است/ آذربایجان به دنبال مدیریت پرونده ثبت است
مدیرکل دفتر ثبت آثار سازمان میراث فرهنگی با بیان اینکه برای ثبت جهانی پرونده جنگل‌های هیرکانی اختلافاتی با جمهوری آذربایجان داریم، در مورد احداث سد در این منطقه اظهار کرد: سدسازی در این منطقه می‌تواند؛ مانعی برای ثبت جهانی آن باشد.
فرهاد نظری در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا در مورد ثبت میراث فرهنگی و طبیعی کشور در فهرست میراث بشری یونسکو گفت: بر اساس کنوانسیون 1972 که موضوع آن حفاظت از میراث بشری در حوزه فرهنگی، تاریخی و طبیعی است، کشورهای مختلف عضو، خود را موظف دانسته‌اند تا آثاری را که ارزشی فراتر از ارزشهای منطقه‌ای و ملی دارند و در کشورشان واقع شده است را به عنوان میراث بشری به یونسکو پیشنهاد کنند و یونسکو آن را در فهرست ویژه‌ای ثبت کند.
وی ادامه داد: این اقدام در ایران از سال 1979 عملی شد و سه اثر از ایران با عنوان محوطه باستانی چغازنبیل، تخت جمشید و میدان نقش جهان در این فهرست به ثبت رسیدند که جزو 10 اثر اول جهان در این فهرست به شمار می‌آیند.
نظری افزود: پس از شرایطی که در آن سال‌ها در دوران انقلاب به وجود آمد؛ ثبت جهانی آثار تا سال 1382 متوقف شد، اما در این سال دوباره این حرکت آغاز شد و محوطه باستانی تخت سلیمان به عنوان اولین اثر پس از 24 سال وقفه به ثبت رسید. این روند ادامه پیدا کرد و خوشبختانه تاکنون 19 اثر از ایران در فهرست جهانی میراث فرهنگی و تاریخی یونسکو به ثبت رسیده است که آخرین آثار ثبت شده منظر فرهنگی میمند و محوطه تاریخی شوش بود.
تاکنون هیچ میراث طبیعی ثبت نشده است
وی با بیان اینکه این کنوانسیون به جز میراث فرهنگی، میراث طبیعی را نیز تحت پوشش قرار می‌دهد، گفت: متاسفانه در حوزه میراث طبیعی تاکنون اثری را ثبت نکردیم. در سالهای گذشته البته اقداماتی در این زمینه از جمله تهیه پرونده جنگل‌های حرا در قشم انجام شده بود که در دولت قبل به دلیل عدم انسجام و یکپارچگی در مدیریت، جمهوری اسلامی ایران این پرونده را از گردانه ثبت خارج کرد، زیرا اگر به مرحله ارزیابی می‌رسید؛ ممکن بود که مردود شود.
برسر پرونده ثبت جنگل‌های هیرکانی اختلافاتی وجود دارد
نظری افزود: از طرفی جمهوری آذربایجان نیز پرونده جنگل‌های هیرکانی را آماده کرده بود که به نام خودش در یونسکو ثبت کند، اما ارزیابی میدانی کارشناسان یونسکو و نظر ارگان مشورتی یونسکو در این حوزه یعنی IUCN مبنی بر این بود که از آنجایی که 90 درصد این جنگل‌ها در ایران هستند؛ جمهوری آذربایجان به تنهایی نمی‌تواند آن را ثبت کند و باید به صورت مشترک دو کشور پرونده آن را به یونسکو ارائه شود به همین خاطر جمهوری آذربایجان ناگزیر به سراغ ایران آمد و پرونده مشترکی نیز تهیه شد. البته این پرونده به خاطر اختلافاتی که در این زمینه بین کشور ما و آذربایجان وجود دارد، هرگز به یونسکو ارائه نشده است.
احداث سد می‌تواند مانعی در ثبت جنگل هیرکانی باشد
وی در پاسخ به اینکه آیا ساخت سد شفارود در این منطقه با توجه به نظر سازمان جنگل‌ها که اعلام کرده است؛ 185 هکتار از جنگل‌های هیرکانی تخریب خواهند شد، می‌تواند؛ تاثیر منفی بر روند ثبت داشته باشد؟ گفت: اقدامات مخرب ممکن است؛ مانع ایجاد کند و می‌تواند یک نقطه منفی باشد. شرط این است که وقتی یک کشوری اثری را برای ثبت جهانی معرفی می‌کند، یعنی نحوه نگهداری از اثر در سطح استانداردهای جهانی است و نه ملی؛ بنابراین باید ببینیم، این اقدام از نظر IUCN و یونسکو قابل قبول است یا خیر.
امیدواریم بیابان لوت اولین میراث طبیعی ثبت‌شده کشور باشد
نظری ادامه داد: در سال گذشته بیابان لوت برای تهیه پرونده ثبت جهانی انتخاب شد تا اینکه بتوانیم اولین اثر خودمان را در فهرست میراث طبیعی جهانی ثبت کنیم. پرونده این اثر با همکاری موسسه جغرافیای دانشگاه تهران تدوین شد و تفاهم‌های خوبی هم بین دستگاه‌های مختلف مانند سازمان حفاظت محیط زیست و منابع طبیعی در ارتباط با مدیریت این منطقه صورت گرفت. پرنده بیابان لوت سال گذشته به یونسکو واصل شده است و در مدار بررسی و ارزیابی گرفته است.
وی با بیان اینکه 3 دفتر برای رسیدگی و نظارت بر لوت در استان‌های سیستان بلوچستان، کرمان و خراسان جنوبی از سوی سازمان میراث فرهنگی مستقر شده است، گفت: این ارزیابان مسائلی مانند نقش جوامع محلی در حفظ و حراست از این اثر، نقش سازمان میراث فرهنگی در این زمینه، تعامل جوامع محلی با توریست و ... را بررسی کردند. ما اکنون از نتیجه ارزیابی اطلاعی نداریم تا آنکه جمع‌بندی نهایی در اجلاس میراث جهانی در تیرماه 95 در استانبول اعلام و رای‌گیری می‌شود. بسیار امیدواریم که بیابان لوت به عنوان اولین میراث طبیعی کشورمان به ثبت برسد.